Οργανώνοντας μαζί με τα παιδιά το χρόνο μελέτης τους

Οργανώνοντας μαζί με τα παιδιά το χρόνο μελέτης τους
Του Μπαρή Θεόδωρου, Προϊσταμένου Επιστημονικής – Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Π/θμιας Εκπ/σης Περ/κής Δ/νσης Εκπ/σης Δ. Ελλάδας	Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2014
Οι μαθητές, στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολείου, χρειάζεται καθημερινά να διεκπεραιώνουν στο σπίτι διάφορες εργασίες που τους ανατίθενται από τους δασκάλους τους. Επισημαίνουμε εξαρχής ότι οι κατ’ οίκον εργασίες υπόκεινται σε συγκεκριμένες αρχές και δεν μπορούν να υπερβαίνουν συγκεκριμένο χρόνο ενασχόλησης από τους μαθητές. Ως εκ τούτου, πολλοί γονείς, προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά τους στις σχολικές τους υποχρεώσεις εμπλέκονται στην καθημερινή τους μελέτη. Όμως, σε αυτήν την προσπάθειά τους, συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με διάφορες αντιδράσεις των μικρών ή και λίγο μεγαλύτερων παιδιών τους, που εκδηλώνονται με αποφυγή της μελέτης, αναβολές και διαμαρτυρίες. Επιπλέον, η έλλειψη χρόνου και το απαιτητικό πρόγραμμα όλων των μελών της οικογένειας επιδεινώνουν την κατάσταση, καθιστώντας πολλές φορές την καθημερινή μελέτη μία ιδιαίτερα αγχωτική διαδικασία, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς. Όμως, αν δεν εκτιμήσουμε σωστά τις αντιδράσεις των παιδιών μας, είναι πιθανόν να μην μπορέσουμε να τα βοηθήσουμε και να δημιουργήσουμε προβλήματα στις σχέσεις με αυτά, στερώντας τους τη χαρά που προσφέρει η κατάκτηση της γνώσης. Τι συνήθως παρατηρείτε: 1. Το παιδί δεν κάνει εργασίες χωρίς εσάς. Τα παιδιά που χρειάζονται τη βοήθεια των άλλων για να διεκπεραιώσουν τις εργασίες τους δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους για να εργαστούν αυτόνομα και χρειάζονται υποστήριξη. Η υποστήριξη αυτή μπορεί να εμπεριέχει: «Ενίσχυση» προηγούμενων επιτυχημένων εμπειριών. Όταν ελέγχουμε τις εργασίες δίνουμε έμφαση σ’ αυτές που έγιναν σωστά. Αν ανατίθενται στο παιδί εργασίες πιο δύσκολες ή περισσότερες απ’ όσες μπορεί να κάνει, συζητάμε με τον εκπαιδευτικό το πρόβλημα. 2. Το παιδί προσπαθεί, με διάφορες δικαιολογίες, να αποφύγει τη μελέτη. Θα πρέπει να διαπιστώσουμε την αιτία της αποφυγής. Κάνουμε μια συμφωνία με το παιδί για τους κανόνες που πρέπει να τηρούνται σε σχέση με τη μελέτη. Το παιδί να αναλάβει την ευθύνη για τη διεκπεραίωση των εργασιών του. Βοηθάμε το παιδί να θέτει μικρούς βραχυπρόθεσμους στόχους, οι οποίοι σταδιακά θα επεκτείνονται. Διάλειμμα και ενθάρρυνση μετά την επίτευξη του στόχου. Ενισχύουμε και επιβραβεύουμε την κατάλληλη συμπεριφορά κατά τη μελέτη και αποφεύγουμε την εμπλοκή σε συγκρούσεις, γκρίνιες και απειλές. 3. Το παιδί δεν καταλαβαίνει τις εργασίες. Αναγκαία η ανάπτυξη ενός συστήματος επικοινωνίας ανάμεσα στους γονείς και τον εκπαιδευτικό. Ορισμός από τον εκπαιδευτικό ενός βοηθού (κάποιο μέλος της οικογένειας) για τις κατ’ οίκον εργασίες. Εάν το παιδί συναντά δυσκολίες στην κατανόηση της γραπτής έκφρασης, προσπαθούμε με άλλο τρόπο επικοινωνίας (π.χ. γραφικό ή ακουστικό). Μειώνουμε τις πληροφορίες υπογραμμίζοντας τα σημαντικά σημεία. Ζητάμε από το παιδί να διαβάσει δυνατά τις οδηγίες ή να μας τις εξηγήσει πριν προχωρήσει. 4. Το παιδί αναβάλλει μέχρι την τελευταία στιγμή να ξεκινήσει τη μελέτη του. Επιλέγουμε μαζί με το παιδί ένα ευχάριστο μέρος για μελέτη. Συμφωνούμε ένα πρόγραμμα και μια ρουτίνα για τη μελέτη. Ζητάμε από το παιδί να κάνει μια λίστα με τα καθήκοντα που έχει να κάνει. Θέτει προτεραιότητες. Παρέχουμε την κατάλληλη επίβλεψη. Μπορούμε να περιορίσουμε τον αριθμό των ευχάριστων για το παιδί δραστηριοτήτων μέχρι να ολοκληρωθεί ένας μέρος ή το σύνολο των εργασιών. Το ενδιαφέρον του παιδιού μπορεί να αυξηθεί αν θέσουμε στόχους για ολοκλήρωση μιας εργασίας σε συγκεκριμένο χρόνο. Παροχή επιπλέον κινήτρου. 5. Το παιδί χρειάζεται πολύ χρόνο για να ολοκληρώσει τη μελέτη του. Μπορεί να οφείλεται σε διάσπαση προσοχής, στη δυσκολία ή μη κατανόηση της εργασίας, σε ανία. Σε αυτή την περίπτωση οι γονείς συνήθως καταφεύγουν στο στενό έλεγχο του παιδιού. Το πρώτο βήμα για να σπάσει αυτός ο κύκλος είναι να εστιάσουμε την προσοχή μας στις θετικές πλευρές της συμπεριφοράς του παιδιού παρά στις αρνητικές. Ενισχύουμε το παιδί με επιδοκιμασία και αμοιβές όταν εκδηλώνει την κατάλληλη συμπεριφορά. Ενθαρρύνουμε το παιδί να δουλέψει για μεγαλύτερα διαστήματα μόνο του θέτοντας στόχους (χρόνου ή παραγωγής έργου). Αμοιβή μετά την επίτευξη του στόχου. Βαθμιαία αύξηση της ανεξάρτητης εργασίας. Αποφεύγουμε να μπούμε σε μια διαδικασία γκρίνιας και προστριβών. Δεν επιτρέπουμε επιθυμητές δραστηριότητες (π.χ. τηλεόραση, τηλέφωνο ή επίσκεψη σε φίλους) μέχρι να επιτευχθούν οι στόχοι που τέθηκαν. 6. Το παιδί βιάζεται και κάνει λάθη απροσεξίας. Ζητάμε από το παιδί να υπογραμμίζει σημαντικές λέξεις ή φράσεις στις οδηγίες. Τονίζουμε ότι πρέπει να κάνει τις εργασίες του όσο καλύτερα μπορεί και όχι όσο πιο γρήγορα μπορεί. Εκπαιδεύουμε το παιδί να ελέγχει μόνο του τις εργασίες του ελέγχοντας για λάθη στην ακρίβεια, στην τάξη, στην ορθογραφία, στους υπολογισμούς, κ.τ.λ. Παρέχουμε προνόμια όταν έχει κάνει ικανοποιητική δουλειά. Όταν τα λάθη οφείλονται σε ανεπαρκή κατανόηση ή ικανότητα, προσφέρουμε την κατάλληλη βοήθεια. Συνοψίζοντας, όταν πιστεύουμε ότι η καρδιά μας βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με εκείνη του παιδιού μας, όταν ξέρουμε πως νιώθουμε ό,τι νιώθει εκείνο, τότε βιώνουμε Ενσυναίσθηση, που αποτελεί το θεμέλιο λίθο της συναισθηματικής αγωγής. Αν μπορούμε να παραμείνουμε δίπλα στο παιδί μας βιώνοντας αυτό το συναίσθημα, ακόμα κι αν μερικές φορές είναι δύσκολο ή άβολο, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα, το οποίο εστιάζει στην αξιοποίηση των συναισθηματικά φορτισμένων στιγμών ως μια ευκαιρία για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την παροχή καθοδήγησης. «Ο νους δεν είναι σκεύος για να το γεμίζουμε αλλά φωτιά να την ανάβουμε» ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ

Οργανώνοντας μαζί με τα παιδιά το χρόνο μελέτης τους

Του Μπαρή Θεόδωρου, Προϊσταμένου Επιστημονικής – Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Π/θμιας Εκπ/σης Περ/κής Δ/νσης Εκπ/σης Δ. Ελλάδας

Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2014

Οι μαθητές, στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολείου, χρειάζεται καθημερινά να διεκπεραιώνουν στο σπίτι διάφορες εργασίες που τους ανατίθενται από τους δασκάλους τους. Επισημαίνουμε εξαρχής ότι οι κατ’ οίκον εργασίες υπόκεινται σε συγκεκριμένες αρχές και δεν μπορούν να υπερβαίνουν συγκεκριμένο χρόνο ενασχόλησης από τους μαθητές.
Ως εκ τούτου, πολλοί γονείς, προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά τους στις σχολικές τους υποχρεώσεις εμπλέκονται στην καθημερινή τους μελέτη. Όμως, σε αυτήν την προσπάθειά τους, συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με διάφορες αντιδράσεις των μικρών ή και λίγο μεγαλύτερων παιδιών τους, που εκδηλώνονται με αποφυγή της μελέτης, αναβολές και διαμαρτυρίες.
Επιπλέον, η έλλειψη χρόνου και το απαιτητικό πρόγραμμα όλων των μελών της οικογένειας επιδεινώνουν την κατάσταση, καθιστώντας πολλές φορές την καθημερινή μελέτη μία ιδιαίτερα αγχωτική διαδικασία, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς.
Όμως, αν δεν εκτιμήσουμε σωστά τις αντιδράσεις των παιδιών μας, είναι πιθανόν να μην μπορέσουμε να τα βοηθήσουμε και να δημιουργήσουμε προβλήματα στις σχέσεις με αυτά, στερώντας τους τη χαρά που προσφέρει η κατάκτηση της γνώσης.

Τι συνήθως παρατηρείτε:

1. Το παιδί δεν κάνει εργασίες χωρίς εσάς.
Τα παιδιά που χρειάζονται τη βοήθεια των άλλων για να διεκπεραιώσουν τις εργασίες τους δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους για να εργαστούν αυτόνομα και χρειάζονται υποστήριξη. Η υποστήριξη αυτή μπορεί να εμπεριέχει:

«Ενίσχυση» προηγούμενων επιτυχημένων εμπειριών.
Όταν ελέγχουμε τις εργασίες δίνουμε έμφαση σ’ αυτές που έγιναν σωστά.
Αν ανατίθενται στο παιδί εργασίες πιο δύσκολες ή περισσότερες απ’ όσες μπορεί να κάνει, συζητάμε με τον εκπαιδευτικό το πρόβλημα.

2. Το παιδί προσπαθεί, με διάφορες δικαιολογίες, να αποφύγει τη μελέτη.

Θα πρέπει να διαπιστώσουμε την αιτία της αποφυγής.
Κάνουμε μια συμφωνία με το παιδί για τους κανόνες που πρέπει να τηρούνται σε σχέση με τη μελέτη. Το παιδί να αναλάβει την ευθύνη για τη διεκπεραίωση των εργασιών του.
Βοηθάμε το παιδί να θέτει μικρούς βραχυπρόθεσμους στόχους, οι οποίοι σταδιακά θα επεκτείνονται. Διάλειμμα και ενθάρρυνση μετά την επίτευξη του στόχου.
Ενισχύουμε και επιβραβεύουμε την κατάλληλη συμπεριφορά κατά τη μελέτη και αποφεύγουμε την εμπλοκή σε συγκρούσεις, γκρίνιες και απειλές.

3. Το παιδί δεν καταλαβαίνει τις εργασίες.

Αναγκαία η ανάπτυξη ενός συστήματος επικοινωνίας ανάμεσα στους γονείς και τον εκπαιδευτικό.
Ορισμός από τον εκπαιδευτικό ενός βοηθού (κάποιο μέλος της οικογένειας) για τις κατ’ οίκον εργασίες.
Εάν το παιδί συναντά δυσκολίες στην κατανόηση της γραπτής έκφρασης, προσπαθούμε με άλλο τρόπο επικοινωνίας (π.χ. γραφικό ή ακουστικό).
Μειώνουμε τις πληροφορίες υπογραμμίζοντας τα σημαντικά σημεία.
Ζητάμε από το παιδί να διαβάσει δυνατά τις οδηγίες ή να μας τις εξηγήσει πριν προχωρήσει.

4. Το παιδί αναβάλλει μέχρι την τελευταία στιγμή να ξεκινήσει τη μελέτη του.

Επιλέγουμε μαζί με το παιδί ένα ευχάριστο μέρος για μελέτη.
Συμφωνούμε ένα πρόγραμμα και μια ρουτίνα για τη μελέτη.
Ζητάμε από το παιδί να κάνει μια λίστα με τα καθήκοντα που έχει να κάνει. Θέτει προτεραιότητες.
Παρέχουμε την κατάλληλη επίβλεψη.
Μπορούμε να περιορίσουμε τον αριθμό των ευχάριστων για το παιδί δραστηριοτήτων μέχρι να ολοκληρωθεί ένας μέρος ή το σύνολο των εργασιών.
Το ενδιαφέρον του παιδιού μπορεί να αυξηθεί αν θέσουμε στόχους για ολοκλήρωση μιας εργασίας σε συγκεκριμένο χρόνο. Παροχή επιπλέον κινήτρου.

5. Το παιδί χρειάζεται πολύ χρόνο για να ολοκληρώσει τη μελέτη του.
Μπορεί να οφείλεται σε διάσπαση προσοχής, στη δυσκολία ή μη κατανόηση της εργασίας, σε ανία. Σε αυτή την περίπτωση οι γονείς συνήθως καταφεύγουν στο στενό έλεγχο του παιδιού.

Το πρώτο βήμα για να σπάσει αυτός ο κύκλος είναι να εστιάσουμε την προσοχή μας στις θετικές πλευρές της συμπεριφοράς του παιδιού παρά στις αρνητικές.
Ενισχύουμε το παιδί με επιδοκιμασία και αμοιβές όταν εκδηλώνει την κατάλληλη συμπεριφορά.
Ενθαρρύνουμε το παιδί να δουλέψει για μεγαλύτερα διαστήματα μόνο του θέτοντας στόχους (χρόνου ή παραγωγής έργου). Αμοιβή μετά την επίτευξη του στόχου. Βαθμιαία αύξηση της ανεξάρτητης εργασίας.
Αποφεύγουμε να μπούμε σε μια διαδικασία γκρίνιας και προστριβών.
Δεν επιτρέπουμε επιθυμητές δραστηριότητες (π.χ. τηλεόραση, τηλέφωνο ή επίσκεψη σε φίλους) μέχρι να επιτευχθούν οι στόχοι που τέθηκαν.

6. Το παιδί βιάζεται και κάνει λάθη απροσεξίας.

Ζητάμε από το παιδί να υπογραμμίζει σημαντικές λέξεις ή φράσεις στις οδηγίες.
Τονίζουμε ότι πρέπει να κάνει τις εργασίες του όσο καλύτερα μπορεί και όχι όσο πιο γρήγορα μπορεί.
Εκπαιδεύουμε το παιδί να ελέγχει μόνο του τις εργασίες του ελέγχοντας για λάθη στην ακρίβεια, στην τάξη, στην ορθογραφία, στους υπολογισμούς, κ.τ.λ. Παρέχουμε προνόμια όταν έχει κάνει ικανοποιητική δουλειά.
Όταν τα λάθη οφείλονται σε ανεπαρκή κατανόηση ή ικανότητα, προσφέρουμε την κατάλληλη βοήθεια.

Συνοψίζοντας, όταν πιστεύουμε ότι η καρδιά μας βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με εκείνη του παιδιού μας, όταν ξέρουμε πως νιώθουμε ό,τι νιώθει εκείνο, τότε βιώνουμε Ενσυναίσθηση, που αποτελεί το θεμέλιο λίθο της συναισθηματικής αγωγής.
Αν μπορούμε να παραμείνουμε δίπλα στο παιδί μας βιώνοντας αυτό το συναίσθημα, ακόμα κι αν μερικές φορές είναι δύσκολο ή άβολο, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα, το οποίο εστιάζει στην αξιοποίηση των συναισθηματικά φορτισμένων στιγμών ως μια ευκαιρία για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την παροχή καθοδήγησης.
«Ο νους δεν είναι σκεύος για να το γεμίζουμε αλλά φωτιά να την ανάβουμε»
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ