 Το στρατüπεδο της Ελ ΝτÜμπα, που βρισκüταν 150 χιλιüμετρα μακριÜ απü την ΑλεξÜνδρεια, Þταν τüπος εξορßας των ΕλλÞνων αριστερþν, κατÜ την περßοδο των Δεκεμβριανþν.
Στο βρετανικü στρατüπεδο της Αιγýπτου, στÜλθηκαν πÜνω απü 5.000 ¸λληνες αριστεροß και üχι μüνο.
ΑνÜμεσÜ τους και ο ηθοποιüς Μßμης Φωτüπουλος.
Τα πολιτικÜ πιστεýω του Φωτüπουλου
ΚατÜ την περßοδο της κατοχÞς, ο Μßμης Φωτüπουλος εντÜχθηκε στην αντßσταση και συμμετεßχε στο Εθνικü Απελευθερωτικü ΜÝτωπο.
Λüγω της μüρφωσÞς του, εßχε αναλÜβει περισσüτερο «διαφωτιστικü» ρüλο. ΜετÝφερε δηλαδÞ τις ιδÝες και τη θεωρßα της επανÜστασης στον απλü κüσμο.
Το 1944, Ýγινε μÝλος και στον θßασο των ΕνωμÝνων Καλλιτεχνþν, της ομÜδας, δηλαδÞ, των ηθοποιþν, που πρüτασσαν, μÝσα απü τα Ýργα τους, τις ιδÝες της αριστερÜς.
Σαν μÝλος αυτοý του θιÜσου, συμμετεßχε σε παραστÜσεις που γßνονταν σε υπüγεια θÝατρα, υπü το Üγρυπνο μÜτι ανθρþπων του ΕΛΑΣ, που φýλαγαν ηθοποιοýς και θεατÝς απü ενδεχüμενο χτýπημα.
Η σýλληψη του ηθοποιοý και η εξορßα
 Στα τÝλη του 1944, τα ΔεκεμβριανÜ εßχαν Þδη ξεσπÜσει στην ΑθÞνα.
Οι συγκροýσεις των ανταρτþν με τους Βρετανοýς και τις κυβερνητικÝς δυνÜμεις Þταν καθημερινÝς και σφοδρÝς.
ΠολλÜ σπßτια κÜηκαν και χιλιÜδες Üνθρωποι, ακüμα και αμÝτοχοι στη σýρραξη, βρÞκαν τραγικü θÜνατο.
¸να απü τα σπßτια που παραδüθηκαν στις φλüγες, Þταν και αυτü του Μßμη Φωτüπουλου. Η απþλεια Þταν μεγÜλη.
¼χι μüνο γιατß ο ßδιος και ο αδελφüς του βρÝθηκαν στον δρüμο, αλλÜ και γιατß μÝσα στο σπßτι τους, τα δýο αδÝλφια εßχαν μια τερÜστια βιβλιοθÞκη, με περισσüτερα απü 2.000 βιβλßα, που κÜηκαν.
Την παραμονÞ της πρωτοχρονιÜς του 1945, ο Φωτüπουλος επισκÝφτηκε τα στÝκια των καλλιτεχνþν στο ΚολωνÜκι, προκειμÝνου να βρει δουλειÜ.
Εκεß συνελÞφθη. Τον εßχε προδþσει Ýνας Üνθρωπος του θεÜτρου.
Ο ßδιος Ýχει περιγρÜψει τη στιγμÞ της σýλληψης στο βιβλßο του, «το ποτÜμι της ζωÞς μου»:
«ΞαφνικÜ, Ýνα βÜναυσο χÝρι μου χτýπησε τον þμο. Γυρßζω και βλÝπω Ýναν ταξιθÝτη. ¹τανε το πασßγνωστο τομÜρι του θεÜτρου, ο Αποστüλης. Σε λßγο, να “μαι στα βÜθη ενüς κρατητηρßου. Βρισκüμουν βÝβαια σε Ýνα αστυνομικü τμÞμα, που στεγαζüταν σε κÜποια πολυκατοικßα κοντÜ στην οδü ΑμερικÞς. Στην αρχÞ Þμουν ο μüνος Ýνοικος. Μα μÝσα σε δýο þρες, αυτü το μπουντροýμι εßχε γεμßσει με τüσο κüσμο, που δεν εßχαμε αÝρα να αναπνεýσουμε».
Λßγες μÝρες αργüτερα, οι κρατοýμενοι φορτþθηκαν σε Ýνα καρÜβι και απÝπλευσαν απü το ΦÜληρο, με Üγνωστο προορισμü.
ΜÝσα στο πλοßο βρßσκονταν στοιβαγμÝνοι ¸λληνες Üντρες κÜθε ηλικßας. Κανεßς τους δεν γνþριζε που τους πÞγαιναν.
«Μας βÜλανε στα Ýγκατα του καραβιοý και μας κλεßσανε πßσω απü καγκελωτÝς σιδερÝνιες πüρτες, με σκοποýς μπροστÜ να μας φυλÜνε. ¼τι σαλπÜραμε, το καταλÜβαμε απü το τρÜνταγμα της προπÝλας, καθþς Ýσκιζε τα νερÜ του Σαρωνικοý. Για που τραβÜγαμε; Σßγουρα πÜντως üχι για την Αßγινα».
Ο προορισμüς Þταν η Ελ ΝτÜμπα της ΑφρικÞς.
Η ζωÞ στο στρατüπεδο
Οι συνθÞκες ζωÞς στην Ελ ΝτÜμπα Þταν πολý δýσκολες.
Το στρατüπεδο εßχε στηθεß πρüχειρα σε αμμüλοφους της ερÞμου.
Οι ¸λληνες, που δεν εßχαν συνηθßσει το κλßμα της ΑφρικÞς, δυσκολεýτηκαν να προσαρμοστοýν.
 Την ημÝρα η ζÝστη Þταν αφüρητη και το βρÜδυ η παγωνιÜ Ýκανε τους αιχμαλþτους να υποφÝρουν.
Οι υποδομÝς Þταν σχεδüν ανýπαρκτες. Οι εξüριστοι ζοýσαν μÝσα σε συρματοπλÝγματα, που Ýμοιαζαν με τερÜστια κλουβιÜ.
Οι σκηνÝς δεν Ýφταναν για üλους, με αποτÝλεσμα να συνωστßζονται για να κοιμηθοýν.
Οι ψεßρες Ýκαναν γρÞγορα την εμφÜνισÞ τους.
Το φαγητü Þταν μια ακüμη δýσκολη εμπειρßα για τους εξüριστους.
Στην Ýρημο, οι αμμοθýελλες Þταν συχνÝς, με αποτÝλεσμα πολý συχνÜ οι εξüριστοι να μασÜνε κüκκους Üμμου, μÝσα στο λιγοστü φαγητü που τους Ýδιναν.
¼λοι Ýψαχναν διεξüδους, που θα κρÜταγαν ζωντανÞ την ελπßδα για ζωÞ.
Ο Μßμης Φωτüπουλος βρÞκε καταφýγιο στο θÝατρο.
«Καιρü τþρα σκεφτüμασταν, πως μας Ýλειπε κÜτι το ουσιαστικü. ¹ταν το θÝατρο. Στο κλουβß μας υπÞρχε Ýνας θεατρþνης, Ýνας υποβολÝας κι Ýνας ηθοποιüς.
ΜετÜ τις παραστÜσεις που δþσαμε μες το κλουβß μας, φýγαμε για περιοδεßα και στ’ απÝναντι κλουβß».
Για αρκετü καιρü, ο Φωτüπουλος και η ομÜδα του διασκÝδαζαν τους υπüλοιπους κρατοýμενους, κÜνοντας κÜτι δημιουργικü.
 Οι μÝρες κυλοýσαν κι ενþ η ζωÞ στην Ελ ΝτÜμπα εßχε μπει σε Ýνα ρυθμü, στην ΕλλÜδα, οι συγγενεßς του ηθοποιοý δεν εßχαν καταφÝρει να μÜθουν τßποτα, για την τýχη του αγαπημÝνου τους.
«Μας δþσανε απü Ýνα επιστολüχαρτο να δþσουμε στους δικοýς μας, Ýνα μÞνυμα που θα ‘βαζε τÝλος στην αγωνßα της μÜνας μου.
«ΜÜνα μου, βρßσκομαι στην ΑφρικÞ, στα σýρματα, χωρßς να ξÝρω γιατß. Μ’ αρπÜξανε βÜναυσα μÝσα απü τη ζεστασιÜ σας. Εßμαι καλÜ.
¼μως, η σκÝψη μου εßναι üλες τις þρες κοντÜ σας. ΓρÜψτε μου αμÝσως δυο λÝξεις, να μÜθω κÜτι για σας. Η αγωνßα μου εßναι τÝτοια, που δεν περιγρÜφεται».
Η ßδια αγωνßα κυρßευε üλη την οικογÝνεια. ¸τσι, üταν ο ηθοποιüς επÝστρεψε, τον ΜÜρτιο του 1945, η ξαδÝλφη του που τον αντßκρισε πρþτη, ξαφνιÜστηκε τüσο, που της Ýπεσε απü τα χÝρια το ταψß με το φαγητü που κρατοýσε.
¹ταν 25η Μαρτßου και ο Φωτüπουλος θεþρησε τη μÝρα εκεßνη, σημÜδι της μοßρας.
Η περιπÝτεια του ηθοποιοý εßχε αßσιο τÝλος, αλλÜ ο ßδιος δεν ξÝχασε ποτÝ τη σκληρÞ εμπειρßα της εξορßας.
Γι’ αυτü, η περιγραφÞ της περιüδου εκεßνης στο βιβλßο του, εßναι πολý ζωντανÞ. |