Βασίλης Φουρτούνης, δάσκαλος

Κυριακή 10 Αυγούστου 2014

Η ρωσική κυβέρνηση σκληραίνει τη στάση της απέναντι στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ σε ότι έχει να κάνει με το εμπάργκο, αλλά φαίνεται πως δεν είναι μόνο ο Πούτιν που είναι θιασώτης αυτή της αντεπίθεσης.
Είναι χαρακτηριστική η δήλωση της CEO ρωσικής εταιρείας εισαγωγής κρέατος στους Finacial Times: «Ο χειμώνας έρχεται και θα δούμε τότε ποιος θα γελάσει τελευταίος. Θα το πληρώσει η Ευρώπη» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με την Ρωσίδα διευθύνουσα σύμβουλο, είναι μία ευκαιρία για την Ρωσία να απαντήσει στις κυρώσεις της Δύσης, ακόμα και αν η εταιρεία της θα δεχθεί ισχυρό πλήγμα από αυτές τις κυρώσεις.
Όπως σημείωσε προς τις Αμερικανίδες δημοσιογράφους, η Ρωσία ελέγχει τις προμήθειες φυσικού αερίου για πολλές χώρες της Ευρώπης, έτσι όταν κάποιος δέχεται συνεχή χτυπήματα (όπως τώρα οι Ρωσία) δεν μπορεί να κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια. Σύμφωνα με την ίδια, οι κυρώσεις στις εισαγωγές είναι μόνο η αρχή.

Ποιοι ευνοούνται και ποιοι χάνουν
Σε αυτή την τεταμένη κατάσταση κάποιοι χάνουν και κάποιοι κερδίζουν. Οι Φινλανδοί, επί παραδείγματι, ζητούν αποζημιώσεις και οι Νορβηγοί βλέπουν τις μετοχές των ιχθυοτροφείων να βουλιάζουν.
Η απαγόρευση που επέβαλε η Μόσχα στις εισαγωγές τροφίμων από τη Δύση δημιουργεί ένα σοβαρό πρόβλημα στην Ε.Ε., αν και οι Ευρωπαίοι χοιροτρόφοι έχουν ήδη δείξει ότι ένας μεγάλος κλάδος μπορεί σύντομα να «απεξαρτηθεί» από τη Ρωσία.
Οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων στη Ρωσία τον προηγούμενο χρόνο άγγιξαν τα 11,9 δισ. ευρώ. Το ποσό αντιστοιχεί στο 42% των τροφίμων που εισήγαγε η Ρωσία αυτήν τη χρονιά. Οι βασικές εξαγωγές της Ευρώπης προς τη Ρωσία είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το χοιρινό. Η Ρωσία, όμως, απορρόφησε επίσης το 46% από τις ευρωπαϊκές εξαγωγές μήλων και ροδάκινων.
Για τις ΗΠΑ, το διακύβευμα είναι μικρότερο. Το 2013, οι ΗΠΑ εξήγαγαν αγροτικά προϊόντα στη Ρωσία αξίας 1,2 δισ. δολ., που αντιστοιχεί σε ποσοστό μικρότερο από 1% των συνολικών αγροτικών εξαγωγών, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ. Ο David Cohen, ανώτατος αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, δήλωσε πως τα νέα μέτρα της Ρωσίας θα έχουν ασήμαντο αντίκτυπο στην αμερικανική οικονομία.
Οι νικητές πιθανότατα θα είναι χώρες όπως η Βραζιλία, η Αργεντινή, η Ουρουγουάη, το Ιράν και η Τουρκία που θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευθούν το κενό που δημιουργείται.
Η Ε.Ε. είναι έτοιμη να στηρίξει τους αγρότες της, που ήδη είναι από τους πιο προστατευμένους στον κόσμο.
Ο Dacian Ciolos, επίτροπος αρμόδιος για θέματα γεωργίας, θα έχει συναντήσεις την επόμενη εβδομάδα για να εξακριβώσει ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να στηριχθούν οι Ευρωπαίοι αγρότες ώστε να βρουν άλλη λύση από τη ρωσική αγορά. Βάσει της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, η Ε.Ε. έχει αποθέματα 420 εκατ. ευρώ που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν.
Η Ρωσία έχει απαγορεύσει τις εισαγωγές ευρωπαϊκού χοιρινού από τις αρχές του έτους, κάνοντας λόγο για κίνδυνο γρίπης των χοίρων. Αυτό το εμπάργκο, όμως, απέδειξε πόσο γρήγορα μπορούν οι Ευρωπαίοι παραγωγοί να βρουν νέες αγορές. Σύμφωνα με τον Roger Waite, τον εκπρόσωπο του επιτρόπου Ciolos, συνολικά «ο αντίκτυπος ήταν σχετικά μικρός».
Ο γαλακτοκομικός κλάδος είναι πιο ευαίσθητος και η Sieta van Keimpema, αντιπρόεδρος του European Milk Board, δήλωσε πως οι περισσότερες επιχειρήσεις ήδη κινούνται σε πολύ στενά περιθώρια. Κατά συνέπεια είναι πολύ ευάλωτες σε ενδεχόμενη πλεονάζουσα προσφορά που θα οδηγούσε ακόμη χαμηλότερα τις τιμές. Δήλωσε επίσης ότι το ρωσικό εμπάργκο θα πλήξει κυρίως τις ολλανδικές γαλακτοβιομηχανίες που είχαν στοχεύσει στις αναδυόμενες αγορές τυριού της Κίνας και της Ρωσίας. Εκτίμησε, ωστόσο, ότι ορισμένες μεγάλες ευρωπαϊκές γαλακτοβιομηχανίες θα προσπαθήσουν να παρακάμψουν το εμπάργκο μεταφέροντας τα προϊόντα τους μέσω Ελβετίας.
Η Φινλανδία, που επίσης έχει σημαντικές γαλακτοκομικές εξαγωγές στη Ρωσία, υποστήριξε πως η Ε.Ε. θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο αποζημίωσης για το κόστος των κυρώσεων.
Ειδικότερα στη Σκανδιναβία, η αντίδραση ήταν έντονη για το ρωσικό εμπάργκο στις εισαγωγές τροφίμων. Οι μετοχές των ιχθυοτρόφων της Νορβηγίας δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα, καθώς η Ρωσία είναι μία από τις μεγαλύτερες αγορές για τα προϊόντα τους.

Ο νέος αναβαθμισμένος ρόλος της Τουρκίας
Από την πλευρά του, ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας Mehmet Simsek εκμεταλλεύεται την ευκαιρία δηλώνοντας πως το εμπάργκο μπορεί να δώσει ώθηση στον τουρκικό αγροτικό κλάδο. Το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο RIA Novosti μεταδίδει πως η Μόσχα θα συζητήσει την αύξηση των εισαγωγών φρούτων και λαχανικών από την Τουρκία την Παρασκευή. Ο κ. Simsek με μήνυμά του στο Twitter σχολίασε το άρθρο της RIA Novosti λέγοντας: «Γεωπολιτικά: να μια καλή είδηση».
Παρ' όλα αυτά, ο Abdolreza Abbassian, κορυφαίος οικονομολόγος του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, δήλωσε πως το πλήγμα από το εμπάργκο θα είναι πιο άμεσο για τους Ρώσους καταναλωτές καθώς θα υπάρξει αύξηση στις τιμές των τροφίμων στη Ρωσία. Προσέθεσε ότι οι ενέργειες της Μόσχας «θέτουν πλέον τα τρόφιμα στο επίκεντρο των εντάσεων».
Ο Jeroen van Ijzerloo, αναλυτής της Rabobank, δήλωσε πως η ρωσική κυβέρνηση θα πρέπει τώρα να επικεντρώσει την προσοχή της στο πώς θα αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο για την εγχώρια οικονομία. «Εάν ο κόσμος αρχίσει να υποφέρει λόγω των κυρώσεων, τότε η κυβέρνηση ενδεχομένως να χρειαστεί να του παράσχει κάποιου είδους επιδότηση ή να κάνει κάτι για αυτό» δήλωσε.
Ο Christian Schmidt, ο Γερμανός υπουργός Γεωργίας, προέβλεψε πως τα μέτρα θα πλήξουν σοβαρά τους Ρώσους καταναλωτές, ενώ ο αντίκτυπος για τους Ευρωπαίους αγρότες παραμένει αβέβαιος.