¸íá âÞìá ðéï êïíôÜ óôçí áíïóïèåñáðåßá êáôÜ ôïõ êáñêßíïõ Ýöôáóáí ¸ëëçíåò åñåõíçôÝò
Βασßλης Φουρτοýνης, δÜσκαλος
ÄåõôÝñá 18 Íïåìâñßïõ 2013
ΕρευνητÝς του ΕΚΕΦΕ «Δημüκριτος» μαζß με συναδÝλφους τους απü τα ΠανεπιστÞμια Αθηνþν, Μßτσιγκαν και ΣαουθÜμπτον πραγματοποßησαν Ýνα σημαντικü βÞμα προüδου στην ανοσοθεραπεßα του καρκßνου.
Η επιστημονικÞ εργασßα θα δημοσιευθεß στο Ýγκριτο περιοδικü της ΕθνικÞς Ακαδημßας Επιστημþν των ΗΠΑ «Proceedings of the National Academy of Sciences» (PNAS).
Στην Ýρευνα, με επικεφαλÞς τον δρ. ΕυστρÜτιο Στρατßκο του Εργαστηρßου Χημεßας Πρωτεúνþν του Ινστιτοýτο Πυρηνικþν & Ραδιολογικþν Επιστημþν & Τεχνολογßας, ΕνÝργειας & ΑσφÜλειας του «Δημüκριτου», συμμετεßχαν επßσης οι ¸λληνες ερευνητÝς ΔημÞτρης ΓεωργιÜδης, Ευθαλßα Ζερβοýδη, ΕμμανουÞλ ΣαριδÜκης, Π. ΚοκκÜλα και ΕιρÞνη Μαυρßδη.
Η χρÞση του ανοσοποιητικοý συστÞματος του ßδιου του ασθενοýς (ανοσοθεραπεßα) αποτελεß μια πολλÜ υποσχüμενη εναλλακτικÞ θεραπευτικÞ οδü σε σχÝση με την επικρατοýσα σÞμερα χημειοθεραπευτικÞ αντιμετþπιση του καρκßνου, η οποßα εßναι συχνÜ αναποτελεσματικÞ λüγω της χαμηλÞς εκλεκτικüτητας και της υψηλÞς τοξικüτητας των ουσιþν που χρησιμοποιοýνται.
Ωστüσο μÝχρι στιγμÞς οι ανοσολογικÝς θεραπευτικÝς προσεγγßσεις δεν Ýχουν φÝρει ακüμα τα αναμενüμενα αποτελÝσματα σε κλινικü επßπεδο. Αυτü οφεßλεται σε μεγÜλο βαθμü στο χαμηλü επßπεδο κατανüησης που οι επιστÞμονες Ýχουν για το πþς ακριβþς το ανοσοποιητικü σýστημα μπορεß να διακρßνει ποια κýτταρα εßναι καρκινικÜ και πþς ο καρκßνος μαθαßνει να αποφεýγει το ανοσοποιητικü σýστημα.
Τα τελευταßα χρüνια Ýχει διαπιστωθεß απü διÜφορες Ýρευνες, üτι τα καρκινικÜ κýτταρα μποροýν να αποφýγουν το ανοσοποιητικü σýστημα καταστρÝφοντας τα «σÞματα» που «εκπÝμπει» το κÜθε κýτταρο, üταν εßναι Üρρωστο. ΤÝτοια σÞματα, που ονομÜζονται αντιγονικÜ πεπτßδια, σε αρκετÝς περιπτþσεις μπορεß να καταστρÝφονται απü Ýνζυμα μÝσα στο κýτταρο, που ονομÜζονται αμινοπεπτιδÜσες, με χαρακτηριστικü παρÜδειγμα την αμινοπεπτιδÜση ERAP1.
¼πως Ýχει Þδη αποδειχθεß, το μπλοκÜρισμα αυτοý του ενζýμου μπορεß να οδηγÞσει στην ενεργοποßηση του ανοσοποιητικοý συστÞματος, στη θανÜτωση των καρκινικþν κυττÜρων και, τελικÜ, στην πλÞρη ανÜρρωση πειραματüζωων απü καρκινικοýς üγκους. Αν και θεωρητικÜ το μπλοκÜρισμα της αμινοπεπτιδÜσης ERAP1 μπορεß να επιτευχθεß απü φαρμακευτικÝς ουσßες που ονομÜζονται αναστολεßς, η ανÜπτυξη τÝτοιων αναστολÝων για την ERAP1 Ýχει αποδειχθεß στην πρÜξη ιδιαßτερα δýσκολη.
Αν και Ýχουν περÜσει περισσüτερα απü δÝκα χρüνια απü την ανακÜλυψη της ERAP1, καμßα ερευνητικÞ ομÜδα στον κüσμο δεν Ýχει ακüμα ανακοινþσει την ανÜπτυξη αποτελεσματικþν αναστολÝων για αυτü το Ýνζυμο. Η επιτυχßα των ΕλλÞνων ερευνητþν και των ξÝνων συνεργατþν τους εßναι üτι, μετÜ απü πολυετεßς μελÝτες του εν λüγω ενζýμου, κατÜφεραν να αναπτýξουν χημικÝς ουσßες που το μπλοκÜρουν αποτελεσματικÜ και, Ýτσι, μποροýν να ενεργοποιÞσουν την παραγωγÞ των αντιγονικþν πεπτιδßων.
ΜÜλιστα, οι επιστÞμονες απÝδειξαν πειραματικÜ, üτι τα κýτταρα του ανοσοποιητικοý συστÞματος μποροýσαν, παρουσßα αυτþν των αναστολÝων, να αναγνωρßσουν αποτελεσματικÜ τα καρκινικÜ κýτταρα που κανονικÜ διαφεýγουν του ανοσοποιητικοý συστÞματος και δημιουργοýν καρκινικοýς üγκους σε πειραματüζωα.
Τα ερευνητικÜ αυτÜ αποτελÝσματα, üπως αναφÝρεται σε ανακοßνωση του «Δημüκριτου», «εδραιþνουν για πρþτη φορÜ, üτι η φαρμακολογικÞ αναστολÞ ενζýμων που καταστρÝφουν αντιγονικÜ πεπτßδια, μπορεß να αποτελÝσει μια νÝα πολλÜ υποσχüμενη διÝξοδο για την ανοσοθεραπεßα του καρκßνου. Με αυτü τον τρüπο ανοßγουν τον δρüμο σε μελλοντικÝς μελÝτες για τη βελτιστοποßηση και την αξιολüγηση πιθανþν κλινικþν εφαρμογþν αυτÞς της κατηγορßας αναστολÝων».