Βασίλης Φουρτούνης, δάσκαλος

Κυριακή 18 Αυγούστου 2013

Η αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας ισχύει έως το τέλος του χρόνου και η πιθανότητα νέας παράτασής της διαγράφεται εξαιρετικά περιορισμένη ενώ ήδη τα αρμόδια υπουργεία σε συνεργασία με τις τράπεζες καθορίζουν το νομοθετικό πλαίσιο βάση του οποίου θα γίνονται οι πλειστηριασμοί.

Οι τελικές προτάσεις που αναμένονται στα τέλη Σεπτεμβρίου θα προβλέπουν την μείωση του ορίου της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, για το οποίο ισχύει σήμερα η προστασία, από τις 200.000 ευρώ στις 150.000 ευρώ και περαιτέρω μείωση ύστερα από 6 ή 12 μήνες κατά 50.000 ευρώ κάθε φορά, τον συνυπολογισμός όλων των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ενώ θα γίνει και καθορισμός αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης, έτσι ώστε να γίνονται ταχύτερα οι ρυθμίσεις δανείων και να αποφεύγονται οι πλειστηριασμοί. Επίσης εισαγωγή της έννοιας του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» και απαλλαγή ανέργων και πολυτέκνων.

Το θέμα των πλειστηριασμών ακινήτων πάντως σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Καθημερινή της Κυριακής» ανησυχεί ιδιαίτερα την κυβέρνηση, καθώς εκτιμάται ότι θα βρει μεγάλη αντίδραση από βουλευτές. Οι έννοιες των «αποδεκτών συνθηκών διαβίωσης» και του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» σε συνδυασμό με το εισόδημα, τα περιουσιακά στοιχεία και την αντικειμενική αξία του ακινήτου, θα αποτελέσουν τα βασικά κριτήρια για το εάν μια πρώτη κατοικία θα βγαίνει σε πλειστηριασμό ή όχι.

Ήδη το υπουργείο Ανάπτυξης, σε συνεργασία με τα υπουργεία Οικονομικών και Δικαιοσύνης, την Ελληνική Στατιστική Αρχή, την Τράπεζα της Ελλάδος και την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, διαμορφώνουν τo τελικό τους περιεχόμενο, έτσι ώστε να έχουν καταλήξει σε συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου. Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, βάσει της οποίας έχουν ανασταλεί οι πλειστηριασμοί, έχει ισχύ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2013 και για να συνεχίσει να εφαρμόζεται η αναστολή θα πρέπει πριν από τη λήξη του τρέχοντος έτους να νομοθετηθεί εκ νέου.

Υπενθυμίζεται ότι στην προηγούμενη έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για το πρόγραμμα της Ελλάδας (με ημερομηνία 5 Ιουνίου) υπήρχε συγκεκριμένη αναφορά για άρση του «μορατόριουμ» για τους πλειστηριασμούς. Στην τελευταία, όμως, έκθεση, με ημερομηνία 31 Ιουλίου, δεν υπάρχει ρητή αναφορά-επιταγή προς τις ελληνικές αρχές να μην ανανεώσουν την αναστολή των πλειστηριασμών, κάτι που στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης χαρακτηρίζουν θετική εξέλιξη, βλέποντας πιθανώς κάποια περιθώρια διαπραγμάτευσης με την τρόικα.

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς που υπάρχουν έως τώρα στο υπουργείο Ανάπτυξης εξετάζονται οι ακόλουθες παράμετροι:

1. Αντικειμενική αξία ακινήτου: Σταδιακή μείωση του ορίου της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου για το οποίο ισχύει σήμερα η προστασία, από τα 200.000 ευρώ, που είναι τώρα, στα 150.000 ευρώ από 1/1/2014 και μετά περαιτέρω μείωση του ορίου κατά 50.000 ευρώ ανά εξάμηνο ή ανά χρόνο.

2. Περιουσιακά στοιχεία δανειολήπτη: Εδώ χρειάζεται πλήρης αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, διότι έως τώρα - και πριν από την αναστολή των πλειστηριασμών- σε περίπτωση που κάποιος δεν πλήρωνε το δάνειό του, υπήρχε για τους δανειστές το «όπλο» της υποθήκης και του εγγυητή. Αυτό που μελετάται τώρα είναι να εξετάζεται εάν υπάρχουν επιπλέον περιουσιακά στοιχεία (άλλη ακίνητη και κινητή περιουσία, καταθέσεις κ.ο.κ.) έτσι ώστε να μην προστατεύονται από τον νόμο οι περίφημοι «μπαταχτσήδες».

3. Αποδεκτές δαπάνες διαβίωσης: Οι τράπεζες θα προχωρούν σε ρυθμίσεις των δανείων κι έτσι θα αποφεύγονται οι πλειστηριασμοί, ορίζοντας ένα ποσό οφειλής με βάση τις δυνατότητες του κάθε νοικοκυριού και αφού έχει ληφθεί υπόψη το μηνιαίο κόστος διαβίωσης. Οι δαπάνες αυτές θα καθορισθούν με τη βοήθεια κυρίως της ΕΛΣΤΑΤ.

4. Συνεργάσιμος δανειολήπτης: Οπως και οι αποδεκτές δαπάνες διαβίωσης έτσι και η έννοια του συνεργάσιμου δανειολήπτη έχει εισαχθεί στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ. Εκτιμάται ότι έτσι θα περιορισθεί το φαινόμενο της γενικής απόρριψης της ρύθμισης χρέους και θα αντιμετωπίζεται διαφορετικά ο κάθε δανειολήπτης, ανάλογα με το προφίλ του. Εν προκειμένω βεβαίως η αντικειμενικοποίηση των κριτηρίων για να θεωρηθεί κάποιος «συνεργάσιμος δανειολήπτης» είναι δύσκολη. Τα γενικά του χαρακτηριστικά, πάντως, θα είναι η μη απόκρυψη στοιχείων από την τράπεζα, η διάθεση υπαγωγής σε ρύθμιση κ.α.

5. Ασθενείς οικονομικά ομάδες: Του πλειστηριασμού της κατοικίας τους αναμένεται να εξαιρεθούν άνεργοι και πολύτεκνοι, οι οποίοι και με πρόσφατη ρύθμιση είχαν διαφορετική αντιμετώπιση.