Τετάρτη 16 Ιανουαρίου 2013

Το Υπουργείο Παιδείας δίνει τις επόμενες μέρες για διαβούλευση το τελικό σχέδιο για την αξιολόγηση περίπου 180.000 δασκάλων και εκπαιδευτικών. Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας «ΕΘΝΟΣ» το σχέδιο του Π.Δ. θα έχει ολοκληρωθεί έως τις 10 Μαρτίου

Την επόμενη εβδομάδα, θα δοθεί για διαβούλευση σε όλους τους αρμόδιους φορείς και έπειτα από ορισμένες αλλαγές, θα καταρτιστεί το τελικό κείμενο με όλες τις ρυθμίσεις που θα περιλαμβάνουν τα κριτήρια αξιολόγησης, των βιβλίων και των εκπαιδευτικών πρακτικών.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας δεν θα μπορούν να προάγονται όσοι εκπαιδευτικοί δεν αξιολογούνται θετικά, ενώ ο κάθε εκπαιδευτικός θα έχει ατομικό φάκελο αξιολόγησης στον οποίο θα περιγράφονται όλες οι δράσεις στις οποίες έχει συμμετάσχει (επιμορφωτικά προγράμματα, καινοτόμες εκπαιδευτικές πρακτικές κ.λ.π.)

Οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα παίρνουν «καλούς βαθμούς» θα μπορούν να προάγονται και να διεκδικούν θέσεις ευθύνης. Στις περιπτώσεις που το εκπαιδευτικό έργο ενός δασκάλου ή καθηγητή θα κρίνεται «ελλιπές» προβλέπεται να παρακολουθούν επιμορφωτικά προγράμματα και θα επαναξιολογούνται στον τομέα που υστερούν μετά έναν χρόνο.

Διαπιστωτικό χαρακτήρα θα έχει η αξιολόγηση κατά τον Υπουργό Παιδείας Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο

Αξιολόγηση από τον διευθυντή

Οι εκπαιδευτικοί θα αξιολογούνται από τον διευθυντή της σχολικής μονάδας ετησίως ή ανά δύο χρόνια ως προς το υπηρεσιακό τους έργο και από σχολικό σύμβουλο κάθε τέσσερα χρόνια για το παιδαγωγικό/διδακτικό τους έργο. Σε έμμεση και άμεση θα διακρίνεται η ετήσια αξιολόγηση, όπως αναφέρεται στην πρόταση της ομάδας εργασίας του Υπουργείου Παιδείας

Ατομικός φάκελος

Όπως αναφέρει το «ΕΘΝΟΣ» κάθε εκπαιδευτικός συνεκτιμά και αξιολογεί τους δείκτες του εκπαιδευτικού έργου με βάση τεκμήρια (ατομικός φάκελος/portofolio) που αφορούν τον ίδιο (συμμετοχή στην οργάνωση και διοίκηση του σχολείου, διδακτικό και παιδαγωγικό έργο, σχολική ζωή). Η έκθεση αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας και ο ατομικός φάκελος αποτελούν τα βασικά τεκμήρια που λαμβάνονται υπόψη στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού από τον διευθυντή του σχολείου και τον σχολικό σύμβουλο.

Η έμμεση αξιολόγηση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της αξιολόγησης της ποιότητας εκπαιδευτικού έργου της σχολικής μονάδας. Η σύνταξη της ετήσιας έκθεσης του σχολείου βασίζεται στη συνεκτίμηση των τεκμηρίων του σχολείου και στοιχείων από τους ατομικούς φάκελους των εκπαιδευτικών (portofolio). (διδακτικό και παιδαγωγικό έργο, συμμετοχή σε δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, κ.λπ.)

Η άμεση αξιολόγηση που γίνεται από τον διευθυντή της σχολικής μονάδας αφορά την αξιολόγηση των παραμέτρων του διοικητικού – υπηρεσιακού έργου και της επαγγελματικής συνέπειας του εκπαιδευτικού. Η κρίση γίνεται κατ’ έτος ή ανά διετία με ατομική έκθεση στο τέλος του σχολικού έτους. Η ατομική έκθεση αξιολόγησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τεκμήριο από εκπαιδευτικούς οι οποίοι μετακινούνται από μια σχολική μονάδα σε άλλη

Πέντε πεδία μπαίνουν στο μικροσκόπιο

Πέντε πεδία του εκπαιδευτικού έργου θα συνυπολογίζονται κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης δασκάλων και καθηγητών.

Πρόκειται, όπως αναφέρεται στην πρόταση, για υποσύνολα του συνολικού ενιαίου εκπαιδευτικού έργου. Ακολουθούν οι πέντε κατηγορίες πεδίων και η περιγραφή τους:

Πεδίο 1ο: Εκπαιδευτικό Περιβάλλον: (α) Διαπροσωπικές Σχέσεις και Προσδοκίες, (β) Παιδαγωγικό Κλίμα και (γ) Οργάνωση της σχολικής Τάξης. Το Πεδίο 1 για το Εκπαιδευτικό Περιβάλλον αναφέρεται στις ψυχολογικές, κοινωνικές και οργανωτικές συνθήκες που δημιουργούν τον κοινωνικό και φυσικό χώρο και χρόνο μέσα στο οποίο συντελείται η μάθηση και η ανάπτυξη στον κοινωνικό, επικοινωνιακό, συναισθηματικό, αξιακό, πολιτισμικό, πολιτικό, αλλά και στον γνωστικό τομέα.

Πεδίο 2ο: Σχεδιασμός, Προγραμματισμός και Προετοιμασία Διδασκαλίας: (α) Μαθητής, (β) Στόχοι και Περιεχόμενο και (γ) Διδακτικές Ενέργειες και Εκπαιδευτικά Μέσα

Το Πεδίο 2 για τον «Σχεδιασμό, Προγραμματισμό και Προετοιμασία της Διδασκαλίας» αναφέρεται σε καταλυτικό παράγοντα της διδασκαλίας, διότι αφορά στον τρόπο με τον οποίο λαμβάνει υπόψη του ο εκπαιδευτικός συγκεκριμένους τομείς, όταν σχεδιάζει, προγραμματίζει και προετοιμάζει τη διδασκαλία του μαθήματός του, τόσο στο μακρο-επίπεδο του σχολικού έτους όσο και στο μικρο-επίπεδο ευρύτερης ενότητας και στη συνέχεια της ωριαίας διδασκαλίας. Αμφότερα τα επίπεδα σχεδιασμού, προγραμματισμού και προετοιμασίας είναι αναγκαία, διότι αυξάνουν τη διδακτική ευελιξία του εκπαιδευτικού και την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας.

Πεδίο 3ο: Διεξαγωγή και Αξιολόγηση Διδασκαλίας: (α) Προετοιμασία των Μαθητών για τη Διδασκαλία, (β) Διδακτικές Ενέργειες και Εκπαιδευτικά Μέσα, (γ) Μαθησιακές Ενέργειες και (δ) Εμπέδωση και Αξιολόγηση της Νέας Γνώσης

Το Πεδίο 3 για τη «Διεξαγωγή και Αξιολόγηση της Διδασκαλίας» συνδέεται με τον προγραμματισμό που έγινε στο Πεδίο 2 και αναφέρεται στην υλοποίηση των προγραμματισμένων μορφών διδασκαλίας (όπως μορφές α. άμεσης προσφοράς: διάλεξη, παρουσίαση, επίδειξη, β. επεξεργασίας: ερωταποκρίσεις, σωκρατική μαιευτική, διάλογος, συζήτηση, διαλεκτική αντιπαράθεση και γ. προβληματισμού: διερεύνηση, ανακάλυψη, συνεργατικά σχέδια εργασίας, εργαστηριακά πειράματα ή συνήθως μεικτές μορφές) που καθορίζουν τους ρόλους, τις διαδικασίες και το είδος της λεκτικής επικοινωνίας και των σχέσεων εκπαιδευτικού, διδακτικού αντικειμένου και μαθητών ως ατόμων ή/ και ως μικρο-ομάδων στην παρουσίαση/ αναζήτηση των δεδομένων της διδασκαλίας, στην επεξεργασία τους, στη διατύπωση συμπερασμάτων και προτάσεων και στη χρήση εκπαιδευτικών μέσων, ώστε άμεσα να επιτευχθούν οι στόχοι της ωριαίας διδασκαλίας και σταδιακά και σε βάθος χρόνου οι σκοποί του διδακτικού αντικειμένου και οι απώτεροι σκοποί της εκπαίδευσης για μόρφωση και παιδεία.

Πεδίο 4ο: Υπηρεσιακή Συνέπεια και Επάρκεια: (α) Τυπικές Υπαλληλικές Υποχρεώσεις, (β) Συμμετοχή στη Λειτουργία της Σχολικής Μονάδας και (γ) Συνεργασία με Γονείς και Φορείς. Το Πεδίο 4 για την «Υπηρεσιακή Συνέπεια και Επάρκεια» αναφέρεται στις υποχρεώσεις του εκπαιδευτικού που απορρέουν τόσο από την υπαλληλική του ιδιότητα, την οποία αποκτά προκειμένου να ασκήσει το εκπαιδευτικό του έργο, όσο και από την παιδαγωγική του ιδιότητα. Οι υπηρεσιακές υποχρεώσεις είναι ανάλογες με τις αντίστοιχες υποχρεώσεις και των υπολοίπων υπαλλήλων και αφορούν στη λειτουργία της σχολικής μονάδας ως υπηρεσιακής δομής. Οι παιδαγωγικές υποχρεώσεις αναφέρονται στη λειτουργία της σχολικής μονάδας ως εκπαιδευτικού οργανισμού «που μαθαίνει».

Πεδίο 5ο: Τυπικά Προσόντα και Επιστημονική και Επαγγελματική Ανάπτυξη: (α) Τυπικά Προσόντα και Επιστημονική Ανάπτυξη και (β) Επαγγελματική Ανάπτυξη.

Το Πεδίο 5 για τα Τυπικά Προσόντα και την Επιστημονική και Επαγγελματική Ανάπτυξη του Εκπαιδευτικού περιλαμβάνει δύο τομείς: (α) ο πρώτος τομέας αφορά στα τυπικά προσόντα και την επιστημονική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού, που πιστοποιούνται με παραστατικά, τα οποία καταχωρίζονται στο προσωπικό αρχείο του εκπαιδευτικού, και (β) ο δεύτερος τομέας αφορά στην επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού, που επίσης πιστοποιείται με σχετικά παραστατικά.

Επισημαίνεται πως η αξιολόγηση κάθε Πεδίου γίνεται στη βάση των Τομέων του με τη χρήση συγκεκριμένης κάθε φορά περιγραφικής αξιολογικής κλίμακα (rubric) με διαβαθμισμένα Κριτήρια, τα οποία αναφέρονται σε ποιοτικές προδιαγραφές έργου. Η χρησιμοποιούμενη κλίμακα περιλαμβάνει τέσσερις βαθμίδες ποιότητας με βάση τις οποίες το εκπαιδευτικό έργο σε συγκεκριμένο Τομέα ενός Πεδίου χαρακτηρίζεται, ανάλογα, ως «ελλιπές», «επαρκές», «πολύ καλό» και «εξαιρετικό».

Για κάθε μία από τις τέσσερις βαθμίδες η κλίμακα παραθέτει περιγραφικά το ποιοτικό προφίλ του εκπαιδευτικού έργου ανά βαθμίδα, με τη βοήθεια κριτηρίων, και με τον τρόπο αυτό η κλίμακα παρουσιάζει και αποτιμά ένα «αναπτυξιακό συνεχές», με τέσσερις βαθμίδες, κάθε μία από τις οποίες, βέβαια, δεν ισαπέχει από την προηγούμενη και την επόμενη.

Επιμόρφωση για όσους μείνουν «μετεξεταστέοι»

«Μετεξεταστέοι» θα μείνουν όσοι εκπαιδευτικοί δεν πληρούν βασικά κριτήρια που θέτει η πρόταση της ομάδας εργασίας του υπουργείου Παιδείας.

Σύμφωνα με το σχέδιο, για όσους διαπιστωθεί ότι το εκπαιδευτικό έργο που παράγουν είναι «ελλιπές», τότε θα παρακολουθούν υποχρεωτικά επιμορφωτικά προγράμματα για να βελτιωθούν στα πεδία που υστερούν και μετά διάστημα ενός έτος θα αξιολογούνται εκ νέου.

Αξίζει να επισημανθεί ότι όσοι εκπαιδευτικοί δεν κριθούν θετικά, δεν θα μπορούν να διεκδικούν θέσεις στελεχών εκπαίδευσης.

Οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το εκπαιδευτικό έργο ενός δασκάλου ή καθηγητή θα κρίνεται «ελλιπές» περιγράφεται αναλυτικά στην πρόταση της ομάδας εργασίας και χωρίζεται σε τρεις τομείς. Αναλυτικά:

• Τομέας Διαπροσωπικών Σχέσεων και Προσδοκιών: Όταν μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών διαπιστώνεται απουσία σχέσεων, δεν υπάρχει συνοχή μεταξύ των μαθητών και είναι ελάχιστοι όσοι συμμετέχουν στις εργασίες της τάξης. Επίσης, όταν ο εκπαιδευτικός έχει αυταρχικό στυλ και επιβάλλει κυρώσεις.
• Τομέας Παιδαγωγικού Κλίματος Σχολικής Τάξης: Το εκπαιδευτικό έργο σε αυτόν τον τομέα κρίνεται «ελλιπές» όταν διαπιστώνεται μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών ουδέτερο ως και ψυχρό κλίμα με στοιχεία τριβών και αντεγκλήσεων. Ακόμη, σε περιπτώσεις όπου οι μαθητές αλλά και οι καθηγητές είναι αδιάφοροι και αποστασιοποιημένοι.
• Τομέας Οργάνωσης Σχολικής Τάξης: Πρόκειται για περιπτώσεις στις οποίες παρατηρείται παραμέληση της σχολικής τάξης και ελλιπής παιδαγωγική λειτουργικότητα. Επιπροσθέτως, όταν δεν διαπιστώνεται ύπαρξη κανόνων και μέριμνα για τη διαχείριση προβλημάτων συμπεριφοράς και ο εκπαιδευτικός δεν αντιμετωπίζει ανάρμοστες μορφές συμπεριφοράς με παιδαγωγικό τρόπο.

Κατά τα λοιπά, θα συνεκτιμώνται και άλλοι παράμετροι, όπως: όταν ο εκπαιδευτικός συνεργάζεται περιστασιακά με τους γονείς των μαθητών, όταν δεν συμμετέχει σε προγράμματα επιμόρφωσης και όταν η προετοιμασία του περιεχομένου της διδασκαλίας είναι ανύπαρκτη, ελλιπής ή εσφαλμένη στο μεγαλύτερο μέρος της.

Επισημαίνεται ότι στην πρόταση της ομάδας εργασίας που δόθηκε στη δημοσιότητα, προβλέπεται αξιολόγηση και των διευθυντών σχολικών μονάδων.

Συγκεκριμένα, θα αξιολογείται ως προς το διοικητικό έργο από τον διευθυντή εκπαίδευσης, ως προς το παιδαγωγικό έργο από τον σχολικό σύμβουλο, ενώ την ευθύνη για τη σύνταξη της αξιολογικής έκθεσης του έργου του διευθυντή επωμίζεται ο σχολικός σύμβουλος. Αναφορικά με τους υπηρετούντες διευθυντές των σχολικών μονάδων, η αξιολόγηση συνδέεται με τις διαδικασίες επανάκρισης.

Το «εισιτήριο» για τη μονιμοποίηση;

Για τους δόκιμους εκπαιδευτικούς θα συντάσσονται κατά τη διάρκεια της διετούς δοκιμαστικής υπηρεσίας τους δύο εκθέσεις αξιολόγησης. Η πρώτη, που θα ονομάζεται «διαμορφωτική-συμβουλευτική έκθεση αξιολόγησης», θα συντάσσεται μετά το τέλος του πρώτου διδακτικού έτους και θα έχει ως στόχο την υποστήριξη και την ενίσχυση του νεοδιοριζόμενου. Η δεύτερη θα συντάσσεται μετά το τέλος του δεύτερου διδακτικού έτους και θα αποτελεί την τελική έκθεση αξιολόγησής του.

Εκπαιδευτικός που αποτυγχάνει να μονιμοποιηθεί ύστερα από αρνητική αξιολόγηση θα μπορεί να επαναλάβει μια φορά τη διαδικασία για μονιμοποίηση την αμέσως επόμενη σχολική χρονιά, κατά την οποία θα στηρίζεται συστηματικά από το σχολικό σύμβουλο. Επίσης, κάθε υποψήφιος για μονιμοποίηση εκπαιδευτικός που αποτυγχάνει να μονιμοποιηθεί θα δικαιούται, αν το επιθυμεί, να υποβάλει μέσα σε καθορισμένο χρονικό διάστημα ένσταση προς την Επιτροπή Ενστάσεων.

Εκτός από τους νεοδιόριστους, δικαίωμα ένστασης έχουν, βεβαίως, και οι μόνιμοι δάσκαλοι και καθηγητές, καθώς και τα στελέχη εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το Π.Δ., ο αξιολογούμενος εντός 10 ημερών μετά τη γνωστοποίηση σε αυτόν της έκθεσης, δικαιούται να ασκήσει ενώπιον του Συμβουλίου Αξιολόγησης ένσταση μεροληψίας του αξιολογητή που θεμελιώνεται σε συγκεκριμένα στοιχεία ή ένσταση λόγω αποδεδειγμένης πλάνης περί τα πράγματα. Το Συμβούλιο Αξιολόγησης, αφού ακούσει τον αξιολογητή, θα εξετάσει την ένσταση και, αν κρίνει ότι είναι βάσιμη, θα προχωρήσει το ίδιο στην τελική αξιολόγηση και την ενδεχόμενη διόρθωση της έκθεσης αξιολόγησης του ενιστάμενου.