του Βασίλη Φουρτούνη, δάσκαλου, Προέδρου Συλλόγου Εκπ/κών «Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ»

Τετάρτη 10 Νοεμβρίου 2010

Στην ΕΕ σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τη μείωση της χρήσης και της διακίνησης ναρκωτικών κατά τους τελευταίους 18 μήνες. Η Επιτροπή έχει ενεργοποιηθεί για να σταματήσει τις λεγόμενες «νόμιμες ψυχοτρόπες ουσίες» (legal highs) και, στις 20 Οκτωβρίου 2010, πρότεινε την απαγόρευση σε όλη την ΕΕ της μεφεδρόνης, ναρκωτικού παρόμοιου με το ecstasy το οποίο είναι ήδη παράνομο σε 15 κράτη μέλη (βλέπε IP/10/1355). Επίσης, σημειώθηκε σημαντική πρόοδος όσον αφορά την παρεμπόδιση εισαγωγών κοκαΐνης και ηρωίνης. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να μετριαστεί η αύξηση του αριθμού των θανάτων που συνδέονται με την κατανάλωση κοκαΐνης και εμφάνιση νέων ναρκωτικών και διασυνοριακών οδών διακίνησης. Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά τον πρώτον απολογισμό του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση των ναρκωτικών 2009-2012, τα οποία δημοσιεύονται σήμερα.

Κάθε χρόνο, 6.500 έως 7.000 πολίτες πεθαίνουν στην ΕΕ από υπερβολική δόση ναρκωτικών. Εκτιμάται ότι, τον περασμένο χρόνο, περίπου 25 έως 30 εκατομμύρια ευρωπαίοι πολίτες έχουν κάνει χρήση κάποιου είδους παράνομου ναρκωτικού, μεταξύ των οποίων 4 εκατομμύρια έκαναν χρήση κοκαΐνης. Απαριθμούνται 1.000 θάνατοι που σχετίζονται με κοκαΐνη.

«Η κατάχρηση ναρκωτικών και άλλα σχετικά εγκλήματα επηρεάζουν τη ζωή εκατομμυρίων Ευρωπαίων. Μολονότι σημειώθηκε κάποια ενθαρρυντική πρόοδος, πρέπει να κάνουμε πολλά περισσότερα για να μειώσουμε τις βλάβες που προκαλούνται από τα ναρκωτικά και να αντιδράσουμε στις νέες ουσίες που εισέρχονται στην αγορά», δήλωσε η αντιπρόεδρος της Επιτροπής κα Viviane Reding και Επίτροπος της ΕΕ αρμόδια για τη Δικαιοσύνη. «Απευθύνω έκκληση στις κυβερνήσεις των κρατών μελών να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για την πρόληψη και τη θεραπεία της τοξικομανίας στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, η οποία μπορεί να χειροτερεύσει την κατάσταση στον τομέα των ναρκωτικών στην ΕΕ».

Η σημερινή ανακοίνωση της Επιτροπής εξετάζει την πρόοδο που σημειώθηκε βάσει του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση των ναρκωτικών (2009-2012) κατά τη διάρκεια του 2009 και το πρώτο εξάμηνο του 2010. Τα πορίσματά της βασίζονται στις συνεισφορές των κρατών μελών της ΕΕ, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας και της Ευρωπόλ.

Μεταξύ των επιτευγμάτων αναφέρονται τα ακόλουθα:

• μείωση του αριθμού των νέων κρουσμάτων από τον ιό του AIDS μεταξύ χρηστών ναρκωτικών, μετά από τις σημαντικές επενδύσεις σε προληπτικά μέτρα που έκαναν οι κυβερνήσεις των κρατών μελών κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας,
• αύξηση της συνεργασίας για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών, χάρη σε δύο νέα προγράμματα με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών και την ανάπτυξη τεχνικών για την καταπολέμηση των ναρκωτικών στην Δυτική Αφρική και την έγκριση του ευρωπαϊκού συμφώνου για την καταπολέμηση της διεθνούς διακίνησης ναρκωτικών με αποτέλεσμα την παρακώλυση των οδών διακίνησης της κοκαΐνης και της ηρωίνης,
• πιο στρατηγική προσέγγιση της έρευνας, με σκοπό την ανάπτυξη πολιτικών για τη μείωση των δυσμενών επιπτώσεων της χρήσης ναρκωτικών στην υγεία και στην κοινωνία.

Παράλληλα, η έκθεση υπογραμμίζει αρκετές προκλήσεις για τις οποίες απαιτείται η λήψη συμπληρωματικών μέτρων:

• την ταχεία εμφάνιση νέων ναρκωτικών που διοχετεύονται στην αγορά ως νόμιμες εναλλακτικές λύσεις στα παράνομα ναρκωτικά («legal highs») όπως η μεφεδρόνη, ναρκωτικό παρόμοιο με το ecstasy, το οποίο η Επιτροπή πρότεινε πρόσφατα να απαγορευθεί σε όλη την ΕΕ,
• την αύξηση της συνδυασμένης χρήσης νόμιμων και παράνομων ναρκωτικών,
• την αύξηση θανάτων από υπερβολική δόση κοκαΐνης, με την αναφορά περίπου 1.000 θανάτων ετησίως (εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας),
• την ταχεία αλλαγή των οδών διακίνησης ναρκωτικών, δεδομένου ότι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος προσπαθούν να παρακάμψουν τα εμπόδια που έχουν θέσει τα κράτη μέλη της ΕΕ,
• η εξωτερική βοήθεια σε τρίτες χώρες έχει κάθε λόγο να δίνει έμφαση στα μέτρα που μειώνουν τη ζήτηση ναρκωτικών σ' αυτές τις χώρες.

Η παρούσα οικονομική κρίση αναμένεται να έχει επίσης αντίκτυπο στην κατάσταση που αφορά τα ναρκωτικά στην ΕΕ. Η οικονομικές δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτες ομάδες μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανάλωση ναρκωτικών. Η Επιτροπή προτρέπει τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν υπηρεσίες αποθεραπείας λόγω κατάχρησης ναρκωτικών.

Ο σημερινός απολογισμός είναι το πρώτο βήμα για να αξιολογηθεί η γενική αποτελεσματικότητα του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση των ναρκωτικών και για να εκτιμηθεί κατά πόσο η κατάσταση στον τομέα των ναρκωτικών βελτιώνεται χάρη σ'αυτές τις δράσεις. Το επόμενο έτος, η Επιτροπή θα αξιολογήσει το γενικό πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για τα ναρκωτικά 2005-2012 και τα δύο σχέδια δράσης της για την καταπολέμηση των ναρκωτικών.

Ιστορικό

Η καταπολέμηση της τοξικομανίας απαιτεί μακροπρόθεσμη, ενοποιημένη και πολυεπιστημονική προσέγγιση. Η στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση των ναρκωτικών για την περίοδο 2005-2012 και τα δύο σχέδια δράσης της για την καταπολέμηση των ναρκωτικών (2005-2008 και 2009-2012) ορίζουν την συνεκτική και ισορροπημένη προσέγγιση της ΕΕ για τη μείωση της ζήτησης ναρκωτικών από χρήστες, καθώς και τη μείωση της προσφοράς.

Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση των ναρκωτικών για την περίοδο 2009-2012 είναι οργανωμένο γύρω από πέντε προτεραιότητες: βελτίωση του συντονισμού, μείωση της ζήτησης και της προσφοράς ναρκωτικών, ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας και βελτίωση της κατανόησης του προβλήματος που αφορά τα ναρκωτικά. Το σχέδιο δράσης προβλέπει πάνω από 70 μέτρα τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να συμβάλουν στο συντονισμό των κυριότερων τομέων κυβερνητικής παρέμβασης στον τομέα των παράνομων ναρκωτικών, που καλύπτουν τη δημόσια υγεία, τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου, τα τελωνεία, την ποινική δικαιοσύνη και τις εξωτερικές σχέσεις.

Όσον αφορά την πολιτική για την καταπολέμηση των ναρκωτικών υπεύθυνα είναι κυρίως τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της στρατηγικής της ΕΕ για την καταπολέμηση των ναρκωτικών και των σχεδίων δράσης της για την καταπολέμηση των ναρκωτικών.

Ωστόσο, η Επιτροπή δεν έχει το δικαίωμα να προτείνει στα κράτη μέλη να θέσουν υπό έλεγχο νέα ναρκωτικά βάσει της απόφασης του Συμβουλίου (βλέπε 2005/387/JHA). Η απόφαση θεσπίζει μηχανισμό ταχείας ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με νέα ψυχοτρόπα ναρκωτικά. Θεσπίζει επίσης διαδικασία για την αξιολόγηση των κινδύνων και τον έλεγχο αυτών των ουσιών.