Νίκος Σπυρόπουλος, δάσκαλος. μέλος Δ.Σ Συλλόγου Δασκάλων «η Αθηνά», Αιρετό Μέλος Ομοσπονδίας Γονέων Αττικής &Ανώτατης Συνομοσπονδίας Γονέων Ελλάδος

Email:  nspiropoulos@gmail.com

Το 1975, κι ενώ η ελληνική (κρατική) τηλεόραση δε χαρακτηριζόταν από το σημερινό «επαγγελματισμό» των Μ.Μ.Ε, έπεσε σαν κεραυνός στην τότε ελληνική ειδησιογραφία το γεγονός της αυτοκτονίας ενός παιδιού που αυτοαπαγχονίστηκε, μιμούμενο την πράξη ενός εκ των πρωταγωνιστών γνωστής ελληνικής τηλεοπτικής σειράς.

Από τότε πολλά έχουν αλλάξει στην ελληνική τηλεόραση κι ακόμα περισσότερα στην ελληνική κοινωνία. Ενώ μέχρι την εποχή εκείνη το σύνολο σχεδόν των ελληνικών οικογενειών ήταν μονόμισθες, σήμερα αποτελούν εξαίρεση τα νοικοκυριά όπου η μητέρα δεν εργάζεται με κάποια σχέση εργασίας πλήρους απασχόλησης και ο πατέρας δεν απασχολείται και με δεύτερη εργασία. Από την άλλη, η πληθώρα τηλεοπτικών προγραμμάτων που «επιτεύχθηκε» με την εισβολή των δεκάδων ιδιωτικών καναλιών στα σπίτια μας «βοήθησε» την ελληνική οικογένεια να βρει στο όνομα της τηλεόρασης τη σύγχρονη και ανέξοδη «μπέιμπι σίτερ» που λατρεύουν τα παιδιά.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια η σχολική κοινότητα βιώνει την κλιμακούμενη έξαρση της παιδικής βίας που πολλές φορές ξεπερνά τα όρια, με πράξεις απίστευτης αγριότητας. Βίαιες πράξεις που αποτελούν καθρέφτη των όσων επιμελώς «διδάσκονται» τα παιδιά από την τηλεόραση. Φυσικά τα Μ.Μ.Ε προσπαθούν να περνούν στα «ψιλά» γεγονότα που αποδεικνύουν περίτρανα την επιρροή της τηλεόρασης στα παιδιά και τους εφήβους και τις αρνητικές συνέπειες από την ταύτισή τους με τους τηλεοπτικούς ήρωες. Όταν πριν από μερικά χρόνια μαθητής δημοτικού σχολείου έριξε βουτιά στο κενό από το παράθυρο του πρώτου ορόφου και τραυματίστηκε σοβαρά προσπαθώντας ν' αποδείξει στους συμμαθητές του ότι είναι ο «Σούπερμαν», το γεγονός αποσιωπήθηκε και η «Πολιτεία» βρήκε τον υπεύθυνο. στο πρόσωπο της διευθύντριας του σχολείου που τέθηκε σε διαθεσιμότητα.

Παράλληλα παρατηρείται και μια κλιμακούμενη μείωση της ικανότητας συγκέντρωσης και του χρόνου αδιάσπαστης προσοχής των παιδιών κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Η υπέρμετρη χρήση της τηλεόρασης στην παιδική ηλικία ευθύνεται σημαντικά για την ανησυχητική αύξηση του ποσοστού των παιδιών που παρουσιάζουν υπερκινητικότητα και ελλειμματική προσοχή. Κλινικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι κατά την περίοδο της ανάπτυξης του εγκεφάλου η πολύωρη έκθεση των παιδιών μπροστά στους τηλεοπτικούς δέκτες δημιουργεί δυσλειτουργίες στις συνάψεις των νευρικών εγκεφαλικών κυττάρων άρα και στις πνευματικές ικανότητες που θα έχει αργότερα ο άνθρωπος.

Στο ελληνικό σχολείο, χρόνο με το χρόνο, η ύλη των μαθημάτων πληθαίνει και οι εντολές του υπουργείου στρέφονται στην αυστηρή τήρηση των ωρολογίων και αναλυτικών προγραμμάτων ακόμα και αν αυτό είναι εις βάρος του χρόνου που απαιτείται για την ομαλή κοινωνικοποίηση των παιδιών. Στην όλη προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των (σύγχρονων)προβλημάτων ο Έλληνας δάσκαλος προσπαθεί να ισορροπήσει καταστάσεις, με μοναδική στήριξη όσα του έχει διδάξει η εμπειρία του και έχοντας ν' αντιμετωπίσει τις εγκυκλίους του υπουργείου που σκοπό έχουν να τον «ευνουχίσουν» και να τον κάνουν να νιώσει αδύναμος.

Αν συγκρίνουμε τους χρόνους που ένα παιδί έρχεται σε επαφή με τους γονείς του, τους δασκάλους του και με την τηλεόραση(από τους πρώτους μήνες της ζωής του) και αν αναλογιστούμε ποια είναι η δύναμη της εικόνας τότε καταλαβαίνουμε πως η αγωγή που έχει η πλειονότητα των παιδιών σήμερα είναι πρωτίστως τηλεοπτική.

Σύμφωνα με έρευνες ο μέσος όρος των παιδιών παρακολουθεί τηλεόραση 4 ώρες την ημέρα ενώ το Σαββατοκύριακο περισσότερες από 6 ώρες!

Σε μια έρευνα της AGB για το ποια είναι η δημοφιλέστερη εκπομπή (8-11-96 έως 14-11-96) βρέθηκε ότι ήταν το «Τμήμα ηθών» . Το συγκλονιστικό όμως είναι ότι οι περισσότεροι τηλεθεατές του έργου ήταν παιδιά ηλικίας 6-14 χρόνων! Πιο συγκεκριμένα το 62% των παιδιών κάθισαν στις 11.00-12.30 το βράδυ για να παρακολουθήσουν ένα έργο ακατάλληλο γι' αυτά που εκτός από αστυνομική δράση και δολοφονίες περιελάμβανε σκληρές σκηνές βίαιου σεξ . Όπως καταλαβαίνουμε, δεκατέσσερα χρόνια μετά, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη, αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι η ιδιωτική τηλεόραση στην Ελλάδα έκανε τότε τα πρώτα δειλά βήματα προς την αθλιότητα.!

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία για κάθε μία ώρα του τηλεοπτικού χρόνου αναλογούν τριάντα πέντε λεπτά βίαιων σκηνών. Ακριβείς υπολογισμοί ερευνητών αναφέρουν ότι ένα παιδί μέχρι να γίνει 12 χρονών θα έχει παρακολουθήσει στην τηλεόραση περίπου 8.000 σκηνές βίας με 14.000 περιπτώσεις θανάτων , οι περισσότεροι απ αυτούς δολοφονίες.

Σε μια εποχή που τα πάντα κινούνται γύρω από το εμπορικό κέρδος οι τηλεοπτικοί σταθμοί δε θα μπορούσαν να υστερήσουν σε ευρηματικότητα προκειμένου ν' αυξήσουν τις πηγές εσόδων τους. Ο κύριος στόχος είναι να λάβουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι από το μοίρασμα της «διαφημιστικής πίτας»! Κι αυτό πλέον το πράττουν με οποιοδήποτε τίμημα πρέπει να πληρώσει ο τηλεθεατής ακόμα κι αν είναι παιδί!

Οι διαφημιστικές εταιρείες όλο και περισσότερο χρησιμοποιούν διαφημιστικά τρικ που σκοπό έχουν να προκαλέσουν τον τρόμο στον τηλεθεατή (κυρίως στις διαφημίσεις που απευθύνονται στα παιδιά) αφού μελέτες τους έχουν αποδείξει ότι ο τηλεθεατής-καταναλωτής θα σπεύσει ευκολότερα ν' αγοράσει το προϊόν που διαφημίζεται κατ' αυτόν τον τρόπο πιστεύοντας, υποσυνείδητα, ότι η απόχτησή του θα τον κάνει να νιώσει πιο ισχυρός.

Ακόμα κι όταν μπαίνουν κάποιοι περιορισμοί, τα τηλεοπτικά κανάλια βρίσκουν τους τρόπους για να τους αντιπαρέλθουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο περιορισμός στο χρόνο που μεταδίδονται οι διαφημίσεις παιχνιδιών (μετά τις δέκα το βράδυ). Οι τηλεοπτικοί σταθμοί (χωρίς να εξαιρούνται οι κρατικοί)προκειμένου να κρατήσουν ξύπνια τα παιδιά προβάλλουν γνωστές ταινίες του παιδικού κινηματογράφου λίγο πριν και μετά τα μεσάνυχτα! Και φυσικά αν την επόμενη ημέρα έχει τύχει και κάποιο παιδί κοιμόταν την ώρα προβολής μιας παιδικής και όχι μόνο. ταινίας, φροντίζει την επόμενη φορά να μην το επαναλάβει, ώστε «να μην ξαναμείνει εκτός κλίματος» στις αναλύσεις που γίνονται από τους συμμαθητές του!

Μήπως πρέπει ν' αναρωτηθούμε αν όλος αυτός ο τηλεοπτικός οχετός εμπορικής προπαγάνδας, κουτσομπολιού, τηλεοπτικής βίας, αίματος και σπέρματος.που παρουσιάζεται με τόσο φυσιολογικό τρόπο, λες και πρέπει να αποτελεί μέρος της καθημερινής μας ζωής, είναι ένα καλοστημένο σχέδιο τηλεοπτικής αποχαύνωσης και χειραγώγησης της σκέψης μας και της συμπεριφορά μας, με σκοπό τον αποπροσανατολισμό μας από τα ουσιαστικά καθημερινά προβλήματα;

Μήπως συντελείται ένα έγκλημα εκ προμελέτης , ώστε τα παιδιά μας ν' αποτελέσουν τους αυριανούς «πρωταγωνιστές» των ριάλιτι κι έτσι να συντηρείται αυτή η αρρωστημένη κατάσταση;

Όλοι οι γονείς ενδιαφερόμαστε, αγωνιούμε και κοπιάζουμε για τα παιδιά μας. Σήμερα προσπαθούμε να τους παρέχουμε τα υλικά αγαθά με ιδιαίτερα πλούσιο τρόπο(καλό φαγητό, παιχνίδια, διακοπές κ.λ.π)! Όμως ό,τι κάνουμε για τα παιδιά μας είναι πάντα προς τη σωστή κατεύθυνση για την ομαλή τους ανάπτυξη;

 Ένα είναι σίγουρο! Σήμερα οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να ασχολούνται καθημερινά με τον αθλητισμό, το χορό, το θεατρικό παιχνίδι, τη μουσική ή όποια άλλη δημιουργική και ψυχαγωγική δραστηριότητα μπορούν ν' αγαπήσουν. Στη «σύγχρονη» τσιμεντούπολη μπορεί ν' αποτελεί ανάμνηση η αλάνα της γειτονιάς, ωστόσο είναι πολλοί οι φορείς που καλύπτουν αυτό το κενό με εξαιρετικά προγράμματα δημιουργικών δραστηριοτήτων. Φτάνει οι γονείς να κατανοήσουμε ότι είναι υπέρτατη ανάγκη ένα σημαντικό μέρος του καθημερινού μας χρόνου να τον αφιερώνουμε στα παιδιά μας.

Όσο περισσότερο χρόνο παραμένει η τηλεόραση του σπιτιού μας κλειστή και όσο αυτός ο χρόνος αντικαθίσταται με δημιουργικές- ψυχαγωγικές δραστηριότητες που θα τις χαρακτηρίζει (όπου είναι εφικτό) η ενεργή, δική μας συμμετοχή τόσο περισσότερο η κοινωνικότητα, η ευφυΐα και η προσωπικότητα των παιδιών μας θα θεμελιώνεται σε υγιείς βάσεις. Εδώ, σημαντικό ρόλο θα παίξει η συνεργασία των φορέων της εκπαιδευτικής κοινότητας (σύλλογοι γονέων - σύλλογοι διδασκόντων) για την επίτευξη του στόχου που είναι το ανοιχτό σχολείο στην κοινωνία!

Το ανοιχτό σχολείο θ' αποτελέσει τον πυρήνα σε κάθε γειτονιά για την αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων διασκέδασης με σκοπό τη φυσιολογική κοινωνικοποίηση όχι μόνο των παιδιών μας αλλά κι εμάς των ίδιων που όπως φαίνεται στερούμαστε. από το «σύγχρονο» τρόπο ζωής!