Ðáíáãßá Ðáíôá÷ïý Ðáñïýóá óôçí ÅëëÜäá
ÊõñéáêÞ 14 Áõãïýóôïõ 2011
ÐçãÞ: ÔÁ ÍÅÁ
ΠÝρσι στο Üρθρο με τßτλο «Η εικüνα που... τρýπησε τα βουνÜ!» εßχαμε ασχοληθεß με την ΠαναγιÜ την Προυσιþτισσα η οποßα γιορτÜζει, απü 14 Ýως 24 Αυγοýστου, στον Προυσü της Ευρυτανßας, κοντÜ στο ΚαρπενÞσι. ΦÝτος θα σας παρουσιÜσουμε Ýνα Üρθρο που βρÞκαμε στα ΝΕΑ σχετικü με τα επßθετα της Παναγßας σε üλη την ΕλλÜδα.
ΚÜθε ελληνικü νησß και üλες οι μικρÝς και μεγÜλες πüλεις της χþρας Ýχουν απü μßα εκκλησßα αφιερωμÝνη στην Παναγßα που διαθÝτει εκατοντÜδες επßθετα, ανÜλογα με την περιοχÞ, και που συγκεντρþνει τον Δεκαπενταýγουστο πλÞθος πιστþν.
Η Παναγßα, το ιερüτερο απü τα πρüσωπα της Ορθοδοξßας, δοξÜζεται σε κÜθε γωνιÜ της ΕλλÜδας.
Η μεγÜλη λατρεßα που Ýχουν οι ¸λληνες για τη «μÜνα» του Θεοý και των ανθρþπων αποδεικνýεται απü τα πολλÜ ονüματα που της Ýχουν προσδþσει. Μεγαλüχαρη, ΕκατονταπυλιανÞ, ΦανερωμÝνη, ΚοσμοσωτÞρα, Χοζοβιþτισσα, Εικοσιφοßνισσα, Βρεφοκρατοýσα, Ελεοýσα, ΘαλασσινÞ, ΓιÜτρισσα, Μυρτιδιþτισσα και πολλÜ ακüμη.
Η Κοßμηση της Υπεραγßας Θεοτüκου αποτελεß μßα απü τις μεγαλýτερες γιορτÝς της χριστιανοσýνης.
Η προετοιμασßα των πιστþν αρχßζει απü την 1η Αυγοýστου με τη νηστεßα που διαρκεß Ýως τον Δεκαπενταýγουστο, αποτελþντας για τους Ορθüδοξους χριστιανοýς το «ΠÜσχα του καλοκαιριοý».
Στις 15 Αυγοýστου χιλιÜδες πιστþν με την ψυχÞ γεμÜτη ελπßδα και κατÜνυξη, προστρÝχουν στα αμÝτρητα προσκυνÞματα, üπου λιτανεýονται οι θαυματουργÝς εικüνες της Παναγßας για να μαρτυρÞσουν τη πßστη τους στο πρüσωπü της.
Η Παναγßα της ΤÞνου
Η εικüνα της Παναγßας της ΤÞνου βρÝθηκε στις 30 Ιανουαρßου του 1823, Ýπειτα απü πολλÝς προσπÜθειες και «με την υπüδειξη της Παναγßας στη μοναχÞ Πελαγßα», στην ιστορικÞ ΜονÞ της «ΚυρÜς των ΑγγÝλων», στο Κεχροβοýνι.
Με Βασιλικü ΔιÜταγμα του 1836, καθιερþθηκε ο εορτασμüς της Παναγßας στην ΤÞνο να εßναι οκταÞμερος και να διαρκεß Ýως τα «εννιÜμερα της Θεοτüκου», στις 23 Αυγοýστου, üπου μÝσα σε ατμüσφαιρα συγκßνησης, κατÜνυξης και σεβασμοý, ψÜλλονται ýμνοι και εγκþμια, μπροστÜ στον επιτÜφιο και την εικüνα.
Ο δρüμος που οδηγεß απü το λιμÜνι στο ναü του Ευαγγελισμοý, üπου βρÝθηκε η εικüνα, εßναι η μεγαλýτερη απüδειξη της Üρρηκτης σχÝσης του ελληνισμοý με την Ορθοδοξßα.
Αυτü το δρüμο χιλιÜδες πιστοß τον διανýουν γονυπετεßς ως τÜμα.
Στην ΤÞνο παρÜλληλα με την εορτασμü της ΚοιμÞσεως της Θεοτüκου, οι ¸λληνες τιμοýν κι αυτοýς που χÜθηκαν, üταν οι Ιταλοß τορπßλισαν και βοýλιαξαν την «¸λλη» μÝσα στο λιμÜνι του νησιοý ανÞμερα της ΠαναγιÜς το 1940.
Παναγßα ΣουμελÜ
Η Παναγßα ΣουμελÜ αποτελεß το σýμβολο της ποντιακÞς πßστης, αν και η πρþτη ονομασßα της θαυματουργÞς εικüνας Þταν Αθηνιþτισσα.
Την εικüνα της Παναγßας ΣουμελÜ αγιογρÜφησε ο ΕυαγγελιστÞς ΛουκÜς.
ΜετÜ τον θÜνατü του τη μετÝφερε στην ΑθÞνα ο μαθητÞς του Ανανßας και τοποθετÞθηκε σε περικαλλÞ ναü της Θεοτüκου.
¸τσι αρχικÜ ονομÜστηκε ως Παναγßα η Αθηνιþτισσα.
Στο τÝλος του 4ου αιþνα (380-386 μ.Χ.), σýμφωνα με την παρÜδοση, η Παναγßα η Αθηνιþτισσα εμφανßστηκε ως üραμα στους μοναχοýς Σωφρüνιο και ΒαρνÜβα, στη ΑθÞνα, και τους κÜλεσε στην εκκλησßα.
Εκεß εßδαν την εικüνα να σηκþνεται απü το προσκυνητÜρι, να βγαßνει απü το παρÜθυρο και να πετÜει προς τα ουρÜνια.
Συγχρüνως, Üκουσαν την Θεοτüκο να λÝει: «Πηγαßνω στην ΑνατολÞ. Προπορεýομαι στο üρος ΜελÜ. ΑκολουθÞστε με...».
Οι μοναχοß την ακολοýθησαν και στο üρος ΜελÜ, στον Πüντο, üπου στÜθηκε, κτßστηκε μεγÜλος Ναüς και ΜονÞ.
¸τσι η εικüνα πÞρε την ονομασßα ΣουμελÜ απü τη φρÜση «στου ΜελÜ».
Το 1922, μετÜ την ΜικρασιατικÞ καταστροφÞ, μοναχοß Ýθαψαν την εικüνα, μαζß με Üλλα κειμÞλια.
Με την ανταλλαγÞ, τα ιερÜ κειμÞλια παραχωρÞθηκαν και το 1931 τα ξÝθαψε και τα Ýφερε στην ΕλλÜδα, ο Αμβρüσιος ο Σουμελιþτης.
Η εικüνα επανÞλθε στην ΑθÞνα και παρÝμεινε στο Μουσεßο Ýως το 1951.
Τüτε, το Σωματεßο «Παναγßα ΣουμελÜ» Θεσσαλονßκης πρüτεινε το κτßσιμο ναοý στις πλαγιÝς του Βερμßου, στην ΚαστανιÜ ΒÝροιας.
Η Παναγßα στο Μικρüκαστρο ΚοζÜνης
Ιδιαßτερος εßναι ο εορτασμüς του Δεκαπενταýγουστου στο ιστορικü μοναστÞρι της Παναγßας στο Μικρüκαστρο, του δÞμου ΒοÀου.
ΚÜθε χρüνο χιλιÜδες πιστοß προσκυνοýν την εικüνα της Παναγßας, που χρονολογεßται απü το 1603, ενþ εντýπωση προκαλεß η αναβßωση του εθßμου των προσκυνητþν καβαλÜρηδων απü τη ΣιÜτιστα.
Το Ýθιμο των καβαλÜρηδων προσκυνητþν Ýρχεται απü την τουρκοκρατßα, üταν αποτελοýσε ευκαιρßα για τους σκλαβωμÝνους να δεßξουν τη λεβεντιÜ και τον πüθο τους για λευτεριÜ.
Παναγßα της ΕκατονταπυλιανÞς
Ο ναüς της Παναγßας της ΕκατονταπυλιανÞς βρßσκεται στην Παροικßα, της ΠÜρου.
Για το ναü υπÜρχουν δýο ονομασßες: «ΚαταπολιανÞ» και «ΕκατονταπυλιανÞ».
Σýμφωνα με την παρÜδοση, η ΚατοπολιανÞ Ýχει ενενÞντα εννÝα φανερÝς πüρτες, ενþ η εκατοστÞ εßναι κλειστÞ και δεν φαßνεται.
Η πüρτα αυτÞ θα φανεß και θα ανοßξει, üταν οι ¸λληνες πÜρουν την Πüλη
ΠολλÝς παραδüσεις αναφÝρονται στην ßδρυση της ΕκατονταπυλιανÞς.
Η πρþτη πληροφορεß üτι, üταν η Αγßα ΕλÝνη μητÝρα πÞγαινε στην Παλαιστßνη για να βρει τον Τßμιο Σταυρü, Ýφτασε στην ΠÜρο και προσευχÞθηκε σ’ Ýναν μικρü ναü που βρßσκονταν στη θÝση της ΕκατονταπυλιανÞς.
ΚατÜ την προσευχÞ της Ýκανε τÜμα üτι αν βρει τον Τßμιο Σταυρü, θα χτßσει στη θÝση αυτÞ Ýναν μεγÜλο ναü.
Η προσευχÞ της εισακοýστηκε.
ΒρÞκε τον Τßμιο Σταυρü και, πραγματοποιþντας το τÜμα της, ανÞγειρε τον μεγαλüπρεπο ναü της ΕκατονταπυλιανÞς. Μßα δεýτερη παρÜδοση αναφÝρει üτι το τÜμα της Αγßας ΕλÝνης ολοκλÞρωσε ο γιος της ¶γιος Κωνσταντßνος, αυτοκρÜτορας του Βυζαντßου, καθþς η ßδια δεν πρüλαβε.
Η «Οφιοýσα» της ΚεφαλονιÜς
Στη νüτια ΚεφαλονιÜ, κοντÜ στο χωριü Μαρκüπουλο, βρßσκεται ο ναüς της ΚοιμÞσεως.
Εκεß απü τη γιορτÞ της Μεταμορφþσεως του ΣωτÞρα (6 Αυγοýστου) εμφανßζονται μÝσα κι Ýξω απü τον ναü μικρÜ φßδια.
Εßναι τα λεγüμενα «φßδια της Παναγßας».
Στη θÝση αυτÞ, λÝει η παρÜδοση, υπÞρχε Ýνα παλιü μοναστÞρι της ΠαναγιÜς, μεγÜλο και πλοýσιο.
¼ταν το μοναστÞρι δÝχτηκε επßθεση απü πειρατÝς οι καλüγριες για να μην πÝσουν στα χÝρια τους παρακÜλεσαν την Παναγßα να τις κÜνει πουλιÜ, Þ φßδια.
¸τσι, σαν φßδια, ιερÜ πλÝον, γυρßζουν κÜθε χρüνο στις αρχÝς του Αυγοýστου και üσο περνοýν οι μÝρες πληθαßνουν.
Την παραμονÞ της ΚοιμÞσεως «πλημμυρßζουν» τον ναü.
Σýμφωνα με την παρÜδοση αν κÜποια χρονιÜ τα φßδια δεν παρουσιασθοýν, εßναι κακü σημÜδι.
Αυτü συνÝβη το 1940 και το 1953, üταν το νησß δοκιμÜσθηκε απü τους σεισμοýς.
Παναγßα Αγιασþτισσα
Στην ενδοχþρα της ΛÝσβου, στην ΑγιÜσο, ο Δεκαπενταýγουστος αποτελεß μßα ξεχωριστÞ εμπειρßα για üλους.
Η ομþνυμη εικüνα εßναι Ýργο του ευαγγελιστÞ ΛουκÜ, πλασμÝνη με κερß και μαστßχα.
Πολλοß απü τους προσκυνητÝς, με αφετηρßα την πüλη της ΜυτιλÞνης, περπατοýν 25 χιλιüμετρα για να φθÜσουν στον αυλüγυρο της εκκλησßας, üπου διανυκτερεýουν.
Την ημÝρα της γιορτÞς της Παναγßας, ýστερα απü τη λειτουργßα, γßνεται η περιφορÜ της εικüνας γýρω απü το ναü, ενþ οι εορταστικÝς εκδηλþσεις φθÜνουν στο αποκορýφωμÜ τους με τις μουσικÝς και χορευτικÝς εκδηλþσεις στην πλατεßα του
χωριοý.
Η Παναγßα της Ολýμπου στην ΚÜρπαθο
Διαφορετικüς εßναι ο εορτασμüς στην ¼λυμπο της ΚαρπÜθου.
Οι λειτουργßες εßναι βαθιÜ συνδεδεμÝνες με το πÝνθος που χαρακτηρßζει τη μÝρα του Δεκαπενταýγουστου και το αποκορýφωμα του παραδοσιακοý εορτασμοý εßναι ο χορüς που γßνεται στη
μικρÞ πλατεßα, μπρος στην εκκλησιÜ της Παναγßας, με τους οργανοπαßκτες να παßζουν τον ΚÜτω Χορü.
Ο χορüς αργüς και πÜντα με σταθερü βÞμα και κατανυκτικÞ διÜθεση, κρατÜ για þρες.
Ο επιτÜφιος της Παναγßας στην ΠÜτμο
Στο νησß της ΑποκÜλυψης, την ΠÜτμο, οι μοναχοß τηροýν το Ýθιμο του επιταφßου της Παναγßας, Ýθιμο με βυζαντινÝς καταβολÝς.
Ο χρυσοποßκιλτος επιτÜφιος της Παναγßας περιφÝρεται στα σοκÜκια του νησιοý σε μεγαλοπρεπÞ πομπÞ, ενþ οι καμπÜνες του μοναστηριοý και των Üλλων εκκλησιþν ηχοýν ασταμÜτητα.
ΚουφονÞσια - Με τα καÀκια στην ΠαναγιÜ
Τον Δεκαπενταýγουστο γιορτÜζει η Παναγßα στο ΚÜτω ΚουφονÞσι. ΜετÜ τη λειτουργßα προσφÝρεται φαγητü απü τους κατοßκους και κατüπιν εκεßνοι μεταφÝρονται με τα καÀκια τα οποßα κÜνουν αγþνες για το ποιος θα περÜσει τον Üλλο στο ΠÜνω ΚουφονÞσι.
¶νδρος - Παναγßα ΦανερωμÝνη
Το ΚÜστρο ΦανερωμÝνης εßναι απü τα πιο χαρακτηριστικÜ σημεßα στην περιοχÞ του Κορθßου, σε ýψωμα κοντÜ στο χωριü Κοχυλοý. Το Δεκαπενταýγουστο γßνεται εδþ μεγÜλο πανηγýρι στην Παναγßα τη ΦανερωμÝνη, που βρßσκεται μÝσα στο ΚÜστρο.