Ðüóï ìåéþíïíôáé áðü ôï 2014 ôá åöÜðáî óôï Äçìüóéï

Βασßλης Φουρτοýνης, δÜσκαλος

ÊõñéáêÞ 24 Íïåìâñßïõ 2013

ΕΦΑΠΑΞ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣýμφωνα με δημοσßευμα της εφημερßδας Ο ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ το εφÜπαξ του Δημüσιο θα μειωθεß και θα ανÝρχεται απü 17.000 Ýως 19.000 ευρþ κατÜ μÝσο üρο.

Στο δημοσßευμα αναφÝρεται üτι υπÜρχει σχÝδιο αποτροπÞς των μεγÜλων μειþσεων στο εφÜπαξ του Δημοσßου επεξεργÜζονται το υπουργεßο Εργασßας και η ΕθνικÞ ΑναλογιστικÞ ΑρχÞ, στη βÜση τριþν εναλλακτικþν σεναρßων σχετικþν με τον τρüπο εφαρμογÞς του νÝου μαθηματικοý τýπου υπολογισμοý του βοηθÞματος, προκειμÝνου τα νÝα ποσÜ να κινοýνται κατÜ μÝσο üρο στα επßπεδα των 17.000 ως 19.000 ευρþ (απü 29.000 ευρþ που εßναι σÞμερα).

Το σχÝδιο προβλÝπει την αναλογικÞ μεßωση του βοηθÞματος üχι με ετÞσιο συντελεστÞ βιωσιμüτητας, üπως αναφÝρει η αρχικÞ απüφαση για την εφαρμογÞ του μαθηματικοý τýπου, αλλÜ στη βÜση μιας περιüδου 4, 8 Þ και 10 ετþν, προκειμÝνου στο διÜστημα αυτü να συνυπολογιστοýν και οι υποχρεþσεις 900 εκατ. ευρþ για την πληρωμÞ 40.000 αιτÞσεων που εßναι σε λßστα αναμονÞς απü τα μÝσα του 2012 και εντüς του 2013.

 

ΑλλÜζει ο τρüπος υπολογισμοý του εφÜπαξ

Το εφÜπαξ θα υπολογßζεται απü το 2014 ως εξÞς: ¸σοδα απü εισφορÝς συν περιουσßα μεßον κüστος αποχωρÞσεων και σε κÜθε περßπτωση αν το κüστος των αποχωρÞσεων εßναι μεγαλýτερο απü τα Ýσοδα, θα γßνεται αυτüματη μεßωση þστε να μην υπÜρχουν ελλεßμματα στα Ταμεßα Πρüνοιας. Αν ο τýπος εφαρμοστεß üπως ακριβþς περιγρÜφεται στην απüφαση, και με συντελεστÞ που θα μετρÜει σε ετÞσια βÜση τις αντοχÝς του Ταμεßου Πρüνοιας Δημοσßων ΥπαλλÞλων, τüτε οι μειþσεις θα υπερβοýν το 50%, καθþς τα Ýσοδα και η περιουσßα του δεν επαρκοýν για να καλýψουν την πληρωμÞ του εφÜπαξ για üσους Ýχουν Þδη αποχωρÞσει καθþς και για üσους πρüκειται να συνταξιοδοτηθοýν απü τη νÝα χρονιÜ.

Με το σχÝδιο του υπουργεßου και το «μοßρασμα» των υποχρεþσεων σε βÜθος 10ετßας οι μειþσεις κüβονται στη μÝση και, üπως τουλÜχιστον δεßχνουν τα παραδεßγματα της αναλογιστικÞς αρχÞς για την εφαρμογÞ της νÝας τεχνικÞς βÜσης υπολογισμοý του εφÜπαξ, οι περικοπÝς «φρενÜρουν» στο -25% για τα Ýτη απü το 2014 ως το 2016, ενþ μετÜ το 2017 που μειþνονται οι αποχωρÞσεις των δημοσßων υπαλλÞλων η κατÜσταση εξομαλýνεται και οι μειþσεις μπορεß να εßναι μικρüτερες.

Αν üμως η τρüικα απορρßψει το «καλü σενÜριο» και αποφασιστεß 4ετÞς προσαρμογÞ, τüτε οι μειþσεις θα κυμαßνονται στο 30%, ενþ στην περßπτωση που οι δανειστÝς δεν αποδεχτοýν τßποτε απü üσα επεξεργÜζεται το υπουργεßο και απαιτÞσουν την πλÞρη εφαρμογÞ του μαθηματικοý τýπου με συντελεστÞ βιωσιμüτητας σε ετÞσια βÜση, τüτε οι μειþσεις θα ξεπερÜσουν το 50%.

Το σχÝδιο για το μοßρασμα των υποχρεþσεων σε βÜθος δεκαετßας (σ.σ.: για το οποßο Ýγινε αναφορÜ στις συζητÞσεις με την τρüικα χωρßς üμως να υπÜρξει απÜντηση) μπορεß να κατεβÜζει το εφÜπαξ στα επßπεδα των 17.000 - 19.000 ευρþ, αλλÜ üπως εξÞγησαν στον Τýπο της ΚυριακÞς αρμüδια στελÝχη του υπουργεßου Εργασßας εßναι το μη χεßρον βÝλτιστον για τους δημοσßους υπαλλÞλους.

Η εφαρμογÞ του σχεδßου üμως στην πρÜξη δεν εßναι εýκολη, καθþς προûποθÝτει τον ακριβÞ υπολογισμü των συνταξιοδοτÞσεων κÜθε χρονιÜς και το συσχετισμü τους με τα Ýσοδα, þστε να μη δημιουργοýνται ελλεßμματα. Αυτü σημαßνει üτι οι υπÜλληλοι θα παßρνουν το εφÜπαξ με καθυστÝρηση Üνω των 15 μηνþν (üπως αναφÝρεται σε πρακτικü των συζητÞσεων που Ýχουν γßνει μÝχρι τþρα στο υπουργεßο Εργασßας) þστε το μÝσο ποσü να μην πÝφτει κÜτω απü τις 17.000 ευρþ.

 

Τα προβλÞματα που δημιουργοýνται

Στο πρακτικü αυτü πÜνω στο οποßο βασßστηκε η επεξεργασßα του σχεδßου για τη 10ετÞ προσαρμογÞ των οικονομικþν δεδομÝνων þστε να φρενÜρουν οι μειþσεις, αναφÝρονται και οι αδυναμßες που παρÜγει ο νÝος τýπος υπολογισμοý του εφÜπαξ απü το 2014 και εßναι οι εξÞς:

  1. Ο υπÜλληλος που θα κÜνει αßτηση για το εφÜπαξ τον ΙανουÜριο του 2014 θα περιμÝνει τουλÜχιστον 15 μÞνες για να το εισπρÜξει, δηλαδÞ θα περιμÝνει μÝχρι τον ΜÜρτιο του 2015 για να δει τι ποσü θα πÜρει. Αυτü θα συμβεß επειδÞ, με το νÝο σýστημα, πρþτα θα βγαßνει ο συντελεστÞς βιωσιμüτητας του Ýτους εντüς του οποßου υποβÜλλονται οι αιτÞσεις και μετÜ θα πληρþνονται οι δικαιοýχοι. Στην πρÜξη θα πρÝπει να κλεßσει το 2014 þστε να υπολογιστεß ο δεßκτης βιωσιμüτητας σýμφωνα με τα Ýσοδα και τις αιτÞσεις συνταξιοδüτησης και στη συνÝχεια να καθοριστοýν τα εφÜπαξ που θα πληρωθοýν με τον απαρÜβατο üρο να μην υπÜρχει μηδενικü Ýλλειμμα για τη χρονιÜ στην οποßα ανÜγονται αυτÝς οι πληρωμÝς, δηλαδÞ για το 2014! Για παρÜδειγμα, ο υπολογισμüς του εφÜπαξ για τους δημοσßους υπαλλÞλους που θα κÜνουν αßτηση τον ΦεβρουÜριο του 2014 θα εßναι δυνατüς üταν οριστικοποιηθοýν τα αποτελÝσματα του 2014 (περιουσßα Ταμεßου, Ýσοδα Ýτους απü εισφορÝς, σýνολο αποχωρÞσεων). Η οριστικοποßηση των μεγεθþν αυτþν θα γßνει εντüς του πρþτου τριμÞνου του 2015, που σημαßνει üτι οι πληρωμÝς για τα εφÜπαξ του Φεβρουαρßου του 2014 θα γßνουν μετÜ τον ΜÜρτιο του 2015.
  2. Το εφÜπαξ θα εßναι διαφορετικü απü χρüνο σε χρüνο καθþς θα αλλÜζουν τα δεδομÝνα. Για παρÜδειγμα, αν τα Ýσοδα του 2014 εßναι 400 εκατ. ευρþ και του 2015 πÝσουν στα 300 εκατ. ευρþ, τüτε θα εßναι διαφορετικÜ και τα εφÜπαξ που θα δοθοýν σε üσους Ýχουν υποβÜλει αßτηση μÝσα στα Ýτη αυτÜ! ¸τσι, μπορεß οι υπÜλληλοι που Ýχουν τα ßδια Ýτη υπηρεσßας και Ýχουν πληρþσει τις ßδιες εισφορÝς να καταλÞγουν με διαφορετικÜ εφÜπαξ ανÜλογα με τη χρονιÜ που πληρþνονται!
  3. ΟρισμÝνα Ταμεßα Πρüνοιας που δεν Ýχουν περιουσßα θα αντιμετωπßσουν τον κßνδυνο να πληρþσουν σημαντικÜ μειωμÝνα εφÜπαξ καθþς λüγω μειωμÝνων αποθεματικþν θα βγαßνει αρνητικüς ο συντελεστÞς βιωσιμüτητας και, προκειμÝνου να τηρεßται η ρÞτρα του μηδενικοý ελλεßμματος, θα χρειαστεß να μειþνουν ανÜλογα και το εφÜπαξ Þ να καθυστεροýν για περισσüτερους μÞνες τις πληρωμÝς!

Το μεγÜλο πρüβλημα που ανακýπτει üμως εßναι οι αιτÞσεις των δημοσßων υπαλλÞλων που Ýχουν συνταξιοδοτηθεß απü τα μÝσα του 2012 και βρßσκονται σε λßστα αναμονÞς για εφÜπαξ. Σýμφωνα με εκτιμÞσεις, οι εν αναμονÞ υπÜλληλοι για το εφÜπαξ θα φτÜσουν τους 40.000 ως το τÝλος του 2013 και το κüστος που θα απαιτηθεß για να πληρωθοýν φτÜνει τα 900 εκατ. ευρþ.

Το ποσü αυτü εßναι εκτüς προβλÝψεων και δεν καλýπτεται απü τις ληξιπρüθεσμες υποχρεþσεις που πληρþνει το Ταμεßο Πρüνοιας. ΜÝρος των αιτÞσεων αυτþν (υπολογßζονται σε 5.000) μπορεß να γλιτþσει απü τις επερχüμενες μειþσεις καθþς στο Ταμεßο Πρüνοιας εκτιμοýν üτι θα προλÜβουν να τις εξοφλÞσουν εντüς του 2013. Οι αιτÞσεις προÝρχονται απü υπαλλÞλους η πρÜξη συνταξιοδüτησης των οποßων πÞγε στο Ταμεßο Πρüνοιας μετÜ τον Ιοýνιο του 2012 και εκτιμÜται üτι μÝχρι το τÝλος Δεκεμβρßου θα Ýχουν πληρωθεß οι πρÜξεις συνταξιοδüτησης που Ýφτασαν στο Ταμεßο μÝχρι και τον ΣεπτÝμβριο του 2012.

Απü εκεß και πÝρα üμως και κυρßως üσοι Ýχουν αποχωρÞσει μÝσα στο 2013 θα πÜρουν το νÝο εφÜπαξ, αυτü δηλαδÞ που θα αρχßσει να πληρþνεται με το νÝο τρüπο υπολογισμοý και βÝβαια με τον «αστερßσκο» τοý αν το μοßρασμα των υποχρεþσεων θα γßνεται σε 10ετÞ βÜση Þ σε μικρüτερη περßοδο.

 

ΕπιστροφÞ εισφορþν σε üσους βγουν σε διαθεσιμüτητα και δεν Ýχουν θεμελιþσει δικαßωμα

Καθοριστικüς παρÜγοντας για το ποσü του εφÜπαξ δεν εßναι μüνο οι αποχωρÞσεις αλλÜ και οι απολýσεις καθþς και üσοι δεν θα θεμελιþνουν τις προûποθÝσεις για να συνταξιοδοτηθοýν.

Η εκτßμηση που υπÜρχει αυτÞ τη στιγμÞ εßναι üτι μÝχρι το 2017 αναμÝνεται η Ýξοδος απü το Δημüσιο 70.000 υπαλλÞλων με σýνταξη Þ διαθεσιμüτητα-απüλυση. Ενας αριθμüς 10.000 υπαλλÞλων απü üσους πρüκειται να βγουν σε διαθεσιμüτητα δεν θα συμπληρþνει τις προûποθÝσεις συνταξιοδüτησης και σε αυτοýς αντß για εφÜπαξ θα πρÝπει να τους επιστραφοýν οι εισφορÝς και μÜλιστα κατÜ προτεραιüτητα.

Τα δεδομÝνα αυτÜ εßναι ρευστÜ αυτÞ τη στιγμÞ πλην üμως θα επηρεÜζουν κÜθε χρüνο το ýψος του εφÜπαξ.

ΠροκειμÝνου να αποσυμφορηθοýν οι αιτÞσεις που εßναι σε αναμονÞ εξετÜζεται (Þ τουλÜχιστον συζητÞθηκαν στα σενÜρια που επεξεργÜζονται στο υπουργεßο Εργασßας) να πληρþνονται οι παλιÝς και οι νÝες αιτÞσεις με «ειδικÞ ποσüστωση» þστε, για παρÜδειγμα, κÜθε χρüνο να πληρþνεται το 30% των νÝων μηνιαßων αιτÞσεων και το 70% των μηνιαßων αιτÞσεων που εßναι σε λßστα αναμονÞς.

ΠÝραν αυτþν εξετÜζονται και Üλλες λýσεις, üπως η λογιστικÞ συνÝνωση των Ταμεßων Πρüνοιας του Δημοσßου, þστε να αθροßζεται μεγαλýτερη περιουσßα και να βελτιþνεται ο δεßκτης οικονομικÞς βιωσιμüτητας. Η πρüταση αυτÞ üμως δεν βρßσκει σýμφωνη την ηγεσßα του υπουργεßου Εργασßας.