Ôï Ýèéìï ôïõ ×ñéóôïõãåííéÜôéêïõ äÝíôñïõ åßíáé áñ÷áéïåëëçíéêü |
|
---|---|
Βασßλης Φουρτοýνης, δÜσκαλος |
Ôñßôç 24 Äåêåìâñßïõ 2013 |
Σýμφωνα με την ηλεκτρονικÞ εγκυκλοπαßδεια wikipedia «Το δÝνδρο των ΧριστουγÝννων Þ χριστουγεννιÜτικο δÝνδρο αποτελεß σÞμερα Ýνα διεθνÝς χριστουγεννιÜτικο Ýθιμο. Ως ΧριστουγεννιÜτικο σýμβολο - Ýθιμο φÝρεται απü τον 8ο αιþνα, üταν ο ¶γιος ΒονιφÜτιος θÝλησε περß το 750 να εξαλεßψει την μÝχρι τüτε αποδιδüμενη ιερüτητα των "ειδωλολατρþν" στην βελανιδιÜ αντικαθιστþντας την με το Ýλατο δηλαδÞ το δÝνδρο των ΧριστουγÝννων. Ο στολισμüς του δÝνδρου εßναι καθαρÜ συμβολικüς της ευτυχßας των ανθρþπων και της φýσεως με τη ΓÝννηση του Θεανθρþπου. Σýμφωνα με ερευνητÝς του αντικειμÝνου, το πρþτο στολισμÝνο δÝνδρο εμφανßστηκε στη Γερμανßα το 1539 και τα πρþτα στολßδια Þταν συσκευασμÝνα φαγητÜ Þ εßδη ρουχισμοý Þ Üλλα χρÞσιμα εßδη, που στο πÝρασμα των χρüνων και με την Üνοδο του βιοτικοý επιπÝδου εξελßχθηκαν μüνο σε διακοσμητικÜ αντικεßμενα. ΚατÜ την παρÜδοση ο πρþτος που στüλισε δÝντρο Þταν ο Μαρτßνος Λοýθηρος.» Το χριστουγεννιÜτικο δÝνδρο υπÞρχε, σýμφωνα με μαρτυρßες, απü την εποχÞ του Βυζαντßου, τον 6ο αιþνα περßπου μετÜ Χριστü. ΧριστιανικÜ κεßμενα περιγρÜφουν üτι κατÜ τη ΒυζαντινÞ εποχÞ στους ναοýς βρßσκονταν μεγÜλα ορειχÜλκινα δÝντρα διακοσμημÝνα με διÜφορα χρυσÜ, ασημÝνια και χÜλκινα στολßδια που απεικüνιζαν ζωÜκια, καρποýς, πουλιÜ, αυγÜ, κουδουνÜκια. Διαπιστþνουμε λοιπüν üτι τo ΧριστουγεννιÜτικο δÝνδρο και μÜλιστα ως μετεξÝλιξη της αρχαßας ΕλληνικÞς «Ειρεσιþνης», üχι μüνο δεν απαγορευüταν στο ΒυζÜντιο αλλÜ αντιθÝτως κατÜ την εορτÞ των ΧριστουγÝννων
(Φαßδωνος ΚουκουλÝ, Τακτικοý Καθηγητοý του Πανεπιστημßου Αθηνþν και Ακαδημαúκοý «Βυζαντινþν Βßος και Πολιτισμüς» τ. στ´, σελ. 152). Το δÝντρο και το κλαδß με τις ιερÝς ιδιüτητες εßναι Ýνα χαρακτηριστικü στα Ýθιμα διαφüρων Üλλων λαþν, üπως στους Ερυθρüδερμους της ΑμερικÞς, üπου Ýκπληκτοι οι πρþτοι ¶γγλοι Üποικοι παρατηροýν να στολßζουν στη σκηνÞ τους δÝντρο. Σýμφωνα δε με τους περισσüτερους λαογρÜφους, το Ýθιμο αυτü Þρθε στην ΕλλÜδα την εποχÞ του ¼θωνα (πρþτα στο Ναýπλιο και μετÜ στην ΑθÞνα), απü τη δýση (Γερμανßα Þ Αγγλßα). Το στερÝωσαν για πρþτη φορÜ μπροστÜ απü το καφενεßο "Η ωραßα ΕλλÜς" το 1848. ¼μως η αλÞθεια ποια εßναι; Η αλÞθεια εßναι üτι η ιδÝα για το στολισμü ενüς δÝντρου κατÜ τα Χριστοýγεννα δεν εßναι ξενüφερτη, üπως θεωροýν πολλοß.
Γιατß δεν εßναι; Γιατß στην αρχαßα ΕλλÜδα υπÞρχε παρüμοιο Ýθιμο, μüνο που το φυτü δεν Þταν Ýλατο, αλλÜ η Ειρεσιþνη. Η Ειρεσιþνη (<εßρος = Ýριον, μαλλßον) Þταν κλÜδος αγριελιÜς (κüτινος) στολισμÝνος με γιρλÜντες απü μαλλß λευκü και κüκκινο και τους πρþτους φθινοπωρινοýς καρποýς (σýκα, καρýδια, αμýγδαλα, κÜστανα, δημητριακÜ, κ.λ.π., εκτüς του μÞλου και του αχλαδιοý). Αποτελοýσε Ýκφραση ευχαριστßας για τη γονιμüτητα του λÞξαντος Ýτους και παρÜκληση συνεχßσεως της γονιμüτητας και ευφορßας κατÜ το επüμενο και Þταν αφιερωμÝνη στην ΑθηνÜ, τον Απüλλωνα και τις ¿ρες (Ευνομßα, Δßκη, ΕιρÞνη).
ΚατÜ την ανοιξιÜτικη γιορτÞ του Απüλλωνα, παιδιÜ που κρατοýσαν την ειρεσιþνη και τραγουδοýσαν στßχους που παραπÝμπουν σε νεοελληνικÜ κÜλαντα , 9 αιþνες πριν απü τη γÝννηση του Χριστοý. "Δþμα προσετραπüμεσθ’ ανδρüς μÝγα δυναμÝνοιο, üς μÝγα μεν δýναται, μÝγα δε πρÝπει üλβιος αιεß! Αυταß ανακλßνεσθαι θýραι πλοýτος γαρ Üγγεα Ýσεισιν πολλüς, συν πλοýτω δÝ και ευφροσýνη τεθαλυúα, ειρÞνη τ’ αγαθÞ` üσα δ’ Üγγεα, μεστÜ μÝν εßη, κορβαßη δ’ αßεß κατÜ καρδüπου Ýρπει μÜζα, νýν μÝν κριθαßην εýþπιδα σησαμüεσσαν,… καß εß μÝν τι δþσεις ειδÝ μÞ, οýχ ÝστÞξομεν οý γαρ συνοικÞσαντες ÝνθÜδ’ Þλθομεν" Να και η μετÜφρασÞ του στη σημερινÞ μα; Γλþσσα. "Σ’ αρχοντικü εμπÞκαμε μεγÜλου νοικοκýρη, με λüγο που’ χει πÝραση και μ’ αγαθÜ περßσσια… Ανοßξτε πüρτες διÜπλατα να μποýν μεγÜλα πλοýτη, μαζß κι η θαλερÞ χαρÜ κι βλογημÝνη ΕιρÞνη. ΓιομÜτοι να’ ν’ οι πßθοι σας, πολλÜ τα ζυμωτÜ σας, κι ο κριθαρÝνιος ο χυλüς με το πολý σουσÜμι. Νýφη για το μοναχογιü να κÜτση τραγουδþντας, στ’ αμÜξι που το σÝρνουνε τα δυνατÜ μουλÜρια, να’ ρθÞ σ’ αυτü το σπιτικü, να υφαßνη τα προικιÜ της. ΚÜθε χρονιÜ θε νÜ’ ρχομαι κι εγþ σαν χελιδüνι… Μα φÝρε γρÞγορα λοιπüν ü,τι εßναι μας δþσης, γιατß αλλιþς θα φýγουμε, δεν θα ξημερωθοýμε". (ΟΜΗΡΟΥ ΒΙΟΙ ,εκδ. OXFORD,V5)
Τελειþνοντας θα πρÝπει να ποýμε το στην ουσßα το Ýθιμο το χριστουγεννιÜτικου δÝντρο εßναι Ýνα Ýθιμο με αρχαιοελληνικÝς καταβολÝς και χρησιμοποιþντας Ýνα üρο της γλωσσολογßας να τονßσουμε üτι αποτελεß αντιδÜνειο, δηλαδÞ το δανεßσαμε εμεßς στους βüρειος και αφοý εξÝλειπε απü εμÜς, επανÞλθαν πÜλι πßσω ως Ýθιμο των Βορειοευρωπαßων. ΚαλÜ Χριστοýγεννα και ΚαλÞ ΠρωτοχρονιÜ
ΠηγÝς :
|