Φρανσουά Μιτεράν: Ο μεγάλος Γάλλος σοσιαλιστής ηγέτης

Κυριακή 9 Ιανουαρίου 2011

Βασίλη Φουρτούνη, δάσκαλου, Αντιπροέδρου του Συλλόγου Εκπ/κων Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ

Σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο από τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, το σοσιαλιστικό κόμμα αποφασίσει να αποδώσει φόρο τιμής στο Φρανσουά Μιτεράν.

Η τελετή έγινε στις 8 Ιανουαρίου στο Ζαρνάκ τη γενέτειρα του προέδρου.

Ο Φρανσουά Μιτεράν πέθανε στις 8 Ιανουαρίου του 1996 από καρκίνο του προστάτη, ασθένεια που έκρυβε από το γαλλικό λαό για δεκατέσσερα χρόνια.

Εκεί λοιπόν στην γενέτειρά του την πόλη Ζαρνάκ, συγκεντρώθηκαν οι γάλλοι σοσιαλιστές για να αποτίσουν φόρο τιμής και ίσως να δεχθούν επιφοίτηση από το πνεύμα του ιδρυτή τους και ενός από τους μεγαλύτερους ευρωπαίους ηγέτες του Φρανσουά Μιτεράν.

Η ζωή του

Ο Φρανσουά Μιτεράν (πλήρες όνομα Φρανσουά Μορίς Αντριέν Μαρί Μιτεράν) γεννήθηκε στις 26 Οκτωβρίου του 1916 στην πόλη Ζαρνάκ (Jarnac) της περιφέρειας Σαράντ (Charente). Ήταν γιος μιας μεσοαστικής καθολικής οικογένειας

Ο πατέρας του ήταν αρχικά πράκτορας της Εταιρίας Σιδηροδρόμων «Παρίσι-Ορλεάνη» και στη συνέχεια έγινε παρασκευαστής όξους και πρόεδρος της γαλλικής συνομοσπονδίας οξοποιών. Είχε τρεις αδελφούς και τέσσερεις αδελφές. Η παιδική ηλικία του Μιτεράν ήταν επηρεασμένη από την ανησυχία των γονέων του για τη δύσκολη θέση των φτωχών εκείνης της εποχής.

Ο Μιτεράν φοίτησε αρχικά στο Κολλέγιο του Αγίου Παύλου στην Ανγλουλέμ και στη συνέχεια σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, από το οποίο αποφοίτησε το 1937. Τα δύο επόμενα χρόνια (1937-39) εκπληρώνει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, κατατασσόμενος στο Πεζικό των αποικιών. Το 1938 σχετίζεται με ισχυρούς δεσμούς φιλίας με τον Εβραίο και Σοσιαλιστή Ζορζ Νταγιάν (Georges Dayan), τον οποίο διασώζει από αντισημιτική επίθεση της ακροδεξιάς εθνικιστικής οργάνωσης "Αξιόν Φρανσέζ" (Action francaise).

Το 1939 ολοκληρώνει τις σπουδές του στη Νομική στο Παρίσι και έτσι είναι πλέον διδάκτορας Πανεπιστημίου στο Δίκαιο και πτυχιούχος γαλλικής φιλολογίας.

Μόλις η Γαλλία εμπλέκεται στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο καλείται εκ νέου στα όπλα και αποστέλλεται στη Γραμμή Μαζινό ως υπαξιωματικός, κοντά στο Μονμεντύ. Το 1940 τραυματίζεται, συλλαμβάνεται αιχμάλωτος και οδηγείται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία. Ύστερα από τρεις αποτυχημένες προσπάθειες καταφέρνει τελικά να δραπετεύσει (1941).

Το γεγονός αυτό, που ο ίδιος και ο ίδιος ο Μιτεράν καλλιέργησε, αμφισβητήθηκε έντονα μετά τη δημοσίευση ενός βιβλίου το 1994, του οποίου ο συγγραφέας, επικαλούμενος μαρτυρίες και στοιχεία της εποχής, υποστήριζε ότι ο Μιτεράν γνώριζε για τις παραδώσεις Εβραίων στους Γερμανούς και για το θάνατο που τους περίμενε επί καθεστώτος Βισί. Ο θόρυβος που δημιουργήθηκε ήταν τεράστιος. Ο Φρανσουά Μιτεράν σε μια απολογητική συνέντευξη, που έδωσε τότε, είχε υποστηρίξει ότι δε γνώριζε αυτές τις δραστηριότητες, όμως το σκοτεινό αυτό σημείο του παρελθόντος του μετέπειτα "μεγάλου άνδρα" της Γαλλίας, δεν ξεκαθαρίστηκε ποτέ.

Επιστρέφοντας στη Γαλλία αρραβωνιάστηκε την Μαρί-Λουΐζ Τεράς (Marie-Louise Terrasse), με την οποία χώρισε το 1942. Έλαβε ενεργό μέρος στην Αντίσταση. Ονομάσθηκε από το Στρατηγό Ντε Γκωλ Γενικός Γραμματέας για τους Αιχμαλώτους Πολέμου και με την ιδιότητα αυτή έλαβε ενεργό μέρος στο Πρώτο Συμβούλιο της Προσωρινής Κυβέρνησης της Γαλλικής Δημοκρατίας που πραγματοποιήθηκε στο ελεύθερο πλέον Παρίσι στις 17 Αυγούστου 1944.

Πολιτική σταδιοδρομία

Το 1946 εξελέγη βουλευτής της Νιέβρ (Nievre) και παρέμεινε ως το 1958. Το 1959 εξελέγη Γερουσιαστής στην ίδια περιοχή και το 1962 επανεξελέγη βουλευτής, παραμένοντας στη θέση αυτή ως το 1981. Διατέλεσε Δήμαρχος της Σατό-Σινόν (Chateau-Chinon), Γενικός Σύμβουλος της Μοντσός (Μοntsauche), Πρόεδρος της Ένωσης των Δημάρχων και του Γενικού Συμβουλίου της Νιέβρ.

Στα 12 χρόνια της περιόδου 1946-1958, έλαβε μέρος σε πολυάριθμες Κυβερνήσεις της Γαλλίας, ως Υπουργός Εσωτερικών στην Κυβέρνηση Πιέρ Μεντές (Pierre Mendes-France) (1954-1955) καθώς και στην Κυβέρνηση του Γκι Μολλέ (Guy Mollet) (1956-1957). Στις Προεδρικές Εκλογές του 1965 ήταν ενιαίος υποψήφιος της Αριστεράς, καθώς είχε εναντιωθεί εμφανώς στις πολιτικές του Ντε Γκωλ.

Στις 16 Ιουνίου 1971 ο Φ. Μιτεράν ιδρύει το Σοσιαλιστικό Κόμμα και εκλέγεται Πρώτος Γραμματέας, θέση που διατήρησε ως το 1981.

Στη συνέχεια συνεργάζεται με τους Κομμουνιστές και τη Ριζοσπαστική Αριστερά με βάση το "Κοινό Πρόγραμμα Διακυβέρνησης", όμως ηττάται στις προεδρικές εκλογές του 1974 από τον Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν. Παρ’ όλα αυτά θα είναι ο μεγάλος νικητής των προεδρικών εκλογών του 1981 νικώντας το Ζισκάρ ντ' Εσταίν σε αυτές τις εκλογές συγκεντρώνοντας το 51,75% των ψήφων. Έτσι αναδεικνύεται Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Επίσης και το 1988 θα κερδίσει τις προεδρικές εκλογές στο δεύτερο γύρο, με 54,01%, με συνηποψήφιο τον Ζακ Σιράκ.

Ήταν ο πρώτος πολιτικός που εκλέχτηκε για δεύτερη συνεχόμενη φορά Πρόεδρος της Γαλλίας. Ως Πρόεδρος, ο Φρανσουά Μιτεράν υπήρξε θιασώτης της ευρωπαϊκής ενότητας και συνεργασίας.

Επί Προεδρίας του καταργήθηκε η θανατική ποινή στην Γαλλία, το όριο συνταξιοδότησης των εργαζομένων μειώθηκε στα 60 έτη από τα 65 (όπως είχε θεσπιστεί από το 1910) ενώ συνυπέγραψε την Συνθήκη του Σένγκεν και την Συνθήκη του Μάαστριχτ για λογαριασμό της Γαλλίας. Παράλληλα, η Ομοφυλοφιλία παύει να θεωρείται αδίκημα, ενώ, αντίθετα, θεωρείται αδίκημα η παρεμπόδιση της άμβλωσης.

Ο Φρανσουά Μιτεράν τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις και συνέγραψε διάφορα βιβλία πολιτικού περιεχομένου. Η όχθη του Σηκουάνα μπροστά στο Μουσείο του Λούβρου φέρει σήμερα το όνομά του (Quai Francois Mitterrand).

Ο Μιτεράν και η σχέση του με τον Ανδρέα Παπανδρέου

Ο Ανδρέας είχε μια ιδιότυπη σχέση με τον Μιτεράν. Βρέθηκαν την ίδια χρονιά στην εξουσία, επικεφαλής ενός μεγάλου ρεύματος αλλαγής, που είχε γεννήσει ελπίδες και ενθουσιασμό στα μεσαία στρώματα τόσο της γαλλικής όσο και της ελληνικής κοινωνίας. Ο Θόδωρος Πάγκαλος δίνει έναν οξύνου χαρακτηρισμό και για τους δύο λέγοντας ότι «ήξεραν να ολοκληρώνουν και να τιθασεύουν ενδοπαραταξιακές αντιθέσεις, να αμβλύνουν τις επιθετικές προσωπικές φιλοδοξίες και να γοητεύουν τους συνομιλητές τους. Και οι δύο δεν ήταν πάντα ειλικρινείς ούτε με τον λαό ούτε με αυτούς που είχαν την τύχη να συζητούν μαζί τους, καμιά φορά ίσως ούτε με τον ίδιο τον εαυτό τους».

Ο Ανδρέας ζήλευε τον Μιτεράν για το εύρος της κουλτούρας του και ο Μιτεράν παρακολουθούσε τον Ανδρέα με έναν πατρικό θαυμασμό. Φοβόταν μόνο τον αυθορμητισμό του Ανδρέα, όπως στο περιστατικό που αναφέρει ο Πάγκαλος: «Είχε δημιουργηθεί τότε το Σκοπιανό από την κυβέρνηση Μητσοτάκη- Σαμαρά και κάποια στιγμή το συζητούσαμε και ο Ανδρέας είπε ότι θα μπορούσαν να ονομαστούν “Republique du Vardar”. Ο Μιτεράν δεν άκουσε καλά και εγύρισε αγανακτισμένος προς τον Ανδρέα λέγοντάς του: “Για όνομα του Θεού, Ανδρέα, πώς είναι δυνατόν να προτείνεις να τους ονομάσουμε Δημοκρατία των Βαρβάρων; (Republique des Βarbares)”».

Η Ταραχώδης ζωή του Μιτεράν

Ο Φρανσουά Μιτεράν είχε θυελλώδη προσωπικό βίο, τον οποίο αποδεχόταν στωικά η σύζυγός του Ντανιέλ μένοντας στο πλευρό του ως σύζυγος μέχρι τέλους. Είναι γνωστή, μεταξύ άλλων, η πολυετής σχέση του με την Αν Πινζό με την οποία έχει και απόγονο.

Όταν ο Μιττεράν ορκίστηκε πρόεδρος, την ίδια χρονική περίοδο με τον Ανδρέα Παπανδρέου, το 1981, η Αν και η θυγατέρα τους έτυχαν προεδρικής μεταχείρισης: τους διετέθη διαμέρισμα και φρουρά. Παρ' όλα αυτά, και παρότι οι φήμες οργίαζαν, η σχέση έμεινε επτασφράγιστο μυστικό για χρόνια. Η ύπαρξη του νεαρού κοριτσιού και της ερωτικής σχέσης του Μιτεράν με την Αν, ήρθαν στο φως της δημοσιότητας το 1994, όταν δηλαδή ο Μιττεράν είχε αποφασίσει πλέον να αποσυρθεί από τον ενεργό πολιτικό βίο. Το τρομερό είναι ότι η αποκάλυψη δεν έβλαψε τη φήμη του Προέδρου αλλά μάλλον τον ωφέλησε επιβεβαιώνοντας παράλληλα περίτρανα ότι η γαλλική κοινωνία είναι αναμφίβολα από τις πιο ανοιχτές σε θέματα προσωπικών αποκαλύψεων. Σε όλους θα μείνει ανεξίτηλα στη μνήμη η σκηνή από την κηδεία του Μιτεράν, το 1996, όπου  ερωμένη και η σύζυγος κάθονται πλάι πλάι φανερά συγκλονισμένες από την απώλεια. Η εικόνα έκανε το γύρο του κόσμου και έφερε στο φως τη μεγαλοθυμία μιας συγκλονιστικής αλλοτινής πρώτης κυρίας, της Ντανιέλ Μιτεράν.

ΦΩΤΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ

O τάφος του στην γενέτειρά του του Jarnac

Η Πρόεδρος των γάλλων σοσιαλιστών Μαρτίν Ομπρί στο σπίτι που γεννήθηκε o Μιτεράν στο Jarnac

H Μαζαρίν Πενζό, νόθα κόρη του Μιτεράν, μπροστά στον τάφο του πατέρα της

Η Μαζαρίν Πενζό στην εκδήλωση που έγινε στη μνήμη του πατέρα της