Βασίλης Φουρτούνης, δάσκαλος

Πέμπτη 7 Μαρτίου 2013

Άλλαξε ο τιμοκατάλογος της διαφθοράς στην Ελλάδα με συρρίκνωση της τόσο αριθμητικά, όσο και οικονομικά σύμφωνα με στοιχεία που προκύπτουν από την ετήσια έρευνα της Διεθνούς Διαφάνειας- Ελλάς, της οργάνωσης που χαρτογραφεί από το 2007 το φαινόμενο αυτό με τη βοήθεια της εταιρείας Public Issue.

Όπως προκύπτει η μικροδιαφθορά, που διατρέχει την ελληνική κοινωνία από άκρη σε άκρη της χώρας, με έμφαση στην Αττική, αλλά και στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, είναι μικρότερη απ’ ότι το 2011 αλλά πάντα παρούσα.

Με μεγαλύτερη αντίσταση οι Έλληνες το 2012, όπως καταδεικνύει η έρευνα σε 12.104 ερωτηθέντες, φαίνεται να συρρικώνουν το μέγεθος της διαφθοράς στο εκτιμώμενο ποσό των 420 εκατ. ευρώ (από τα 554 εκατ. το 2011), ιδιαίτερα στον δημόσιο τομέα όπου νοσοκομεία (45%), εφορίες (13,3%) και πολεοδομίες (3,7%) έχουν πάντα την «τιμητική» τους, με εμφανή όμως και τα ίχνη της κρίσης, δεδομένου ότι κατά μέσον όρο τα ποσά μειώθηκαν κατά 12,2% (με μέσον όρο ανά “φακελάκι” τα 1.228 ευρώ το 2012, έναντι 1.399 το 2011).

Ο ιδιωτικός τομέας, στον αντίποδα, φαίνεται να περιορίζεται στα περιστατικά κατά 2,6% το 2012, έναντι 3,6% του 2011, αλλά να διογκώνεται οικονομικά, καθώς τα φακελάκια γίνονται πιο «παχουλά» κατά 2,6% (μέσος όρος 1.442 ευρώ το 2012, έναντι 1.406 το 2011).

Τα μηνύματα, όπως επισήμαναν κατά την παρουσίαση τόσο ο πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος (ΔΔ-Ε) Κώστας Μπακούρης, όσο και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Public Issue Γιάννης Μαυρής, είναι ενθαρρυντικά και ελπιδοφόρα, καθώς για πρώτη φορά αφενός μειώνεται το μέγεθος και αφετέρου αυξάνεται η κοινωνική αντίσταση κατά του φαινομένου, ενώ ενισχύεται για δεύτερη χρονιά η αντίδραση για τη μη έκδοση απόδειξης.

Έτσι, όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία, εντοπίζεται η μαζικής έκτασης τάση στους ερωτηθέντες να εκλαμβάνουν τη μη-έκδοση αποδείξεων στις συναλλαγές τους ως περιστατικό διαφθοράς, ενώ ολοένα και περισσότεροι πολίτες (27,3% για το δημόσιο και 31% για τον ιδιωτικό τομέα) δηλώνουν ότι αρνήθηκαν να καταβάλλουν τα ζητηθέντα ποσά (έναντι 25,3% και 21,6% αντίστοιχα για το 2011).

Άνδρες ηλικίας 45- 54 ετών, απόφοιτοι ανώτερης εκπαίδευσης, αυτοαπασχολούμενοι ή εργοδότες, σκιαγραφούν κατά την πλειοψηφία το προφίλ των θυμάτων της μικροδιαφθοράς.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο …τιμοκατάλογος της διαφθοράς, με συγκριτικά στοιχεία από το 2011 και το 2012.

Στον δημόσιο τομέα, το φακελάκι στα νοσοκομεία για επέμβαση το 2011 ήταν από 100 έως 30.000 ευρώ, ενώ το 2012 μειώθηκε σε 50 έως 20.000 και για το “γρηγορόσημο” από τα 30- 20.000 ευρώ κατέβηκε το 2012 στα 10- 7.000. Δραστική μείωση παρουσιάζει το φακελάκι στις εφορίες, με έμφαση στο “γρηγορόσημο”, που από το ποσό των 10- 30.000 ευρώ έπεσε στο 200-1.000 ευρώ.

Αντίθετα, στον ιδιωτικό τομέα τα ποσά αυξάνονται, με έμφαση στις επεμβάσεις (που από τα 150- 7.000 ευρώ φθάνουν το 2012 μέχρι στα 25.000 ευρώ), αλλά και στις ιατρικές εξετάσεις, που από τα 30- 500 ευρώ “σκαρφαλώνουν” μέχρι τα 3.100 ευρώ. Αύξηση παρουσιάζεται και στον κλάδο του αυτοκινήτου και κυρίως στον έλεγχο ΚΤΕΟ, καθώς από τα 100 ευρώ ανεβαίνει στα 200.

Αντίδοτα της μικροδιαφθοράς, όπως επισήμανε ο κ. Μπακούρης, είναι η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, καθώς όχι μόνο εκσυγχρονίζει τη δημόσια διοίκηση, αλλά συμβάλλει στην αποστασιοποίηση του πολίτη από τις δημόσιες υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι ευκαιρίες για παράνομες συναλλαγές.

Ταυτόχρονα, η υιοθέτηση και εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου προστασίας και ενθάρρυνσης των whistleblowers (δηλαδή όσων προβαίνουν σε αποκαλύψεις πληροφοριών για κάποιο αδίκημα διαφθοράς), όχι μόνο θα εξοικονομήσει πόρους, αλλά μακροπρόθεσμα θα αλλάξει νοοτροπίες, σπάζοντας χρόνιους φαύλους κύκλους που “ανέχονται” δωρολήπτες και δωροδότες.