Έφυγε o Χρίστος Τσολάκης, ένας σπουδαίος δάσκαλος

Έφυγε o Χρίστος Τσολάκης, ένας σπουδαίος δάσκαλος
Τρίτη 31 Ιουλίου 2012
«Οι γλώσσες ακολουθούν τις κοινωνίες. Όταν χειροτερεύουν οι κοινωνίες, χειροτερεύουν οι έννοιες που διέπουν τη ζωή, χειροτερεύει και η γλώσσα που τις εκφράζει. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν πλουτίζει. Προστίθενται νέες έννοιες που εκφράζουν την ευτέλεια που μας διέπει….» έλεγε ο Δάσκαλος, Χρίστος Τσολάκης – ο ομότιμος καθηγητής νεοελληνικής γλώσσας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που πέθανε το πρωί της Δευτέρας 30 Ιουλίου 2012, σε ηλικία 77 ετών . Ο Χρίστος Τσολάκης γεννήθηκε το 1935 στο εγκαταλειμμένο σήμερα χωριό της ορεινής Πιερίας Μόρνα (Σκοτεινά). Τον πατέρα του τον έλεγαν Λουκά, τη μητέρα του Σοφία και έχει άλλα δύο αδέλφια. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος στη Μόρνα και η μητέρα του ασχολούνταν με τα οικιακά. Μαθήτευσε στο Γυμνάσιο Κατερίνης και αποφοίτησε ως αριστούχος από τη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Είχε δασκάλους, μεταξύ άλλων, τους Εμμανουήλ Κριαρά, Απόστολο Βακαλόπουλο, Νικόλαο Ανδριώτη, Ιωάννη Κακριδή και Λίνο Πολίτη. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στα Νέα Εκπαιδευτήρια της Βέροιας και στη συνέχεια διορίστηκε στο Γυμνάσιο Θηλέων της Βέροιας. Το 1963 μετατέθηκε στο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου παρέμεινε για 20 χρόνια. Το 1976 συμπεριελήφθη από το υπουργείο Παιδείας στις επιτροπές που σχεδίασαν και πραγμάτωσαν τη γλωσσική μεταρρύθμιση. Έτσι, συμμετέσχε ενεργά στην εφαρμογή των νέων μέτρων για τη μέση εκπαίδευση κατά την καθοριστική περίοδο της μεταρρύθμισης 1976-1978. Τα μέτρα αφορούσαν στη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας και στη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας από μετάφραση. Το 1977 μετέβη στη Στοκχόλμη μετά από πρόσκληση του σουηδικού υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να παραδώσει μαθήματα σε ξένους εκπαιδευτικούς πάνω στη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας. Για τα επόμενα δύο χρόνια δίδαξε «Θεωρία της γλώσσας» και «Μεθοδική» στις Παιδαγωγικές Σχολές του Μάλμε και της Στοκχόλμης. Με τις επισκέψεις του στα τοπικά σχολεία, ο Χρήστος Τσολάκης γνώρισε το σουηδικό εκπαιδευτικό σύστημα και τις ιδιαιτερότητές του. Τις γνώσεις αυτές αξιοποίησε οργανώνοντας τη συγγραφή βιβλίων για Έλληνες δασκάλους και μαθητές, με ενίσχυση της Lararhogskolan του Μάλμε και του Πανεπιστημίου Λουντ. Παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Κλασικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου Λουντ με τον καθηγητή της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας Στιγκ Υ. Ρούντμπεργκ. Στη διάρκεια των μεταπτυχιακών του σπουδών ασχολήθηκε με επικούς και λυρικούς ποιητές και με κείμενα της Αττικής περιόδου και της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής εποχής. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, διορίστηκε από το υπουργείο Παιδείας ως μέλος της επιτροπής που ρύθμισε το ζήτημα του μονοτονικού συστήματος της νεοελληνικής γλώσσας («Επιτροπή Κριαρά», 1982). Τον Ιούνιο του 1982 αναγορεύθηκε διδάκτωρ της φιλοσοφίας στο ΑΠΘ με «Άριστα». Το θέμα της διδακτορικής διατριβής του ήταν «Η πολυτυπία στο ρήμα της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας». Τον Ιούνιο του 1986 ο Χρήστος Τσολάκης εξελέγη ομόφωνα επίκουρος καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Στη συνέχεια εξελέγη αναπληρωτής καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών και καθηγητής στο τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, όπου υπηρέτησε και ως πρόεδρος. Το 1993 διετέλεσε διευθυντής του Περιφερειακού Επιμορφωτικού Κέντρου (ΠΕΚ) Θεσσαλονίκης και το 1996 αντιπρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και πρόεδρος του Τμήματος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Από το 2002 ήταν ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ. Ο Χρήστος Τσολάκης δίδαξε «Νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία» στη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΣΕΛΔΕ) από το 1982 μέχρι το 1989 και χρημάτισε διευθυντής σπουδών στην ίδια σχολή (1983-1987). Από το 1987 μέχρι το 1989 δίδαξε και στη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΣΕΛΜΕ). Ήταν επικεφαλής των συγγραφικών ομάδων οι οποίες, με τη συνεργασία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, έγραψαν τα βιβλία "Νεοελληνική γλώσσα" για το γυμνάσιο και "Έκφραση - Έκθεση" για το λύκειο. Ασχολήθηκε με θέματα γλώσσας, διδασκαλίας της γλώσσας και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών δίνοντας πλήθος διαλέξεων στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό ενώ είχε τιμηθεί πολλές φορές από Ελληνικά και Ξένα Πανεπιστήμια. Υπήρξε ο ιδρυτής του Μουσείου Εκπαίδευσης και Παιδείας στη Βέροια, ενός πρωτοπόρου θεσμού που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Δήμου Βέροιας σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Επί 12 συνεχή χρόνια (τη δεκαετία του ΄90) πραγματοποίησε σειρά εκπομπών στο ραδιοφωνικό σταθμό 9.58 της ΕΤ-3 με τίτλο «Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική» (κυκλοφορούν σε πέντε τόμους από τις εκδόσεις «Νησίδες») ενώ εκατοντάδες είναι οι δημοσιεύσεις του σε έντυπα, εκδόσεις και τον «Φιλόλογο» -το περιοδικό του ομότιτλου συλλόγου των αποφοίτων της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ.

Έφυγε o Χρίστος Τσολάκης, ένας σπουδαίος δάσκαλος

Τρίτη 31 Ιουλίου 2012

«Οι γλώσσες ακολουθούν τις κοινωνίες. Όταν χειροτερεύουν οι κοινωνίες, χειροτερεύουν οι έννοιες που διέπουν τη ζωή, χειροτερεύει και η γλώσσα που τις εκφράζει. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν πλουτίζει. Προστίθενται νέες έννοιες που εκφράζουν την ευτέλεια που μας διέπει….» έλεγε ο Δάσκαλος, Χρίστος Τσολάκης – ο ομότιμος καθηγητής νεοελληνικής γλώσσας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που πέθανε το πρωί της Δευτέρας 30 Ιουλίου 2012, σε ηλικία 77 ετών .

Ο Χρίστος Τσολάκης γεννήθηκε το 1935 στο εγκαταλειμμένο σήμερα χωριό της ορεινής Πιερίας Μόρνα (Σκοτεινά). Τον πατέρα του τον έλεγαν Λουκά, τη μητέρα του Σοφία και έχει άλλα δύο αδέλφια. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος στη Μόρνα και η μητέρα του ασχολούνταν με τα οικιακά.

Μαθήτευσε στο Γυμνάσιο Κατερίνης και αποφοίτησε ως αριστούχος από τη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Είχε δασκάλους, μεταξύ άλλων, τους Εμμανουήλ Κριαρά, Απόστολο Βακαλόπουλο, Νικόλαο Ανδριώτη, Ιωάννη Κακριδή και Λίνο Πολίτη. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στα Νέα Εκπαιδευτήρια της Βέροιας και στη συνέχεια διορίστηκε στο Γυμνάσιο Θηλέων της Βέροιας. Το 1963 μετατέθηκε στο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου παρέμεινε για 20 χρόνια.

Το 1976 συμπεριελήφθη από το υπουργείο Παιδείας στις επιτροπές που σχεδίασαν και πραγμάτωσαν τη γλωσσική μεταρρύθμιση. Έτσι, συμμετέσχε ενεργά στην εφαρμογή των νέων μέτρων για τη μέση εκπαίδευση κατά την καθοριστική περίοδο της μεταρρύθμισης 1976-1978. Τα μέτρα αφορούσαν στη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας και στη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας από μετάφραση.

Το 1977 μετέβη στη Στοκχόλμη μετά από πρόσκληση του σουηδικού υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να παραδώσει μαθήματα σε ξένους εκπαιδευτικούς πάνω στη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας. Για τα επόμενα δύο χρόνια δίδαξε «Θεωρία της γλώσσας» και «Μεθοδική» στις Παιδαγωγικές Σχολές του Μάλμε και της Στοκχόλμης. Με τις επισκέψεις του στα τοπικά σχολεία, ο Χρήστος Τσολάκης γνώρισε το σουηδικό εκπαιδευτικό σύστημα και τις ιδιαιτερότητές του. Τις γνώσεις αυτές αξιοποίησε οργανώνοντας τη συγγραφή βιβλίων για Έλληνες δασκάλους και μαθητές, με ενίσχυση της Lararhogskolan του Μάλμε και του Πανεπιστημίου Λουντ.

Παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Κλασικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου Λουντ με τον καθηγητή της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας Στιγκ Υ. Ρούντμπεργκ. Στη διάρκεια των μεταπτυχιακών του σπουδών ασχολήθηκε με επικούς και λυρικούς ποιητές και με κείμενα της Αττικής περιόδου και της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής εποχής.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, διορίστηκε από το υπουργείο Παιδείας ως μέλος της επιτροπής που ρύθμισε το ζήτημα του μονοτονικού συστήματος της νεοελληνικής γλώσσας («Επιτροπή Κριαρά», 1982).

Τον Ιούνιο του 1982 αναγορεύθηκε διδάκτωρ της φιλοσοφίας στο ΑΠΘ με «Άριστα». Το θέμα της διδακτορικής διατριβής του ήταν «Η πολυτυπία στο ρήμα της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας».

Τον Ιούνιο του 1986 ο Χρήστος Τσολάκης εξελέγη ομόφωνα επίκουρος καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Στη συνέχεια εξελέγη αναπληρωτής καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών και καθηγητής στο τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, όπου υπηρέτησε και ως πρόεδρος. Το 1993 διετέλεσε διευθυντής του Περιφερειακού Επιμορφωτικού Κέντρου (ΠΕΚ) Θεσσαλονίκης και το 1996 αντιπρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και πρόεδρος του Τμήματος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Από το 2002 ήταν ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ.

Ο Χρήστος Τσολάκης δίδαξε «Νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία» στη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΣΕΛΔΕ) από το 1982 μέχρι το 1989 και χρημάτισε διευθυντής σπουδών στην ίδια σχολή (1983-1987). Από το 1987 μέχρι το 1989 δίδαξε και στη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΣΕΛΜΕ).

Ήταν επικεφαλής των συγγραφικών ομάδων οι οποίες, με τη συνεργασία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, έγραψαν τα βιβλία "Νεοελληνική γλώσσα" για το γυμνάσιο και "Έκφραση - Έκθεση" για το λύκειο.

Ασχολήθηκε με θέματα γλώσσας, διδασκαλίας της γλώσσας και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών δίνοντας πλήθος διαλέξεων στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό ενώ είχε τιμηθεί πολλές φορές από Ελληνικά και Ξένα Πανεπιστήμια.

Υπήρξε ο ιδρυτής του Μουσείου Εκπαίδευσης και Παιδείας στη Βέροια, ενός πρωτοπόρου θεσμού που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Δήμου Βέροιας σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.

Επί 12 συνεχή χρόνια (τη δεκαετία του ΄90) πραγματοποίησε σειρά εκπομπών στο ραδιοφωνικό σταθμό 9.58 της ΕΤ-3 με τίτλο «Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική» (κυκλοφορούν σε πέντε τόμους από τις εκδόσεις «Νησίδες») ενώ εκατοντάδες είναι οι δημοσιεύσεις του σε έντυπα, εκδόσεις και τον «Φιλόλογο» -το περιοδικό του ομότιτλου συλλόγου των αποφοίτων της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ.