Ðñéí ìéëÞóåéò ãéá ôïõò ôóéããÜíïõò

του Σταýρου ΘεοδωρÜκη απü το protagon.gr

ΔευτÝρα 21 Οκτωβρßου 2013

http://s.protagon.gr/resources/2013-10/ts--2-thumb-large.jpgΤο σßριαλ ξεκινÜ το 1059 μ.Χ., τüτε που οι Adsincani, απüγονοι του ΜÜγου Σßμωνα, εξολüθρευσαν με φαρμακωμÝνα κρÝατα τα θηρßα που τριγυρνοýσαν στους κÞπους του Κωνσταντßνου του ΜονομÜχου. ¼μως, παρÜ τη χαρÜ που Ýδωσαν στον ΑυτοκρÜτορα, ο χαρακτηρισμüς «Διαβüητοι Κακοýργοι» δεν Ýπαψε να τους συνοδεýει.

Και «γýφτοι» γιατß; Αιγýπτιοι, μÞπως; Κι αν ναι, γιατß η γλþσσα τους δεν Ýχει καμßα σχÝση με τη γλþσσα της χþρας του Νεßλου; Ο Α.Γ. ΠασπÜτης, στη μελÝτη του «περß των ατσιγγÜνων» (1857), υποστηρßζει üτι στη βενετοκρατοýμενη εýφορη Μεθþνη, εßχαν το δικü τους βασßλειο, την Gyppe, τη ΜικρÞ Αßγυπτο, τη λεγüμενη και Tzingania. Και απü εκεß προÝκυψε αργüτερα το «γýφτος»! ¼πως και στην ΚÝρκυρα, εßχαν το δικü τους ανεξÜρτητο φÝουδο, το Feudum Acinganoram. Απü τüτε (απü τον 12ο αιþνα κιüλας) τους βρßσκουμε σε üλη την ΕλλÜδα. Κατσßβελοι, Τουρκüγυφτοι, Χαντοýρια, ΦυτσÞρια, Ρουμανüγυφτοι, ΛαουτÝροι, Γυφτüβλαχοι, Καλαθüγυφτοι, ΧαλκιÜδες, Ρüμηδες, ΖÜπαροι, ΚαλπαζÜνοι, Σλαβüγυφτοι, Καραγιανναßοι…

Και «παρÜλληλα» ΧατζÞδες, ΒιτÜλη, ΜÜγκας, Σουκαßοι, ΧαλκιÜδες, Νταλαραßοι, Αγγελüπουλος, ΜπÝκος, ΖÝρβας (ΛευτÝρης και ΧρÞστος), Καλýβας, Λαβßνα, ΛαμπρÜκη, Μüσχος, ΠερρÜκηδες, Χριστοποýλου, Δημητρßου, Χριστοδουλüπουλος, ΜαυρÜκη, Τρομαραßοι, ΠαúτÝρης, Παυλßδης, Βασιλοπουλαßοι, ΣαλÝας, ΧÜρος…

Εßναι üμως των ΤσιγγÜνων η μουσικÞ, Þ εßναι των γýφτων; Ο ΜπρÝγκοβιτς και τα χÜλκινÜ του τι εßναι; Και στα φανÜρια ποιοι εßναι; Οι Γýφτοι Þ οι ΤσιγγÜνοι; Να αρχßσουμε λοιπüν απü τα απλÜ. Γýφτοι και ΤσιγγÜνοι εßναι το ßδιο. Οι ¸λληνες λÝνε «Üντε, ρε γýφτο» και οι Ισπανοß «Üντε, ρε τσιγγÜνε». Στην ΑθÞνα ΤσιγγÜνους λÝμε αυτοýς που ζουν σε σπßτια και Γýφτους αυτοýς που ζουν σε καταυλισμοýς. Στη Βüρεια ΕλλÜδα, το ανÜποδο. Η επßσημη ευρωπαúκÞ τους ονομασßα εßναι πια ΡομÜ και η γλþσσα τους η «ρομανß». Εßναι γλþσσα προφορικÞ (τo 10%-20% της ρομανß Ýχει σÞμερα ρßζες ελληνικÝς) που μας οδηγεß στη βορειοδυτικÞ Ινδßα. Στην Ευρþπη Þρθαν το 900 μ.Χ. ως «απüγονοι του Χαμ, του γιου του Νþε». «Οι επιζþντες της βυθισμÝνης Ατλαντßδος». «Οι σφαγεßς των νηπßων της ΒηθλεÝμ». «Οι σιδερÜδες που Ýφτιαξαν τα καρφιÜ του Ιησοý. ΚαταραμÝνοι εßναι, γι' αυτü δεν στεριþνουν». Και στην κατÜρα πßστεψαν περισσüτερο απü üλους οι ¶γγλοι και αργüτερα ο Χßτλερ. Απü τον 15ο αιþνα Ýως τον 17ο, üποιος ΤσιγγÜνος πιανüταν στην Αγγλßα θανατωνüταν. ΚρεμÜλα για τους Üντρες, πνιγμüς για τις γυναßκες. Ο Χßτλερ μετÜ, εξüντωσε 500.000 ΤσιγγÜνους. Μιλοýσαν μια Üγνωστη γλþσσα, δεν υπÜκουαν στην κεντρικÞ εξουσßα, Þταν απεßθαρχοι και, το κυριüτερο, Ýρχονταν απü το πουθενÜ. Ο ΤσαουσÝσκου υποχρÝωνε τις ΤσιγγÜνες των καραβανιþν σε στεßρωση. Τα ßδια και στον πüλεμο στη Βοσνßα. Τους Ýσφαζαν «üλοι» γιατß δεν Þταν με «κανÝναν», οýτε ΣÝρβοι, οýτε ΚροÜτες, οýτε Ορθüδοξοι, οýτε Καθολικοß, οýτε ΜουσουλμÜνοι. Για να σωθοýν απ' τις σφαγÝς και το κυνηγητü ανÜ τους αιþνες οι ΤσιγγÜνοι εßχαν βρει διÜφορα τεχνÜσματα. Τον 14ο αιþνα «κυκλοφοροýσαν» με προσωπικÞ συστατικÞ επιστολÞ του ΠÜπα Μαρτßνου V που υποχρÝωσε τις ΑρχÝς καθολικþν πüλεων να δεßχνουν σεβασμü στα καραβÜνια του «Δοýκα ΑνδρÝα». Το üτι ο Δοýκας δεν εßχε βρεθεß ποτÝ στο Βατικανü εßναι μια ιστορßα που Ýγινε γνωστÞ πολý αργüτερα. Αιþνες απü τüτε, οι ΤσιγγÜνοι δεν Ýχουν απαρνηθεß τα τεχνÜσματα. «ΨÜχνουν» ακüμα τον νονü που θα κοιτÜξει συμπονετικÜ το παιδß τους. Του δßνουν μÜλιστα τη χαρÜ να δþσει (αυτüς ο ΓκατζÝ!) το δικü του üνομα στο «γυφτÜκι». Οι ΤσιγγÜνοι βÝβαια Ýχουν το δικü τους (τσιγγÜνικο) üνομα απü τη στιγμÞ που θα γεννηθοýν.

Τη δεκαετßα του '80, η ΕΟΚ Ýδωσε πολλÜ χρÞματα στην ΕλλÜδα για να δημιουργηθοýν πρüτυποι καταυλισμοß για τους μετακινοýμενους ΤσιγγÜνους. ¹μασταν ακüμα στην εποχÞ που üταν Ýφταναν οι Γýφτοι στα χωρÜφια, οι ντüπιοι Ýστηναν γλÝντια. ΚαπνÜ στη ΘρÜκη, βαμβÜκι στη Θεσσαλßα, πορτοκÜλια στην Πελοπüννησο, καρποýζια στην ΚρÞτη. Οι ΔÞμοι, üμως, αντß να κÜνουν καταυλισμοýς Ýκαναν «δημοψηφßσματα». «Τα λεφτÜ να πÜνε στους Γýφτους Þ στο σχολεßο»... «Να κÜνουμε καταυλισμü Þ να κÜνουμε μια πλατεßα;». ΠαρÜλληλα, τους αρνηθÞκαμε την μüρφωση. Δεν μας Üρεσαν οýτε τα «σχολεßα του δρüμου» που θα «ακολουθοýσαν» τους καταυλισμοýς. Οýτε δεχτÞκαμε να Ýχουν τα παιδιÜ των περιπλανþμενων ΤσιγγÜνων μια «μαθητικÞ ταυτüτητα» που θα τους επιτρÝπει να παρακολουθοýν μαθÞματα στους τüπους που δουλεýουν οι γονεßς τους. Και σε üσα σχολεßα τα «υποχρεþσαμε» να μπουν, η γλþσσα τους -η ρομανß- δεν διδασκüταν οýτε μßα þρα. Οι «καρεκλÜδες» και οι «σιδερÜδες» χÜθηκαν και αυτοß τη δεκαετßα του '80. Νüμιμες Üδειες μικροπωλητþν δεν τους δüθηκαν ποτÝ. Και τη δεκαετßα του '90, με την πλημμυρßδα του μεταναστευτικοý ρεýματος, χÜθηκαν και οι δουλειÝς στα χωρÜφια.

Τα ΡομÜ (οι ΤσιγγÜνοι και οι Γýφτοι), θα διδαχθοýν και θα λιμπßζονται πλÝον τη ζωÞ απü την τηλεüραση.

 

Υ.Γ.: Το κεßμενο αυτü το Ýγραψα το 1998, τüτε που η ΕλλÜδα üλη αγωνιοýσε για την Ερατþ (την ΤσιγγÜνα που παρÜτησε τον ΜÜρκο στο τσαντßρι για να φýγει με τον Απüστολο ΓκλÝτσο). Τþρα üλοι αγωνιοýμε για τη μικρÞ Μαρßα (που κÜποιοι την εßχαν για ποýλημα Þ, ακüμη χειρüτερα, κÜποιοι την «επÝστρεψαν» γιατß εßχε πρüβλημα στα μÜτια). Οι ¸λληνες που για Ýναν ολüκληρο μÞνα Þταν αντιφασßστες και ρÜπερ, επιστρÝφουμε σε πιο γνωστοýς ρüλους. «Τι Üλλο να περιμÝνουμε πια απü τους ΤσιγγÜνους» αναρωτιüταν σε τßτλο δýο σελßδων μεγÜλη κυριακÜτικη εφημερßδα. «Τι ψυχÞ Ýχουν επιτÝλους οι ΤσιγγÜνοι», ρωτοýσε φιλεýσπλαχνος αστÝρας της πρωινÞς τηλεοπτικÞς ενημÝρωσης. Αντßστοιχα εßναι και οι κραυγÝς του «ξÝνου», υποτßθεται ψýχραιμου, Τýπου. «ΤσιγγÜνοι αρπÜζουν». «ΤσιγγÜνοι πουλÜνε». Εßναι φανερü üτι η «πολιτισμÝνη» Ευρþπη Ýχει Ýνα αρνητικü απωθημÝνο με τους ΤσιγγÜνους. Η μεγαλýτερη μειονüτητα της Ευρþπης δεν Ýχει ακüμη εξημερωθεß. Και μüλις ανακαλýπτουμε Ýνα Ýγκλημα – Ýνα μεγÜλο Ýγκλημα üπως φαßνεται να εßναι αυτü στον καταυλισμü των ΦαρσÜλων- εφορμοýμε ως ανþτεροι ιεροδικαστÝς. ¼χι τüσο για να «διαλευκÜνουμε» το Ýγκλημα αλλÜ για να «στιγματßσουμε» (και να γελοιοποιÞσουμε ταυτüχρονα) το «διαφορετικü».