Απόφαση Προέδρου ΠΑΣΟΚ, Γιώργου Α. Παπανδρέου, για τη συγκρότηση επιτελικών κύκλων

Προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Η Βιολογική Γεωργία, ένας σύγχρονος ευαίσθητος τομέας της αγροτικής μας οικονομίας, που συνδέεται άμεσα με την υγεία και τον πολιτισμό, εγκαταλείπεται από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.

Η βιολογική γεωργία εμφανίζεται θεσμικά από το 1992 και αναδείχθηκε ως επιτακτική ανάγκη όταν κλονίστηκε η εμπιστοσύνη των καταναλωτών έναντι της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων που καταναλώνουν και τον τρόπο που παράγονται σε σχέση με τον τρόπο διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος.

Η διάθεση ασφαλών ποιοτικών τροφίμων σε προσιτές τιμές, η άμεση πρόσβαση των καταναλωτών σε αυτά χωρίς την παρέμβαση της μεσιτείας, η γεωργική παραγωγή κατά τρόπο που σέβεται το περιβάλλον και τον άνθρωπο, η διέξοδος των αγροτών σε ένα αξιοπρεπές εισόδημα με ανθρώπινες συνθήκες εργασίας και τέλος η βιωσιμότητα του πληθυσμού της υπαίθρου και των τοπικών κοινωνιών αποτελούν κοινωνικό αίτημα που βρίσκει την έκφρασή του στην ποιοτική γεωργία και ασφαλώς στη βιολογική γεωργία.

Η αδράνεια της κυβέρνησης έχει αποδυναμώνει τον σημαντικό ρόλο της βιολογικής γεωργίας στον αγροτικό μας τομέα και υποθηκεύει το μέλλον των ελλήνων βιοκαλλιεργητών

Η ανάπτυξη και διάδοση της βιολογικής γεωργίας, απαιτεί μία συγκροτημένη πολιτική που θα έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της βιολογικά καλλιεργούμενης γης μέσα από κίνητρα προς τον αγροτικό πληθυσμό ώστε να στραφεί στη βιοκαλλιέργεια και να συνεχίσει να καλλιεργεί βιολογικά σε διαχρονική βάση.

Απόδειξη συγκροτημένης πολιτικής αποτελεί η σταθερή αύξηση της πλήρως βιολογικά καλλιεργούμενης γης, μιας και εδώ φαίνεται αν, όσοι ξεκίνησαν τη βιολογική γεωργία, έχουν ισχυρά κίνητρα ώστε να συνεχίσουν με το πέρας της πενταετούς επιδότησης.

Εξετάζοντας τα δεδομένα σήμερα, αποδεικνύεται ότι απουσιάζει η ζητούμενη συγκροτημένη πολιτική, από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας:

Στο ΕΠΑΑ 2007-2013 ορίζονται οι επιλέξιμες καλλιέργειες προς επιδότηση, από όπου απουσιάζουν σημαντικές κατηγορίες αγροτικών προϊόντων (π.χ. κηπευτικά, εσπεριδοειδή, οπωροφόρα), ενώ οι επιδοτήσεις για τα επιλέξιμα προϊόντα μειώνονται σημαντικά.

Είναι βέβαιο ότι η μείωση των επιδοτήσεων, και ο αποκλεισμός ορισμένων κατηγοριών προϊόντων, αποτελούν αντικίνητρο για την ένταξη παραγωγών στη βιολογική γεωργία.

2. Καθίζηση της πλήρως βιολογικά καλλιεργούμενης έκτασης, 2005 - 2006.

Όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, η πλήρως βιολογική γη μειώθηκε κατά 39,48% μέσα σε ένα χρόνο, και μάλιστα σε καλλιέργειες που αποτελούν τόσο βασικά είδη του ελληνικού νοικοκυριού, όσο και το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας έναντι άλλων (π.χ. ελιά, αμπέλι, αρωματικά).

Μεταβολή πλήρως βιολογικά καλλιεργήσιμων εκτάσεων 2005-2006

Ενώ η εγχώρια και η παγκόσμια ζήτηση για τα βιολογικά αυξάνει σε ρυθμό της τάξης του 20-40% ετησίως, η ελληνική παραγωγή πέφτει αντίστοιχα.

Αντίστοιχα η έκταση των βοσκοτόπων (πλήρες και μεταβατικό στάδιο) μειώθηκε από 1.849.130 στρ. το 2005 σε 1.320.694 το 2006.

	2005	2006	% Διαφορά
Μεταβατικό Στάδιο	633.250	6.029	-10,402%
Πλήρως Βιολογικό	1.215.880	1.314.665	+8%
Σύνολο	1.849.130	1.320.694	-40%

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2005 633 χιλ. στρέμματα ήταν σε μεταβατικό στάδιο, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το 2006 περί τα 500 χιλ. στρέμματα πλήρως βιολογικών βοσκοτόπων βγήκαν από τη βιολογική γεωργία.

Αυτή η μαζική έξοδος πλέον των 850.000 στρεμμάτων σε ένα χρόνο προβληματίζει για την κατάσταση της βιοκαλλιέργειας στη χώρα μας και για τα αίτια αυτής .

3. Πλασματική Ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας προσπαθεί να δώσει με τα στοιχεία της η κυβέρνηση.

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 2092/91 η γη σε πλήρως βιολογικό στάδιο σε συγκεκριμένο έτος, δεν μπορεί να ξεπερνά το άθροισμα της «πλήρως» και «μεταβατικής» βιολογικής γης του προηγούμενου έτους. Είναι λοιπόν αδύνατο το 2000 να έχουμε 100 πλήρως βιολογικά και 100 μεταβατικά στρέμματα, και το 2001 να έχουμε 300 πλήρως βιολογικά.

Τούτο ισχύει διότι είναι αδύνατο νεοενταχθείσες γαίες να χαρακτηριστούν πλήρως βιολογικές σε λιγότερο από δύο χρόνια. Τι συμβαίνει στη χώρα μας;

Το 2003 το σύνολο της καλλιεργούμενης γης ήταν 389.951 στρέμματα, εκ των οποίων τα 139.426 στρ. ήταν πλήρως βιολογικά.

Το 2004 τα δεδομένα αλλάζουν για τη βιολογική γεωργία αφού η άνοδος στα 446.320 πλήρως βιολογικά στρ. δεν προκύπτει από τα στοιχεία. Η πλήρως βιολογική γη του 2004 δε θα μπορούσε να ξεπεράσει το σύνολο των 389.951 στρεμμάτων του 2003 (250.524 μεταβατικά στρ. συν 139.426 πλήρως βιολογικά). Περισσεύουν 56.369 στρέμματα.

Από το 2004 στο 2005 οι αλλαγές είναι δριμύτερες, αφού φτάνουμε στα 846.170 πλήρως βιολογικά στρέμματα, χωρίς πάλι να βγαίνει η πρόσθεση. Η πλήρως βιολογική γη δε θα μπορούσε να ξεπεράσει το σύνολο των 709.250 πλήρως βιολογικών και μεταβατικών στρεμμάτων του 2004. Αυτή τη φορά περισσεύουν 136.920 στρέμματα. Σύνολο 192.289 στρέμματα.

Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ είχαν έναν σχεδιασμό για μια επιθετική και όχι αμυνόμενη και μίζερη ελληνική γεωργία. Είχαν μια ολοκληρωμένη πολιτική για την προώθηση της ποιοτικής γεωργίας και συγκεκριμένο σχέδιο για τη βιολογική γεωργία.

Ήταν το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη βιολογική γεωργία το οποίο περιελάμβανε:

1. Διπλασιασμό των επιδοτήσεων των βασικών βιολογικών προϊόντων και επιδοτήσεις πέραν της πενταετίας.

2. Δομές: Ίδρυση του ΟΠΕΓΕΠ ως ο εθνικός μας Οργανισμός πιστοποίησης για τα αγροτικά μας προϊόντα, πιστοποίηση των περιφερειακών εργαστηρίων.

3. Ομάδες παραγωγών: επειδή τα μεγέθη στη βιολογική γεωργία είναι μικρά, αποφασίστηκαν τα ελάχιστα δυνατά κριτήρια για ενθάρρυνση στη σύσταση και αναγνώριση των Ο.Π. βιολογικών προϊόντων.

4. Αναβάθμιση του τμήματος βιολογικής γεωργίας σε διεύθυνση για καλύτερο συντονισμό της βιολογικής γεωργίας σε όλους τους τομείς(Φυτική παραγωγή, Ζωική Παραγωγή) καθώς και το σύστημα της πιστοποίησης.

5. Το σημαντικότερο, η συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου Βιολογικής Γεωργίας και των Περιφερειακών Συμβουλίων στις Περιφέρειες, με στόχο το συντονισμό του τομέα και την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης σε κεντρικό και Περιφερειακό επίπεδο.

Αυτό το σχέδιο το παρέλαβε έτοιμο η κυβέρνηση και ας δούμε που βρίσκεται σήμερα:

1. Παύση του Εθνικού Συμβουλίου Βιολογικής Γεωργίας

Το ΕΘΒΓ ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2003, με σκοπό να αποτελέσει τη πλατφόρμα διαλόγου των εμπλεκομένων εταίρων στα βιολογικά, ώστε να ασκείται κατόπιν συναίνεσης μία αναπτυξιακή πολιτική για τη βιολογική γεωργία.

Στο Εθνικό Συμβούλιο Βιολογικής Γεωργίας συμμετείχαν εκπρόσωποι διοίκησης, πιστοποίησης, παραγωγής, μεταποίησης, εμπορίου, εκπαίδευσης και έρευνας.

Έργο τους ήταν ο συντονισμός του Τομέα και η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο.

Το 2004 η νέο-εκλεγείσα κυβέρνηση της ΝΔ κατήργησε το ΕΣΒΓ κλείνοντας έτσι τις πόρτες του υπουργείου στους εμπλεκόμενους φορείς. Έκτοτε δεν έχει υπάρξει καμία ουσιαστική διαβούλευση με το χώρο, παρά μόνο συναντήσεις για να ακουσθούν προτάσεις και παρατηρήσεις, χωρίς όμως να εξαχθούν ποτέ συμπεράσματα και να υπάρξουν δεσμεύσεις από το Υπουργείο.

Αντί του ΕΣΒΓ, το Υπουργείο προσπάθησε να προχωρήσει στη σύσταση Εθνικής Διεπαγγελματικής για τα βιολογικά, μπερδεύοντας έτσι τον πολιτικό ρόλο του Συμβουλίου με τη διαχείριση κονδυλίων από τη Διεπαγγελματική.

Πλην του γεγονότος ότι βάση νόμου δεν μπορεί να δημιουργηθεί έτσι απλά και αόριστα μία διεπαγγελματική βιολογικών - αφού οι διεπαγγελματικές ορίζονται κατά προϊόν- καταγγέλθηκαν και έκτροπα ως προς την αντιπροσώπευση των εταίρων, αφού δίνονταν δυσανάλογη εκπροσώπηση σε συγκεκριμένους φορείς και πρόσωπα. Οι καταγγελίες έφτασαν και στον Πρωθυπουργό. Ως αποτέλεσμα η διεπαγγελαμτική έμεινε στα λόγια, και τίποτε δεν έγινε έκτοτε.

2. ΟΠΕΓΕΠ-πιστοποίηση: Η κυβέρνηση έχει μετατρέψει τον Πιστοποιητικό Οργανισμό σε κανάλι προπαγάνδας. Η πιστοποίηση δεν προχωρά, οι έλεγχοι δεν υφίστανται και οι καταναλωτές δεν εμπιστεύονται τα βιολογικά προϊόντα ώστε να τα αγοράσουν.

3. Ομάδες παραγωγών: Δεν υπάρχουν στη βιολογική γεωργία ενώ σε βασικά μας αγροτικά προϊόντα έχουν απαξιωθεί.

Η κυβέρνηση όχι μόνο ακύρωσε έναν σχεδιασμό που άρχισε να αποδίδει, αλλά δεν προχώρησε και σε έναν νέο δικό της σχεδιασμό. Το αντίθετο δημιουργεί εμπόδια, στην προσπάθειά της να δημιουργήσει ένα κλειστό σύστημα εξυπηρέτησης σκοπιμοτήτων:

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης φέρεται ως απλός θεατής στην προσπάθεια των βιοκαλλιεργητών να κατοχυρώσουν νομικά τον 12ετή θεσμό των αγορών των βιοκαλλιεργητών, που αποτελούν τις πρώτες και μοναδικές αγορές παραγωγών στην Ελλάδα.

Με το ΠΔ 115/2008 τα Υπουργεία Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης αφανίζουν το θεσμό αυτό και επιβάλουν την πολιτική της ακρίβειας στα βιολογικά προϊόντα που είναι ήδη ακριβότερα από τα συμβατικά αγροτικά προϊόντα.

Χωρίς προηγούμενο διάλογο, χωρίς τη συναίνεση των εμπλεκομένων, το Υπουργείο προχώρησε στη θέσπιση του ανωτέρω Π.Δ. για τις βιολογικές αγορές που είναι ανεφάρμοστο και προσκρούει στις αντιδράσεις των βιοκαλλιεργητών.

2. Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τη Βιολογική Γεωργία (2004)

Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τη Βιολογική Γεωργία εκπονήθηκε με σκοπό να εδραιώσει τις βάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση της βιοκαλλιέργειας στην Ευρώπη, θέτοντας 21 άξονες δράσης.

ΔΕΝ συζητήθηκε ποτέ, ούτε υπήρξε κάποια δράση στα πλαίσια αυτού στην Ελλάδα. Ας αναλογιστούμε ότι ακόμη συζητούμε θεωρητικά για το πώς θα μπουν τα βιολογικά προϊόντα στα σχολεία και τα νοσοκομεία.

Επειδή η ανάδειξη της ποιοτικής γεωργίας είναι μονόδρομος για την ανταγωνιστικότητα του αγροτικού μας τομέα,

Επειδή η ανάγκη για βιολογικό τρόπο παραγωγής γίνεται όλο και επιτακτικότερη,

1. Για την πολιτικάντικη αντιμετώπιση της βιολογικής γεωργίας, όταν μια φιλοσοφία παραγωγής όπως η βιολογική, αντιμετωπίζεται ως αριθμοί που «μαγειρεμένοι», θα δώσουν ψήφους στις επόμενες εκλογές.

2. Για την ανυπαρξία συγκροτημένης πολιτικής και σχεδίου για την ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας.

3. Για την αμφισβήτηση από τους καταναλωτές της γνησιότητας και της ποιότητας των ελληνικών βιολογικών προϊόντων, λόγω του ελλείμματος στην πιστοποίηση, την ιχνηλασιμότητα, τους ελέγχους, την ενημέρωση.

4. Για τα εμπόδια που η κυβέρνηση δημιουργεί στους βιοκαλλιεργητές όταν επιθυμούν να διαθέτουν μόνοι τα προϊόντα τους σε προσιτές τιμές στον καταναλωτή.

5. Για την απουσία οργανωμένων μεγεθών και μηχανισμών σε όλα τα στάδια και τους φορείς της βιολογικής γεωργίας, απαραίτητων για μια ανταγωνιστική γεωργία.