Βασίλης Φουρτούνης, δάσκαλος

Σάββατο 1 Ιουνίου 2013

Δεκάδες άτομα έχουν τραυματισθεί στις διαδηλώσεις που άρχισαν ως διαμαρτυρία για υπερβολική αντίδραση της αστυνομίας σε όσους ήθελαν να καταλάβουν τον χώρο που γίνονταν τα έργα στην πλατεία του Ταξίμ.

Παρατηρητές σημειώνουν ότι δεν πρόκειται για έκρηξη "λαϊκής" αγανάκτησης. "Ο Τούρκος πρωθυπουργός και το AKP Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, παραμένει ιδιαίτερα δημοφιλής με πρωτοφανή δημοκοπικά ευρήματα μετά από δώδεκα χρόνια εξουσίας".

"Το αίσθημα αγανάκτησης του κόσμου ξεκινά περισσότερο από την αύξηση τον τελευταίο καιρό των δεσμών μεταξύ θρησκείας και πολιτικής, από τις επεμβάσεις που γίνονται στον τρόπο ζωής ενός μέρους του πληθυσμού, και την αδιαφορία απέναντι στα αιτήματα ορισμένων κοινωνικών ομάδων", λέει ο αρθρογράφος της εφημερίδας "Ζαμάν" Γιαβούζ Μπαϊντάρ. "Όλη η προσοχή εστιάζεται στις επιπτώσεις που θα έχουν στο μέλλον της Τουρκίας οι Κούρδοι" τονίζει ο ίδιος, που θεωρεί ότι η αγωνία αυτή αυξάνει τον εκνευρισμό του πλήθους των διαδηλωτών.

"Πρόκειται για τη διαμαρτυρία μιας καθόλου ευκαταφρόνητης κοινωνικής ομάδας, μιας από τις σημαντικότερες ψηφίδες που συγκροτούν (κατά την Οθωμανική παράδοση) το τουρκικό σύνολο" προσθέτουν παρατηρητές.

Η ομάδα αυτή που πολλές φορές έχει περιγραφεί και ως "λευκοί Τούρκοι", αποτελούσαν την κυρίαρχη ομάδα στην περίοδο παρακμής της Κεμαλικής Τουρκίας. Διαμαρτύρονται κατά τον τρόπο αυτό γιατί οι πολιτικές τους ηγεσίες - το περίφημο Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) έχει εδώ και καιρό χάσει κάθε ικανότητα να παίζει ουσιαστικό ρόλο στην πολιτική. Διαμαρτύρονται γιατί χωρίς ικανή πολιτική εκπροσώπηση, καταρρέει η θέση τους στην κοινωνία, Ο τρόπος της ζωής τους προστατεύεται μόνο από την μεγαλοψυχία της νέας κυρίαρχης τάξης (έξ ου και οι παρομοιώσεις του Ερντογάν, με τους Σουλτάνους).

«Ποιος είναι λευκός Τούρκος;»

Σε άρθρο του στην Χουριέτ ο Ερτουγρούλ Οζκόκ περιγράφει τον λευκό Τούρκο ως εξής: Πρόκειται για ένα σύγχρονο άνθρωπο που κοιτά προς το δυτικό κόσμο και το δίκαιο, έχει μεγαλώσει με τις αρχές της Δημοκρατίας, κάποιοι αγαπούν φανατικά τον Ατατούρκ, κάποιοι τον παραδέχονται για τα ανοίγματα στον σύγχρονο κόσμο, μεγαλώνουν τα παιδιά τους όχι με υποταγή στις εντολές του αλλά τα μαθαίνουν να εκφράζουν τις απόψεις τους, δεν έχουν πρόβλημα με τα θρησκευτικά πιστεύω.

Δεν θα ήθελαν στον κύκλο τους ανθρώπους πωρωμένους με θρησκευτικό φανατισμό. Όταν τους συναντήσουν, προσποιούνται οι ίδιο ότι υποστηρίζουν με φανατισμό το κοσμικό κράτος. Υπάρχουν λευκοί Τούρκοι που κάνουν την προσευχή τους πέντε φορές την ημέρα όπως υπάρχουν και αυτοί που δεν προσεύχονται. Οι περισσότεροι κάνουν την προσευχή τους τις Παρασκευές.

Άσχετα με τους ίδιους, ουδέποτε θα υποχρεώσουν το παιδί τους να κάνει την προσευχή του ή την κόρη τους να φορέσει τη μαντίλα. Θα δέχονταν τη μαντίλα όχι όμως και την κάλυψη όλου του προσώπου.

Σήμερα βλέπουμε λευκούς Τούρκους να δέχονται και την κάλυψη του προσώπου όχι επειδή αυτό προστάζει ο ισλαμικός τρόπος ζωής αλλά επειδή κάθε γυναίκα έχει το δικαίωμα να ντύνεται όπως επιθυμεί.

Εκτός από την περιγραφή του Οζκόκ, έχουμε και την περιγραφή του Ταχά Ακιόλ σύμφωνα με την οποία λευκός Τούρκος είναι ένα άτομο με λεπτούς τρόπους και περισσότερο ευκατάστατο.

Ο Σερίφ Μάρντιν ισχυρίζεται ότι πρόκειται για άτομο που κινείται στο Κέντρο, ο Εμρέ Κονγκάρ υποστηρίζει ότι οι λευκοί Τούρκοι είναι εκλεκτοί της εξουσίας και οι μαρξιστές ότι πρόκειται για την άρχουσα τάξη.

Όποια και αν είναι η περιγραφή του λευκού Τούρκου, το σίγουρο είναι ότι αυτοί διοικούσαν τη χώρα μέχρι το 2002. Όλη η ηγεσία ήταν λευκοί Τούρκοι.

«Ποιος είναι ο αντίποδας του λευκού Τούρκου;

Και ποιος ο αντίποδας του λευκού Τούρκου; Ο μαύρος Τούρκος, δηλαδή οι πολίτες, οι επαρχιώτες, τα άτομα που δεν είναι τεχνοκράτες, που δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Όσο ισχυροί είναι οι λευκοί Τούρκοι, τόσο ανίσχυροι είναι οι μαύροι. Ο λευκός εξουσιάζει, ο μαύρος εξουσιάζεται.

Σήμερα ποιοι βρίσκονται στην εξουσία; Οι λευκοί ή οι μαύροι; Πριν τρία χρόνια ο Ερντογάν σε περιοδεία του στις ΗΠΑ είπε: Στη χώρα μας υπάρχει διάκριση λευκού και μαύρου Τούρκου. Ο ομιλών ανήκει στους μαύρους».

Σήμερα οι λευκοί Τούρκοι εγκατέλειψαν την εξουσία και αποσύρθηκαν στις παραλιακές πόλεις.

Πώς αποκαλούμε όσους βρίσκονται σήμερα σε θέσεις εξουσίας;

Δεν αναφερόμαστε μόνο στην κυβέρνηση, αλλά σε όσους έχουν δύναμη στην τοπική αυτοδιοίκηση, τους οικονομικούς παράγοντες, τους πρυτάνεις, νομάρχες, τεχνοκράτες, γιατρούς, επιχειρηματίες εισαγωγείς- εξαγωγείς… Δεν είναι δυνατόν να τους ονομάζουμε μαύρους Τούρκους, άσχετα αν κάποτε ήταν.

Ο αρθρογράφος της ισλαμιστικής εφημερίδας «Μιλί Γκαζέτε» διανοούμενος Σεβκέτ Εϊγκι, αντί για την ονομασία «μαύρος» χρησιμοποιεί τον ορισμό «πράσινος Τούρκος». Γράφει:

«Όπως ο λευκός Τούρκος κοιτάζει μια μουσουλμάνα με καλυμμένο το πρόσωπο, έτσι κι ένας πράσινος Τούρκος κοιτά έναν που δεν νηστεύει στην περίοδο της νηστείας.

Όπως είναι φυσικό το καλοκαίρι να έχουμε ζέστη, τον χειμώνα κρύο, κάποτε να φυσά, κάποτε να υπάρχει άπνοια, έτσι είναι φυσικό στην χώρα μας να έχουμε τις επιρροές και πιέσεις του ισλάμ. Προσπαθήστε να συνηθίσετε.

Αν ο λευκός Τούρκος έχει το δικαίωμα να ασκεί πιέσεις, ο πράσινος Τούρκος δεν έχει;»

Η μετα-κουρδική εποχή

"Το Ταξίμ μας ανήκει", "Η Ιστικλάλ μας ανήκει".. φώναζαν οι νέοι διαδηλωτές σε μια διαμαρτυρία που ξεκίνησε με αντίδραση στην πολεοδομική ανάπλαση της κεντρικής ιστορικής πλατείας του Ταξίμ.

Αυτά μοιάζουν περισσότερο σαν απόδειξη ότι η Τουρκία -μετά την ιστορική συμφωνία με τον ηγέτη του PKK Α. Οτζαλάν πέρασε -χωρίς επιστροφή- στην μετα-κουρδική εποχή, προσθέτουν οι ίδιοι παρατηρητές.

Η τυραννία της πλειοψηφίας

Οι διαμαρτυρόμενοι στο Tαξίμ αυτό που εννοούν στηλιτεύοντας τη σημερινή δημοκρατία, είναι ότι πρέπει να προστατευθούν από την τυραννία της πλειοψηφίας!

Οι ισορροπίες της νέας εποχής χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη δόση θρησκείας (Ισλάμ), μεγαλύτερη οικονομική ευμάρεια (ιδιαίτερα για τα στρώματα που εκφράζονται μέσα από το AKP Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης), αλλά και περισσότερη Δημοκρατία.

Αλλά, δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι όλα τα μέτρα για το οποίο διαμαρτύρονται, την πολεοδομική ανάπλαση, μέχρι τους κανόνες για την πώληση του αλκοόλ, είναι προϊόν της νόμιμης έκφρασης της θέλησης της πλειοψηφίας.

Κάποιος όμως πρέπει να προστατεύσει τις πολλές ιδιαίτερες ταυτότητες που συνυπάρχουν σε μια μεγάλη Πολιτεία, από τον οδοστρωτήρα της πλειοψηφίας. Και αυτό που μπορεί να τους προστατεύσει -όπως έχουν τα πράγματα σήμερα- είναι μόνο η μεγαλοψυχία του μεγάλου νικητή.

Η συνεχιζόμενη κουρδική εξέγερση και το ΠΚΚ νομιμοποιούσε τους αυταρχικούς μηχανισμούς που στήριζαν την εξουσία της ομάδας που σήμερα διαμαρτύρεται.

Τώρα που το κουρδικό είναι πλέον ιστορία, (ο Οτζαλάν έχει προσχωρήσει σε νέες αντιλήψεις για εθνικό κράτος και τον εθνικισμό) η προστασία και η κατοχύρωση των δικαιωμάτων κάθε κοινωνικής ομάδας εξασφαλίζεται μόνο από την εύρυθμη λειτουργία ενός σύγχρονου κράτους δικαίου. Εξασφαλίζεται μόνο από το Νέο Σύνταγμα.

Είναι στρατηγική του Ερντογάν η πλατεία Ταξίμ;

Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι η διαμαρτυρία του Ταξίμ μπορεί εύκολα να ενταχθεί στην στρατηγική Ερντογάν. Η διαμαρτυρία κάνει ότι δεν μπόρεσε να κάνει η ηγεσία του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος CHP: Να διαπραγματευθεί ένα κοινά αποδεκτό σημείο ισορροπίας, συμμετέχοντας ενεργά στη δημιουργία του νέου Συντάγματος, αντί να περιορίζεται σε μια καταγγελτική και αρνητική αποχή.

Το κενό που αφήνει η αντιπολίτευση, δυσκόλευε το έργο της κυβέρνησης...

Η συμφωνία στο νέο Σύνταγμα ο ακρογωνιαίος λίθος του νέου οικοδομήματος, που δεν θα στηρίζεται στη απεριόριστη (και άρα ανεξέλεγκτη) εξουσία αναπαράγοντας το αυτοκρατορικό πρότυπο (που κυριαρχεί στην ΠΟΛΗ για 1700 περίπου χρόνια!), αλλά θα περιγράφει μία περισσότερο αποκεντρωμένη, Δημοκρατική Πολιτεία, οργανώνοντας ένα λειτουργικό μωσαϊκό, μέσα στο οποίο γίνονται σεβαστές δευτερεύουσες τοπικές. εθνοτικές και θρησκευτικές ταυτότητες.

Η πορεία αυτή δεν είναι εγγυημένη, αλλά η ελπίδα και η δυνατότητα να οδηγηθεί εκεί η Τουρκία, κυρίως μέσα τις ηγετικές ικανότητες του Ερντογάν, είναι μεγάλες.