Κραυγή ανθρωπιάς και ελευθερίας απ' τη φυλακή

Ο κρατούμενος συγγραφέας και ακτιβιστής Ραγκίπ Ζαράκογλου στέλνει μήνυμα προς την τουρκική βουλή

Ο Ραγκίπ Ζαράκογλου, συγγραφέας και εκδότης στην Τουρκία, βρίσκεται έγκλειστος σε φυλακές ύψιστης ασφάλειας από τις 28/10/2011 μαζί με το γιο του Ντενίζ Ζαράκογλου με την κατηγορία υποστήριξης του Αυτονομιστικού Κουρδικού Κινήματος (KCK). Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών έχει υποστεί αλλεπάλληλες διώξεις λόγω των αγώνων του υπέρ των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων και της έκδοσης πολλών βιβλίων στην Τουρκία για τις Γενοκτονίες των Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων. Η πρώτη σύζυγος του Αϊσέ Νουρ φυλακίστηκε για πολλά χρόνια απ’ το 1983 για την έκδοση του βιβλίου «Ματωμένα Χώματα» της Δ. Σωτηρίου σε τουρκική μετάφραση. Συνέπεια των συνεχών διώξεων και ταλαιπωριών που υφίστατο υπήρξε η βαριά ασθένεια και τελικά ο θάνατός της το 2002.

Έχει επισκεφτεί αρκετές φορές στην Ελλάδα, προσκεκλημένος διαφόρων φορέων, για να συμμετάσχει σε εκδηλώσεις. Τελευταία φορά ήταν για να λάβει μέρος ως εισηγητής στο διεθνές επιστημονικό συνέδριο «Τρεις Γενοκτονίες, μια Στρατηγική», το Σεπτέμβριο του 2010, στην Αθήνα, στην αίθουσα της Παλαιάς Βουλής και είχα την τύχη να τον γνωρίσω και να συζητήσω για αρκετή ώρα μαζί του.

Το υπόμνημα αυτό, ο Ραγκίπ Ζαράκογλου το συνέταξε στην φυλακή και παρατίθεται στην ελληνική του μετάφραση (οι υπογραμμίσεις δικές μας).

Οι φωτογραφίες που παρατίθενται προέρχονται από το προσωπικό μου αρχείο και έχουν τραβηχτεί διεθνές επιστημονικό συνέδριο «Τρεις Γενοκτονίες, μια Στρατηγική» στην Παλιά Βουλή.

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

Προς το Προεδρείο της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης

Ο εκτοπισμός, ο «βίαιος σωφρονισμός» και ο «αυστηρός παραδειγματισμός» υπήρξαν οι βάσεις της αποικιοκρατικής πολιτικής του 19^ου και του 20^ου αιώνα, που έλαβε χώρα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Υδρογείου.

Στην περίοδο του Ιμπεριαλισμού, που υπήρξε το τελευταίο στάδιο της αποικιοκρατίας, οι πρακτικές των πολιτικών αυτών έφτασαν στο ανώτατο στάδιο, που είναι οι γενοκτονίες.

Ο εχθρικός προς τους Εβραίους Αντισημιτισμός έχει τις ρίζες του, δυστυχώς, στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Αλλά και ο Σιωνισμός, ο οποίος αποτελεί αντίδραση στον Αντισημιτισμό, έχει βλαστήσει στα ίδια εδάφη. Σήμερα υπάρχει έντονη ανησυχία πάλι, με την αύξηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας στην Ευρώπη. Δυστυχώς τέτοιες τάσεις αναπτύσσονται και στην χώρα μας.

Ο ευρωπαϊκός εθνικισμός και τα μοντέλο του συγκεντρωτικού εθνικού κράτους, που έχουν βρει γόνιμο έδαφος σε διάφορα σημεία του κόσμου, αποτελούν προσεγγίσεις εφαρμοσμένες και στην ίδια την Ευρώπη, στις αρχές του εικοστού αιώνα. Όλα αυτά συνέβησαν με διάφορες απόπειρες βίαιης ενσωμάτωσης και εξάλειψης του «διαφορετικού», με αποτέλεσμα τους δύο παγκοσμίους πολέμους οι οποίοι έφεραν την ανθρωπότητα στο χείλος της πλήρους καταστροφής.

Οι πολιτικές εκτοπισμού, «βίαιου σωφρονισμού» και «αυστηρού παραδειγματισμού» των πολυεθνικών-παραδοσιακών αυτοκρατοριών είχαν ως αποτέλεσμα τη διάπραξη γενοκτονιών όπως αυτές τις Βοσνίας και της Ρουάντα στον εικοστό αιώνα.

Η έναρξη του 20^ου αιώνα σημαδεύτηκε απ’ τη γενοκτονία του Γερμανικού ιμπεριαλισμού εναντίον του λαού της Ναμίμπια. Επίσης τα πογκρόμ της τσαρικής Ρωσίας εναντίον των εβραϊκών πληθυσμών που διαβιούσαν στα εδάφη της είχαν συνεχιστεί μέχρι και τις αρχές του ίδιου αιώνα. Η τσαρική Ρωσία σε συμφωνία με το οθωμανικό κράτος είχε επιδοθεί σε έναν αγώνα «εθνικής αποκάθαρσης» και βίαιου εκτοπισμού, ο οποίος είχε πάρει διαστάσεις γενοκτονικές, εναντίον του τσερκέζικου λαού.

Αλλά και η «απάντηση» του οθωμανικού κράτους απέναντι στους ξεσηκωμούς των βαλκανικών λαών ήταν ενέργειες όπως οι σφαγές της Χίου και αυτές εναντίον των Βουλγάρων.

Οι πολιτικές, επίσης, των νεότευκτων μικρών και μεγαλυτέρων βαλκανικών κρατών έχουν αναγκάσει τον μουσουλμανικό πληθυσμό των περιοχών αυτών σε μετακίνηση και σε μια εθνο-θρησκευτική «κάθαρση», με αποτέλεσμα ο λογαριασμός των ενεργειών αυτών να φορτωθεί από το οθωμανικό και τουρκικό κράτος στους διαφορετικής εθνο-θρησκευτικής προέλευσης κατοίκους της Ανατολίας.

Η ευρωπαϊκή ήπειρος έχει γίνει μάρτυρας και σφαγών άλλων, πέραν αυτών που έχουν διενεργηθεί εναντίον των Εβραίων, όπως αυτές εναντίον των Προτεσταντών τον 15^ο αιώνα στην Γαλλία που έχουν μείνει στην ιστορία με σημαντικότερη αυτήν της «Nύχτας του Αγίου Βαρθολομαίου». Ο δε 16^ος αιώνας έχει υπάρξει μάρτυρας της μαζικής σφαγής εναντίον των Αλεβήδων της Ανατολίας.

Τα πογκρόμ του τσαρικού ρωσικού κράτους, με τα κοζάκικα τάγματα εναντίον των Εβραϊκών πληθυσμών, είχαν αποτελέσει υπόδειγμα και για την δημιουργία των ταγμάτων «Χαμιντιέ» στην Οθωμανική αυτοκρατορία τα οποία είχαν οργανωθεί εναντίον του αρμενικού πληθυσμού της χώρας κατά την περίοδο 1895-1896.

Δυστυχώς και η δημιουργία των εθνών-κρατών εκτός της Ευρώπης έχει βασιστεί, αν και με διαφορετικούς ενίοτε τρόπους, σε αυτό το τρίπτυχο: του εκτοπισμού, του «βίαιου σωφρονισμού» και του «αυστηρού παραδειγματισμού».

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος που προκλήθηκε απ’ τον ιμπεριαλισμό, είχε δώσει την ευκαιρία για την εθνοκάθαρση των γηγενών λαών της Ανατολής όπως οι Έλληνες, οι Αρμένιοι και οι Ασσύριοι. Η ίδια πολιτική συνεχίστηκε με την γενοκτονία του Ντερσίμ εναντίον του κουρδικού πληθυσμού της περιοχής.

Ενώ πλησιάζει η επέτειος των εκατό χρόνων της γενοκτονίας του 1915, η πολιτική άρνησης του Τουρκικού κράτους συνεχίζεται και υπαινίσσεται, δια της άρνησης αυτής, μια αντίληψη του είδους «αν χρειαστεί μπορούμε να το ξανακάνουμε».

Η ήττα του Φασισμού στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έδωσε για πρώτη φορά στην ανθρωπότητα την δυνατότητα να αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο την πραγματικότητα των γενοκτονιών και να επεξεργαστεί μια πλατφόρμα νομικής αντιμετώπισής τους, η οποία υφίσταται, έστω και με τις αδυναμίες της.

Όμως, παρ’ όλα αυτά, η νοοτροπία του καθεστώτος Βισύ στην Γαλλία, που είχε συνεργαστεί με τους Γερμανούς Ναζί, συνεχίστηκε με τα όσα διέπραξε η αποικιοκρατία στην Τυνησία και στο Βιετνάμ.

Παρά τις όποιες εξελίξεις στην σχετική συνειδητοποίηση των ζητημάτων αυτών, εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν πάλι από τα μέρη τους, στην Ευρώπη αλλά και στην Παλαιστίνη, την Ινδία και την Κύπρο, βιώνοντας όλη την τραγωδία που συνεπάγονται τέτοια γεγονότα.

Επίσης, γύρω στο 1940 υπήρξε μια επιστροφή στις πολιτικές της τσαρικής Ρωσίας, με τους βίαιους εκτοπισμούς και τις εξορίες, ενώ λαοί της Κριμαίας, Τάταροι, Καυκάσιοι και Κούρδοι, είχαν τεθεί στο στόχαστρο και απομακρύνθηκαν από τις εστίες τους.

Οι συζητήσεις που έχουν αρχίσει στις ημέρες μας για την γενοκτονία του Ντερσίμ αποτελούν μια σημαντική ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο το ιστορικό μας παρελθόν και τον εαυτό μας ως χώρα.

Όμως η Τουρκία προχωρώντας σ’ αυτό το ξεκαθάρισμα με το παρελθόν και τον εαυτό της, δεν θα πρέπει να υποπέσει στην εσφαλμένη εντύπωση πως η σελίδα αυτή μπορεί να κλείσει με μια επιλεκτική και αποσπασματική σχετική συζήτηση και μια απλή δήλωση συγγνώμης.

Σε μια τέτοια περίπτωση οι προσχηματικές και περιορισμένης εμβέλειας «συγγνώμες» θα έχουν χάσει το πραγματικό ιερό ηθικό τους περιεχόμενο.

Ναι, η Τουρκία πρέπει να αντιμετωπίσει το παρελθόν και τον εαυτό της. Αυτό δεν είναι μόνο μια ηθική αναγκαιότητα απέναντι στα θύματα αλλά και μια αναπόφευκτη αναγκαιότητα για μια κάθαρση της κοινωνίας μας που θα την καταστήσει υγιή.

Πολλά ψέματα ειπώθηκαν σε αυτήν την κοινωνία. Πολλές φορές αυτή ωθήθηκε στο έγκλημα. Οι ένοχοι συνήθως κηρύσσονται «ήρωες» και τα θύματα ένοχοι.

Η πορεία, που θα μας καταστήσει μια ισχυρή και δίκαιη κοινωνία περνάει από την κάθαρση. Μια τέτοια κάθαρση θα συντελέσει στο να εξαγνιστούν και εξυγιανθούν και οι θεσμοί της κοινωνίας, να αποκτήσουν ηθικά θεμέλια.

Ο χρόνος κατά τον οποίο άρχισαν να οικοδομούνται μοντέρνοι μηχανισμοί εθνοκάθαρσης ήταν αυτός της γενοκτονίας του 1915. Το χρονικό αυτό ορόσημο, παρ’ ότι έχει προδρόμους, είναι σημαδιακό διότι όλες οι παρόμοιες πρακτικές που ακολούθησαν συνιστούν μια περίοδο που εγκαινιάστηκε με αυτό.

Γι’ αυτό το λόγο μια εκ βαθέων «συγγνώμη» που θα έχει ως θεμέλιο το 1915, θα γίνει αφορμή η μεταμέλεια να αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα, έτσι ώστε να μην υπάρξουν περιθώρια εμφάνισης κάποιας μελλοντικής υπαναχώρησης όσον αφορά την αξία της «συγγνώμης» αυτής.

Είναι απλό: πρέπει να ειπωθεί ξεκάθαρα πως η Τουρκία, που είναι η κυριότερη κληρονόμος του οθωμανικού κράτους, ζητάει επίσημα συγγνώμη για την γενοκτονία του 1915 και για όλες τις πολιτικές εκτοπισμού, «βίαιου σωφρονισμού» και αφομοίωσης που ακολούθησαν, προξενώντας μαζικές καταστροφές και απώλειες σε διάφορους γηγενείς πληθυσμούς.

Αυτό δεν θα πρέπει να γίνει στα κοινοβούλια των άλλων χωρών αλλά στην Βουλή της Τουρκίας. Αυτό όχι μόνο δεν θα μας μειώσει αλλά, το εντελώς αντίθετο, θα μας καταστήσει υπερήφανους και ισχυρούς.

Τότε θα δοθεί και η ευκαιρία η Ανατολία να επαναφέρει στην αγκαλιά της τα παιδιά της που τόσο υποτιμητικά αποκαλούνται «διασπορά». Και τότε «θα νικήσουμε όλοι και θα προχωρήσουμε χέρι- χέρι», όπως έλεγε και ο Μάρτιν Λούθερ Κιγκ.

Το να δηλώσει «ποτέ πια» εκτός από το ότι θα κάνει την Τουρκία να κερδίσει πραγματικό κύρος θα γίνει και η εγγύηση του μέλλοντος όλων των πολιτών της, ανεξαρτήτως πίστεως, φυλής, φύλου και πολιτικών πεποιθήσεων.

«Το ξεκαθάρισμα με την αλήθεια θα μας ελευθερώσει όλους»(1)

Τώρα που πλησιάζουμε στην εκατοστή επέτειο της γενοκτονίας του 1915 η Τουρκία πρέπει να ζητήσει συγγνώμη για το βαρύ αυτό έγκλημα αλλά και για όλα τα άλλα παρεμφερή εγκλήματα ‘εθνοκαθάρσεων’ που υπήρξαν συνέχεια του πρώτου, σε ποικίλα επίπεδα εφαρμογής. Η δε συγγνώμη πρέπει να’ ναι όχι μόνο απέναντι στα θύματα των εγκλημάτων αυτών, αλλά και προς όλους τους πολίτες της εν γένει. Η συγγνώμη αυτή πρέπει να υπάρξει «για να απαλλαγεί το μέτωπό μας από τον μελανό αυτόν λεκέ» όπως θα ’λεγε ο Ναζίμ Χικμέτ.

Κατά τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων από το 1915, η Τουρκική Εθνοσυνέλευση πρέπει να επωμιστεί αυτό το βαρύ αλλά και άλλο τόσο ευγενές καθήκον εν ονόματι όλων των υπηκόων του Τουρκικού κράτους.

Ραγκίπ Ζαράκογλου

Συγγραφέας και αγωνιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Ιανουάριος 2012

(1) Εδώ ο συγγραφέας έχει τοποθετήσει την έκφραση εντός εισαγωγικών, προφανώς θέλοντας να κάνει παραπομπή στην σχετική ρήση του Χριστού στην Καινή Διαθήκη «η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιωάνν. 8.32).