Ç ìáýñç åèíéêÞ ÐçãÜäá

ÊõñéáêÞ 16 Óåðôåìâñßïõ 2012

ΠεριγραφÞ: http://4.bp.blogspot.com/-gAe39ZTYt_Y/UFW8g2deRWI/AAAAAAAAexw/bVgy4H-QRiU/s320/1.jpgΠαρουσßα βουλευτþν κι εκατοντÜδων μελþν της ΧρυσÞς ΑυγÞς απü την Πελοπüννησο, την ΑθÞνα και Üλλα μÝρη της χþρας, πραγματοποιÞθηκε σÞμερα το πρωß το μνημüσυνο για τα θýματα στην ΠηγÜδα του ΜελιγαλÜ. 

Οι Χρυσαυγßτες με ελληνικÝς σημαßες και σημαßες του κüμματüς τους, παρατεταγμÝνοι σαν στρατüς, φþναξαν συνθÞματα, üπως «αλÞτες – φονιÜδες – κομμουνιστÝς», «τσεκοýρι και φωτιÜ στα κüκκινα σκυλιÜ», «ο λαüς δεν ξεχνÜ τους προδüτες τους κρεμÜ», «αßμα – τιμÞ – ΧρυσÞ ΑυγÞ».

Ο ομιλητÞς ΓιÜννης ΜπουγÜς, καθηγητÞς – απüδημος απü τον ΚαναδÜ, εßπε üτι η εκδÞλωση δεν εßναι γιορτÞ μßσους και χαρακτÞρισε μοναδικü και ανατριχιαστικü το Ýγκλημα του ΜελιγαλÜ. Μßλησε για παραποßηση του εγκλÞματος στην αριστερÞ βιβλιογραφßα και ζÞτησε να επισκεφθεß το ΜελιγαλÜ κÜποιος πρωθυπουργüς, üπως πρωθυπουργοß Ýχουν επισκεφθεß τον Αη ΣτρÜτη και τη Μακρüνησο.

ΑυτÜ αναφÝρονται στη σημερινÞ ειδησεογραφßα. ΕπειδÞ η παραχÜραξη και η εκμετÜλλευση των ιστορικþν γεγονüτων απü κÜποια μερßδα συμπατριωτþν μας της ιστορßας μας βρßσκει αντßθετους και επειδÞ Ýχουμε ατομικÝς διηγÞσεις των γεγονüτων απü Ýγκλειστο τüτε συγγενÞ μας στο ΜελιγαλÜ σκεφτÞκαμε να αναδημοσιεýσουμε Ýνα πολý ενδιαφÝρον Üρθρο του ΙΟΥ της ΕΛΕΥΘΥΡΟΤΥΠΙΑΣ που δημοσιεýτηκε στις 11/9/2005 και αναφÝρεται στο μýθο της πηγÜδας.

 

ΣυγκεκριμÝνα το Üρθρο αναφÝρει:

ΠεριγραφÞ: http://makeleio.gr/images/Septemvrios/pigada-meligalas.JPGΕδþ που τα λÝμε, Ýχουν και οι ανÜ την Ευρþπην νοσταλγοß του ναζισμοý το δßκιο τους. Αν δεν τιμÞσουν αυτοß τους ομοúδεÜτες τους, οι οποßοι κεßτονται στην ΠηγÜδα του ΜελιγαλÜ, ποιος θα τους τιμÞσει;

Για δεκαετßες υπÞρξε το σýμβολο του επßσημου αντικομμουνισμοý και της διατεταγμÝνα επιλεκτικÞς μνÞμης του «κρÜτους των εθνικοφρüνων». Τη δεκαετßα του '80 λειτοýργησε ως χþρος συσπεßρωσης των νοσταλγþν της παλιÜς καλÞς εποχÞς. ¹ρθαν κατüπιν οι καιροß της «εθνικÞς συμφιλßωσης», και η ΠηγÜδα του ΜελιγαλÜ πÝρασε στα αζÞτητα. 

Μüνο περιθωριακÝς ακροδεξιÝς γκροýπες ταξιδεýουν πια κÜθε ΣεπτÝμβρη, για να δþσουν τον τüνο σε μια επιμνημüσυνη τελετÞ χωρßς πολιτικü αντßκρισμα για τους διεκδικητÝς του «μεσαßου χþρου».

¿σπου, φÝτος, ο ξεχασμÝνος ΜελιγαλÜς ξανÜγινε εßδηση χÜρη στο πανευρωπαúκü ναζιστικü φεστιβÜλ «Κýμα Μßσους 2005». Μια συγκÝντρωση εγχþριων χρυσαυγιτþν, γερμανþν νεοναζß, ιταλþν φασιστþν, ισπανþν φαλαγγιτþν κι Üλλων ομοúδεατþν τους, που προβλÝπεται να κορυφωθεß την ερχüμενη ΚυριακÞ με τη δυναμικÞ παρουσßα των «κατασκηνωτþν» στο ετÞσιο μνημüσυνο της ΠηγÜδας.

*Οι επßσημες αντιδρÜσεις των εκπροσþπων της τοπικÞς κοινωνßας απÝναντι σ' αυτÜ τα σχÝδια εßναι καθαρÜ εχθρικÝς. «Ως δÞμος, θεωροýμε üτι δεν υπÜρχει καμßα ταýτιση, οýτε Ýμμεση οýτε Üμεση του χþρου της ΠηγÜδας με φιλοναζιστικÝς και φιλοφασιστικÝς οργανþσεις» εξηγεß στον «Ιü» η δÞμαρχος ΜελιγαλÜ, ΕλÝνη ΑλειφÝρη-ΚαραθανÜση. «Στην ΠηγÜδα υπÜρχουν τα θýματα του Εμφυλßου, πολλοß απ' αυτοýς εßχαν πολεμÞσει το ναζισμü και το φασισμü. Γενικüτερα, θεωροýμε απαρÜδεκτη την προσπÜθεια εκμετÜλλευσης των νεκρþν της ΠηγÜδας για πολιτικÝς σκοπιμüτητες». 

Οσον αφορÜ τη συμμετοχÞ των ναζιστþν στη φετινÞ τελετÞ, η δÞμαρχος εßναι σαφÞς: «Στην ΠηγÜδα υπÜρχει Ýνα θρησκευτικü μνημüσυνο που γßνεται με επιμÝλεια και φροντßδα του «Συλλüγου των ΘυμÜτων ΠηγÜδας». Εκεß, ο καθÝνας εßναι ελεýθερος να παραστεß. Αρκεß βÝβαια να σÝβεται το χþρο και την τελετÞ. Δεν εßναι χþρος Ýνα μνημüσυνο για συνθÞματα πολιτικÜ, ακραßα Þ μη... Εßναι, κατÜ τη γνþμη μου, Ýνας χþρος προσευχÞς και περισυλλογÞς και τßποτε Üλλο...».

*Την ßδια στÜση κρατÜει και ο οργανωτÞς του μνημοσýνου, πρüεδρος του «Συλλüγου ΘυμÜτων ΠηγÜδας ΜελιγαλÜ» και δημοτικüς σýμβουλος Επαμεινþνδας ΜανιÜτης. «Εßμαστε αντßθετοι, διüτι αυτοß δεν Ýχουν καμßα σχÝση με το μνημüσυνο. Αν Ýρχονται σαν επισκÝπτες, να δουν, εßναι δεκτüς ο καθÝνας. Εμεßς στο χþρο της ΠηγÜδας δεχüμεθα üλους τους Ελληνες. Δεν θÝλουμε üμως πολιτικÞ εκμετÜλλευση, απ' οπουδÞποτε κι αν προÝρχεται». 

Παρατηροýμε üτι η «ΧρυσÞ ΑυγÞ» εßναι τακτικüς θαμþνας των εκδηλþσεων κÜθε ΣεπτÝμβρη. Ο κ. ΜανιÜτης το επιβεβαιþνει: «Μßα ομÜδα Ýρχεται, και μÜλιστα καταθÝτουν και στεφÜνι. Γιατß εκεß, üποιος μας ζητÞσει, βεβαßως επιτρÝπουμε να καταθÝσει στεφÜνι». ΠαραδÝχεται, επßσης, üτι η πολιτικοποßηση Þταν ανÝκαθεν συνυφασμÝνη με την τÝλεση του μνημοσýνου:

«¸τσι Þτανε απü παλιÜ: üτι εδþ Ýγινε μια σφαγÞ απü τους αναρχοκομμουνιστÝς. ΑυτÞ εßναι Üλλωστε η αλÞθεια». Ο ßδιος Ýχει χÜσει τον πατÝρα του, εκτελεσμÝνο απü τον ΕΛΑΣ. «¸χω μια πικρßα... Σας πληροφορþ, üμως, üτι Ýχω κÜνει παρÝα με ανθρþπους αριστεροýς, και μÜλιστα με ανθρþπους που τους εßχαν πÜει και στη Μακρüνησο. ¸νας κüσμος, απ' τους παλιοýς, με εßχαν δει και λÝγανε "Τι κÜνει αυτüς;"». 

Μακρονησιþτης πολιτικüς κρατοýμενος ßσον «σφαγÝας». ΠαρÜ την προσπÜθεια του συνομιλητÞ μας να φανεß μετριοπαθÞς, αυτÞ η εξßσωση αποκαλýπτει με τον καλýτερο δυνατü τρüπο τα üρια της «εθνικÞς συμφιλßωσης» σε τοýτο τον τüπο.

*Σε εντελþς διαφορετικü μÞκος κýματος κινεßται ανακοßνωση των χρυσαυγιτþν Μεσσηνßας στον τοπικü τýπο (17.8.05): «Εμεßς», διακηρýσσουν οι οργανωτÝς του φεστιβÜλ για το μνημüσυνο, «θα βρισκüμαστε πÜντοτε εκεß για να τιμÜμε με την παρουσßα μας τους αγνοýς Ýλληνες πατριþτες και τους ηρωικοýς μαχητÝς των ΤαγμÜτων Ασφαλεßας που Ýδωσαν τη ζωÞ τους για να μην υποδουλωθεß η πατρßδα μας στους εαμοβοýλγαρους κομμουνιστοσυμμορßτες». 

*Την εικüνα συμπληρþνουν οι δηλþσεις πολιτþν στα τοπικÜ κανÜλια: σ' Ýνα τυπικü ρεπορτÜζ του εßδους, σχεδüν üλοι οι ερωτηθÝντες τÜχθηκαν κατÜ της παρουσßας των νεοναζß στο μνημüσυνο, φροντßζοντας üμως ταυτüχρονα να ξεκαθαρßσουν üτι «ο χþρος της ΠηγÜδας εßναι ιερüς» (BEST 25.8.05). 

Αυτü που απουσιÜζει ολοκληρωτικÜ απü την üλη συζÞτηση, εßναι η ουσιαστικÞ αποτßμηση του ετÞσιου «μνημοσýνου» αυτοý καθ' εαυτοý. Το διαπιστþνουμε, πÜνω απ' üλα, ξεφυλλßζοντας τα σχετικÜ δημοσιεýματα του αθηναúκοý και διεθνοýς τýπου. Τι ακριβþς αφορÜ η επßμαχη τελετÞ, που ο πανευρωπαúκüς νεοναζισμüς φιλοδοξεß να «τιμÞσει» (Þ να «αμαυρþσει») με την παρουσßα του;

-Σýμφωνα με τους «New York Times», το ζÞτημα αφορÜ «μια απü τις ζοφερüτερες ελληνικÝς επετεßους: τη σφαγÞ 1.400 γυναικþν και παιδιþν απü κομμουνιστÝς αντÜρτες το 1944 στο ΜελιγαλÜ» («Ν.Υ. Times» 10.8.05). ΠηγÞ του δημοσιεýματος, üπως Üλλωστε και των περισσüτερων σχετικþν αναφορþν στο Διαδßκτυο, αποτελεß η διαβüητη «Μαýρη Βßβλος του Κομμουνισμοý» των ΚουρτουÜ και Σßα (βλ. «Ιüς» 11.11.2001 & 2.3.2002) -με κÜποιες προσαρμογÝς επß το αντικομμουνιστικüτερον, αφοý το πρωτüτυπο κεßμενο μιλÜει για «1.400 Üντρες, γυναßκες και παιδιÜ και περßπου 50 αξιωματικοýς και υπαξιωματικοýς των ΤαγμÜτων ασφαλεßας» που «δολοφονÞθηκαν» απü τον ΕΛΑΣ (σ. 347). 

-ΚατÜ την αγγλüφωνη Ýκδοση της «ΚαθημερινÞς», πÜλι, στο ΜελιγαλÜ Ýγινε «σφαγÞ εθνικιστþν αντιστασιακþν αγωνιστþν και πολιτþν» (4.6.05). 

-Την ßδια ακριβþς διατýπωση υιοθετεß κι η ισραηλινÞ «Jerusalem Post» (4.6.05), που κατÜ τα Üλλα διαρρηγνýει τα ιμÜτιÜ της για τη χιτλερικÞ μÜζωξη.

 

ΠεριγραφÞ: http://tvxs.gr/sites/default/files/imagecache/node_image/article/2012/37/105979-27.jpgΤο απωθημÝνο παρελθüν

Αυτü που κανεßς -εκτüς απü τους ßδιους τους ναζß- δεν φαßνεται (Þ δεν θÝλει) να θυμÜται, εßναι ποιοι ακριβþς εßναι θαμμÝνοι στην περßφημη ΠηγÜδα. Η επιλεκτικÞ αυτÞ αμνησßα δεν εßναι καθüλου περßεργη.

Η διακριτικÞ αποσιþπηση της ταυτüτητας των νεκρþν αποτελεß συστατικü στοιχεßο των «μνημοσýνων» του ΜελιγαλÜ Þδη απü τα πρþτα μεταπολεμικÜ χρüνια και συνδÝεται με τη γενικüτερη στρατηγικÞ βÜσει της οποßας επιχειρÞθηκε στη χþρα μας η «δικαßωση» του Ýνοπλου δωσιλογισμοý. 

Με δυο λüγια: αυτü που συνÞθως αποκρýπτει η φιλολογßα περß «αθþων θυμÜτων» εßναι (α) το ιστορικü γεγονüς üτι ο ΜελιγαλÜς υπÞρξε βÜση και ορμητÞριο των Ýνοπλων συνεργατþν της ΒÝρμαχτ που το 1943-44 Ýπνιξαν στο αßμα τη Μεσσηνßα και τους γýρω νομοýς και (β) üτι το μακελειü του 1944 Þταν το αποτÝλεσμα μιας απü τις σκληρüτερες μÜχες που Ýδωσε ο ΕΛΑΣ, με εξουσιοδüτηση του συμμαχικοý στρατηγεßου και της κυβÝρνησης εθνικÞς ενüτητας. Ας δοýμε üμως τα πρÜγματα απü την αρχÞ. 

*Κωμüπολη 2.482 κατοßκων το 1940, ο ΜελιγαλÜς χρησιμοποιÞθηκε το 1941-43 ως βÜση ιταλþν καραμπινιÝρων (1941-43) και μιας διλοχßας γερμανικοý στρατοý (1943-44). 

*¼ταν την Üνοιξη του 1944 οι Γερμανοß συγκρüτησαν τα ΤÜγματα Ασφαλεßας, Ýνοπλους δωσιλογικοýς σχηματισμοýς με αποστολÞ την «αξιοποßηση της αντικομμουνιστικÞς μερßδας του ελληνικοý λαοý» για τη μετατροπÞ της αντιφασιστικÞς Αντßστασης σε εμφýλιο πüλεμο και την «εξοικονüμηση γερμανικοý αßματος», εγκαταστÜθηκε εκεß το 3ο ΤÜγμα Ασφαλεßας Καλαμþν-ΜελιγαλÜ. Την υποστÞριξÞ του ανÝλαβε μια «πολιτικÞ επιτροπÞ», με πρüεδρο τον πολιτευτÞ ΠερικλÞ Μποýτο και μÝλη τον κοινοτÜρχη, δυο δικηγüρους κι Ýνα γιατρü (Θεοδωρüπουλος 2001, σ. 133-4). 

Ο τρüπος με τον οποßο «αξιοποιÞθηκε» απü τους ναζß αυτÞ η δωσßλογη «μερßδα του ελληνικοý λαοý» Þταν αναμενüμενος: Δεν πρüλαβε να εγκατασταθεß το ΤÜγμα στο ΜελιγαλÜ, και τα γερμανικÜ αρχεßα καταγρÜφουν τη συμμετοχÞ του σε «εκκαθαριστικÝς επιχειρÞσεις» των κατοχικþν στρατευμÜτων. ΣτηριγμÝνοι στη ΒÝρμαχτ, οι ταγματασφαλßτες αναλαμβÜνουν να κονιορτοποιÞσουν τη μαζικÞ βÜση του ΕΑΜ με μαζικÝς συλλÞψεις, βασανιστÞρια, εκτελÝσεις και κÜψιμο σπιτιþν, εγκαινιÜζοντας Ýνα φαýλο κýκλο βßας και αντεκδικÞσεων, που θα οδηγÞσει στις εκτελÝσεις των ημερþν της ΑπελευθÝρωσης.

 

Η μÜχη και η σφαγÞ

ΠεριγραφÞ: http://a1.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc7/578885_4213890347027_857929653_n.jpgΗ συμβολÞ τους στην πολεμικÞ προσπÜθεια του Αξονα υπÞρξε ουσιαστικÞ. Δεν εßναι μüνο ο προúστÜμενüς τους, αντιστρÜτηγος των SS ΒÜλτερ ΣιμÜνα που, στην τελικÞ ÝκθεσÞ του προς τον Χßμλερ (2.11.44), διαπιστþνει üτι τα ΤÜγματα Ασφαλεßας «Þταν πολýτιμες βοηθητικÝς μονÜδες στην ενεργü καταπολÝμηση των συμμοριþν». ΒρετανικÞ Ýκθεση του 1944 τονßζει πως «η τοπικÞ γνþση των προσþπων και του χþρου απü τα ΤÜγματα Ασφαλεßας, τους προσδßδει μοναδικÞ αξßα για τους Γερμανοýς, που μποροýν Ýτσι να κρατÞσουν την ΕλλÜδα με Ýναν ελÜχιστο αριθμü δυνÜμεων», (ΔΙΣ 1998, σ. 43). ΑποκαλυπτικÞ εßναι τÝλος η πρακτικÞ της ΒÝρμαχτ να περιλαμβÜνει τους νεκροýς, τραυματßες Þ αγνοοýμενους ταγματασφαλßτες στους πßνακες των δικþν της απωλειþν.

*Για τη στÜση του πληθυσμοý, αρκετÜ εýγλωττες εßναι οι μεταπολεμικÝς αναμνÞσεις του υποδιοικητÞ του ΤÜγματος ΜελιγαλÜ, ταγματÜρχη ΚαζÜκου, για τις εκκαθαριστικÝς του καλοκαιριοý του 1944 στον Ταàγετο: «Η επιχεßρησις αýτη απÝβη Üκαρπος», σημειþνει, «καθ' üσον ο ΕΛΑΣ εßχεν οργανþσει σχεδüν ολüκληρον την ýπαιθρον (Μεσσηνßας και Λακωνßας) απü του εργÜτου μÝχρι του ανωτÜτου τιτλοýχου, þστε επληροφορÞθη εγκαßρως φαßνεται την üλην προπαρασκευÞν» των Γερμανþν και των συνεργατþν τους. 

ΑντισυνταγματÜρχης πλÝον του ελληνικοý στρατοý, ο συντÜκτης των παραπÜνω γραμμþν φροντßζει πÜντως να διευκρινßσει, εν Ýτει 1955, üτι «η στÜσις των Αρχþν κατοχÞς υπÞρξε ειλικρινÞς και φιλικÞ» απÝναντι στη μονÜδα του (ΔΙΣ 1998, σ. 193). Αναφερüμενος πÜλι στην αποχþρηση της ΒÝρμαχτ, δεν διστÜζει να καταγγεßλει τους Γερμανοýς για «προδοτικÞν στÜσιν» (σ. 197).

*Οι Γερμανοß εγκατÝλειψαν το ΜελιγαλÜ στις 4.9.1944 και την ΚαλαμÜτα την επομÝνη. Ο ΕΛΑΣ μπÞκε στην μεσσηνιακÞ πρωτεýουσα στις 9 Σεπτεμβρßου, μετÜ ολοÞμερη μÜχη με τον εκεß «λüχο ασφαλεßας» και τη χωροφυλακÞ. Στις 13 Σεπτεμβρßου Þρθε η σειρÜ του ΜελιγαλÜ, üπου εßχαν οχυρωθεß οι εναπομεßναντες ταγματασφαλßτες. ¼ταν η ηγεσßα τους απÝρριψε το κÜλεσμα του ΕΑΜ να καταθÝσουν τα üπλα και να τεθοýν στη διÜθεση της κυβÝρνησης εθνικÞς ενüτητας, το λüγο εßχαν τα üπλα. Οι αντßπαλες δυνÜμεις Þταν ισοδýναμες αριθμητικÜ (1.000-1.200 Ýνοπλοι εκατÝρωθεν), ενþ οι αντÜρτες διÝθεταν την υποστÞριξη χιλιÜδων χωρικþν του εφεδρικοý ΕΛΑΣ, που συνÝρρεαν απü τα πÝριξ με αυτοσχÝδιο οπλισμü.

Η μÜχη κρÜτησε τρεις ολüκληρες μÝρες (13-15.9.44). Το τελικü ανακοινωθÝν του ΕΛΑΣ αναφÝρει üτι σκοτþθηκαν 60 αντÜρτες και 800 «ρÜλληδες». Ο δεýτερος αριθμüς περιλαμβÜνει προφανþς χοντρικÜ και τους εκτελεσμÝνους των επüμενων ημερþν. 

*ΠαρÜ τις αντιφÜσεις, τις υπερβολÝς και τις αποσιωπÞσεις τους, οι διαθÝσιμες αφηγÞσεις δßνουν μια γενικÞ ιδÝα üσων συνÝβησαν μετÜ τη μÜχη: ΑρχικÜ σημειþθηκαν σποραδικοß φüνοι και καταστροφÝς περιουσιþν. Ακολοýθησε το ξεκαθÜρισμα των συλληφθÝντων με συνοπτικÝς διαδικασßες, απü μια επιτροπÞ με επικεφαλÞς τους δικηγüρους Βασßλη ΜπρÜβο και ΓιÜννη Καραμοýζη. Απü σημειþματα που δημοσιεýθηκαν αργüτερα στον τοπικü εθνικüφρονα τýπο προκýπτει üτι αποφασιστικü ρüλο σ' αυτÞ τη διαδικασßα Ýπαιξαν οι τοπικÝς οργανþσεις της ΕθνικÞς ΠολιτοφυλακÞς, στις οποßες εßχε ανατεθεß η συγκÝντρωση στοιχεßων για την προηγοýμενη δρÜση κÜθε αιχμαλþτου. Οσοι καταδικÜζονταν οδηγοýνταν σε Ýνα εγκαταλειμμÝνο ξεροπÞγαδο Ýξω απ' την κωμüπολη (την «ΠηγÜδα») κι εκτελοýνταν. 

*Πüσοι Þταν; Το 1945, το ιατροδικαστικü συνεργεßο του ΚαψÜσκη ανακοßνωσε üτι ξÝθαψε 708 πτþματα. Στο μνημεßο εßναι γραμμÝνα 787 ονüματα απü 61 πüλεις και χωριÜ. Η εθνικüφρων φιλολογßα προβÜλλει φυσικÜ πολý μεγαλýτερα νοýμερα: «περß τους 1.500 εις την ΠηγÜδα» μετρÜ ο Κþστας ΚαραλÞς (1958), «περß τα 1.800 Üτομα πÜσης ηλικßας και φýλου» βρßσκουν το Αρχηγεßο ΧωροφυλακÞς (1962) και ο καθηγητÞς Απüστολος ΔασκαλÜκης (1973), 1.900 τους θÝλει ο Κων/νος Αντωνßου (1965), «Üνω των 3.500 κατÜ τους μετριωτÜτους υπολογισμοýς» τους προτιμÜ η χουντικÞ ιστορßα του ΓΕΣ (1973). Ο ΚοσμÜς Αντωνüπουλος, πÜλι, αναφÝρει 2.100 «δολοφονηθÝντες», παραθÝτει üμως τα στοιχεßα μüλις 699. Το βιβλßο που διανÝμει ο «Σýλλογος ΘυμÜτων» περιÝχει 1.144 ονüματα, ο συγγραφÝας του üμως δεßχνει μÜλλον αναποφÜσιστος: αλλοý μιλÜει για 1.500 νεκροýς (σ. 118), αλλοý για «1.500 και πλÝον» (σ. 115), αλλοý για πÜνω απü 2.000 (σ. 26 & 166) κι αλλοý για «5.000 εκατÝρωθεν» (σ. 23). Σε κÜθε περßπτωση, οι αριθμοß περιλαμβÜνουν üχι μüνο τους «σφαγιασθÝντες» αλλÜ και τους νεκροýς της τριÞμερης μÜχης.

*Την αντßθετη τÜση επιδεικνýουν οι συγγραφεßς της εαμικÞς πλευρÜς. Η αναλυτικüτερη σχετικÞ πηγÞ υπολογßζει 120 σκοτωμÝνους στη μÜχη και 280-350 εκτελεσμÝνους στην ΠηγÜδα (ΞιÜρχος 1982, σ. 38), ενþ δεν λεßπουν αναφορÝς μÝχρι και σε 1.200 νεκροýς. 

*Πιο ενδιαφÝρουσα απ' αυτÞ την... κολοκυθιÜ αποδεικνýεται η εξÝταση του καταλüγου της Ýκδοσης του «Συλλüγου ΘυμÜτων». Σε σýνολο 1.144 ονομÜτων (οι 108 κÜτοικοι ΜελιγαλÜ) υπÜρχουν μüνο 18 γυναßκες, 18 ηλικιωμÝνοι, Ýνας Ýφηβος και κανÝνα παιδß. Ολοι οι υπüλοιποι, το 96,8% του συνüλου, εßναι Üντρες λßγο πολý μÜχιμης ηλικßας. ΚÜθε Üλλο παρÜ σφαγÞ «γυναικüπαιδων», δηλαδÞ...

 

Μνημüσυνο ακατονüμαστων

ΠεριγραφÞ: http://panosz.files.wordpress.com/2009/09/meligalas.jpgΕυθýς εξαρχÞς, οι εκδηλþσεις στη μνÞμη των «σφαγιασθÝντων» πÞραν ρεβανσιστικü χαρακτÞρα. 

*Το πρþτο μνημüσυνο (24.6.45) καταλÞγει σε απüπειρα λιντσαρßσματος των αντιστασιακþν που κρατοýνταν στη φυλακÞ της κωμüπολης (Β. Κλεφτüγιαννης, «Οπως τα 'ζησα», σ. 143-4). 

*Απü το ΣεπτÝμβριο του 1945 η τελετÞ τυποποιεßται, με φαινομενικü οργανωτÞ την κοινüτητα και ουσιαστικü τη νομαρχßα. ΣυμμετÝχουν οι πολιτικÝς, εκκλησιαστικÝς, αστυνομικÝς και στρατιωτικÝς αρχÝς, τοπικοß πολιτικοß, τα σχολεßα. Επß χοýντας θα καθιερωθεß και αθλητικü τουρνουÜ ποδοσφαßρου και ανþμαλου δρüμου, με κýπελλα που αθλοθÝτησαν τοπικοß παρÜγοντες και οι κυλινδρüμυλοι «Ευαγγελßστρια» («ΘÜρρος» 17.9.67).

*ΠαρÜλληλα, «διευθετεßται» ο χþρος των εκδηλþσεων. Βασιλικü διÜταγμα του 1953 συστÞνει ερανικÞ επιτροπÞ με πρüεδρο το μητροπολßτη και μÝλη το νομÜρχη, το διοικητÞ ΧωροφυλακÞς κ.Ü. Απü τον δημοσιευμÝνο απολογισμü του ερÜνου, πληροφοροýμαστε üτι τη μερßδα του λÝοντος «συνεισÝφεραν» τα σχολεßα και οι φαντÜροι: 244.413 και 65.529 δρχ. αντßστοιχα, σε σýνολο 332.614 («Σημαßα» 19.9.54). Μ' αυτÜ τα λεφτÜ χτßζεται παρεκκλÞσι, «καλλωπßζεται» η ΠηγÜδα και υψþνεται Ýνας τερÜστιος σταυρüς. 

Η τελικÞ διαμüρφωση (μÜντρες, πÜρκινγκ κ.λπ.) θα γßνει επß χοýντας, με πιστþσεις και επßβλεψη Ασλανßδη. 

*Η χουντικÞ επταετßα γνωρßζει Üλλωστε το απüγειο του ιδιüτυπου αυτοý γιορτασμοý. Το 1967 το μνημüσυνο τιμÜ με την παρουσßα του ο Παττακüς, εξηγþντας üτι «η 21η Απριλßου απÝτρεψε νÝον ΜελιγαλÜν» και ανακοινþνοντας την αναβÜθμιση της κοινüτητας των 1.800 κατοßκων σε «ιστορικü» δÞμο («Εθνος» 18.9.67). 

*Το 1968 παρευρßσκεται πρþτη φορÜ ο «ανþτατος Üρχων» της χþρας, στο πρüσωπο του αντιβασιλιÜ ΖωιτÜκη («ΘÜρρος» 24.9.68). Το 1969, η επιμνημüσυνη λειτουργßα μεταφÝρεται απü την κεντρικÞ εκκλησßα της κωμüπολης στο χþρο της ΠηγÜδας και η τροχαßα εκδßδει προληπτικÝς οδηγßες για την κυκλοφορßα («ΘÜρρος» 21.9.69). 

*Το 1973, ενüψει φιλελευθεροποßησης, οι αρχÝς δßνουν τον καλýτερο εαυτü τους για το μνημüσυνο. ΕιδικÜ δρομολüγια λεωφορεßων και τρÝνων μεταφÝρουν «προσκυνητÜς» απ' τους γýρω νομοýς («ΘÜρρος» 14-16.9.73). 

Αποκαλυπτικüτερη εßναι η «φρονηματιστικÞ» λειτουργßα της ΠηγÜδας τον υπüλοιπο χρüνο. Απü τις τακτικÝς καταχωρßσεις του δελτßου πληροφοριþν της νομαρχßας, πληροφοροýμαστε üτι μεταφÝρονται ομαδικÜ εκεß για «προσκýνημα» φαντÜροι, ευÝλπιδες, σπουδαστÝς επαγγελματικþν σχολþν, «κλιμÜκια φοιτητþν», δημüσιοι υπÜλληλοι, φιλοξενοýμενοι της «ΕθνικÞς Εστßας», ταξιδιþτες των προγραμμÜτων του «Εθνικοý ιδρýματος» και -φυσικÜ- ολüκληρα σχολεßα. 

*ΜετÜ τη Μεταπολßτευση ο επßσημος γιορτασμüς συνεχßζεται, χωρßς ιδιαßτερους ενθουσιασμοýς. Τον τüνο δßνουν τþρα οι δυναμικÝς εμφανßσεις της ακροδεξιÜς: βασιλüφρονες που διαβεβαιþνουν üτι «σýντομα θα επιστρÝψει ο Κωνσταντßνος», χουντικοß που προπηλακßζουν τον κοινοτÜρχη «διüτι ανεφÝρθη στην αποκατÜσταση του κοινοβουλευτισμοý» (1976) και γιουχÜρουν το νομÜρχη (1977), χιτλερικοß που ψαρεýουν στα θολÜ νερÜ μιας εθνικοφροσýνης σοκαρισμÝνης απ' την περιθωριοποßησÞ της... Ο τοπικüς τýπος καταγρÜφει τα συνθÞματα: «Τη λýση θα δþσει ο στρατüς», «Ο ΦλωρÜκης στο Γουδß», «ΦωτιÜ και τσεκοýρι στους προσκυνημÝνους». 

*Ο κýκλος κλεßνει το 1982, üταν το υπ. Εσωτερικþν γνωστοποιεß στο δÞμο τον τερματισμü της συμμετοχÞς των επßσημων κρατικþν αρχþν, «επειδÞ οι εκδηλþσεις αυτÝς αποτελοýσαν κηρýγματα μισαλλοδοξßας και τροφοδοτοýσαν επß 40 χρüνια το διχασμü». Τη σκυτÜλη στην οργÜνωση του μνημοσýνου παßρνει πια ο «Σýλλογος ΘυμÜτων ΠηγÜδας», που ιδρýθηκε το 1980.

*Απü κοντÜ και η Ν.Δ., που βλÝπει το μνημüσυνο του 1982 ως τη δÝουσα απÜντηση στην επßσημη αναγνþριση της εαμικÞς Αντßστασης. Ο νεαρüς βουλευτÞς Αντþνης ΣαμαρÜς ανακοινþνει π.χ. με ειδικü δελτßο τýπου την ÝλευσÞ του «για να παραστεß στο Μνημüσυνο των σφαγιασθÝντων απü τους εαμοκομμουνιστÝς» («Ελευθερßα» 18.9.82). ΣταδιακÜ, ωστüσο, η λογικÞ του «μεσαßου χþρου» επικρατεß και τα φερÝλπιδα στελÝχη αποφεýγουν πια να δßνουν το παρþν. 

Η σταδιακÞ αυτÞ περιθωριοποßηση Ýχει, ωστüσο, Ýνα απροσδüκητο αποτÝλεσμα: πρþτη φορÜ τα πρÜγματα λÝγονται με το üνομÜ τους και οι πεσüντες ταγματασφαλßτες «τιμþνται» ως τÝτοιοι. Ενα χαρακτηριστικü των επßσημων γιορτασμþν Þταν η διακριτικÞ αποφυγÞ κÜθε αναφορÜς στα δωσßλογα ΤÜγματα Ασφαλεßας, με την προσφυγÞ σε εξωραúστικÜ σχÞματα λüγου: «αγρßως σφαγιασθÝντες υπü αναρχικþν στοιχεßων», «μαρτυρικþς σφαγιασθÝντες εθνικüφρονες πατριþτες», «θυσιασθÝντες διÜ το μεγαλεßον και την ελευθερßαν της Πατρßδος», «Ηρωες και ΜÜρτυρες οßτινες προσεφÝρθησαν ολοκαýτωμα εις τον βωμüν της υπερτÜτης θυσßας», ακüμη και «αδßκως σφαγιασθÝντες διÜ την ελευθερßαν και τα ανθρþπινα δικαιþματα»! 

*ΜετÜ το 1982, αντßθετα, οι ομιλητÝς του «απολßτικου», «οικογενειακοý» μνημοσýνου δεν αισθÜνονται τÝτοιου εßδους αναστολÝς: «Το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και το ΕΛΑΣ υπÞρξε χειρüτερος κατακτητÞς απü τους Γερμανοýς και τους Ιταλοýς» διαβÜζουμε π.χ. στον πανηγυρικü που εκφþνησε το 1999 η ΕιρÞνη Δορκοφßκη, διαβεβαιþνοντας τους συγκεντρωμÝνους üτι ο χαρακτηρισμüς των ταγματασφαλιτþν ως «προδοτþν» και «συνεργατþν των κατακτητþν» δεν εßναι παρÜ «αισχρÞ συκοφαντßα» των κομμουνιστþν και λοιπþν «ευρωλιγοýρηδων». 

Στην ομιλßα πÜλι του 1997, ο δικηγüρος Βασßλειος ΔημαρÝσης ξεκαθαρßζει: «Οι ηρωικοß νεκροß μας δεν πολÝμησαν με Ελληνες, διüτι οι ΚομμουνιστÝς Ýπαυσαν να εßναι Ελληνες, τα εγκλÞματÜ τους εßναι εγκλÞματα ξÝνων, εγκλÞματα γενοκτονßας»! 

Αραγε, τι απ' üλα αυτÜ θα μποροýσαν να «αμαυρþσουν» οι επßσημοι νοσταλγοß του Χßτλερ;

 

Τα ξεχασμÝνα θýματα

ΠεριγραφÞ: http://www.newsit.gr/files/Image/00-ANNA/15-09-2012/resized/pigada_473_355.jpgΜια ελÜχιστα γνωστÞ πτυχÞ της τραγωδßας του ΜελιγαλÜ αφορÜ τα θýματα των «αγρßως σφαγιασθÝντων» ταγματασφαλιτþν της ΠηγÜδας. Εδρα ιταλþν καραμπινιÝρων, γερμανικÞς διλοχßας και του ΤÜγματος Ασφαλεßας, η κωμüπολη χρησιμοποιÞθηκε σε üλη τη διÜρκεια της ΚατοχÞς ως στρατüπεδο συγκÝντρωσης, χþρος βασανιστηρßων και τüπος εκτελÝσεων αντιστασιακþν και ομÞρων. Η απουσßα μιας ολοκληρωμÝνης καταγραφÞς üσων σκοτþθηκαν απ' τους ταγματασφαλßτες εßναι αποκαλυπτικÞ για το κλßμα που επικρÜτησε στην περιοχÞ, τüσο κατÜ τα μετεμφυλιακÜ χρüνια üσο και αργüτερα. Καταφανþς ελλιπÞ, τα διαθÝσιμα στοιχεßα εßναι ωστüσο διαφωτιστικÜ.

Ο απολογητÞς των ταγματασφαλιτþν ΚοσμÜς Αντωνüπουλος παραθÝτει τα ονüματα 27 ατüμων που εκτελÝστηκαν στο ΜελιγαλÜ απü τις κατοχικÝς δυνÜμεις. Οι 6 εßναι κÜτοικοι της κωμüπολης. Απü τον πßνακα απουσιÜζουν ωστüσο τα περισσüτερα ονüματα που γνωρßζουμε απü Üλλες πηγÝς («Η ΕλληνικÞ Αντßστασις 1941-1945», ΑθÞναι 1964).

Στο «Μεσσηνιακü βιογραφικü λεξικü» του Νßκου ΚαρÜμπελα (1962) αναφÝρονται τα ονüματα 16 εκτελεσμÝνων στο ΜελιγαλÜ το 1943-44. Στο δικü του βιβλßο ο Σπýρος ΞιÜρχος καταγρÜφει τρεις ομαδικÝς εκτελÝσεις 22 ατüμων κι Üλλους 23 μεμονωμÝνους φüνους («Η αλÞθεια για το ΜελιγαλÜ», ΚαλαμÜτα 1982, σ. 46-47). Απροσδιüριστο παραμÝνει, τÝλος, πüσοι απ' τους 924 εκτελεσμÝνους ΜεσσÞνιους που μνημονεýονται σε πρüσφατη Ýκδοση, θανατþθηκαν στην Ýδρα του ΤÜγματος (ΤÜσος Αποστολüπουλος, «ΜεσσηνιακÞ εκατüμβη 1940-1944», ΚαλαμÜτα 2000).

Αποκαλυπτικüτερες εßναι κÜποιες επιμÝρους λεπτομÝρειες: Στις 27.4.44 ο ΕΛΑΣ Λακωνßας σκüτωσε σε ενÝδρα τον γερμανü στρατηγü Κρεντς και 3 συνοδοýς του. Ο «Στρατιωτικüς ΔιοικητÞς ΕλλÜδος» διÝταξε σε αντßποινα τον τουφεκισμü 200 «κομμουνιστþν» στο σκοπευτÞριο της ΚαισαριανÞς κι üσων χωρικþν θα συναντοýσαν τα στρατεýματÜ του στην ýπαιθρο μεταξý ΜολÜων και ΣπÜρτης. Οπως διαβÜζουμε στη σχετικÞ ανακοßνωση, οι ταγματασφαλßτες του Παπαδüγκωνα Ýσπευσαν να τιμÞσουν με τον τρüπο τους τη μνÞμη του γερμανοý στρατηγοý: «Υπü την εντýπωσιν του κακουργÞματος τοýτου, Ελληνες εθελονταß εφüνευσαν αυτοβοýλως 100 Üλλους κομμουνιστÜς» («ΚαθημερινÞ» 30.4.44). ΣαρÜντα απ' αυτÝς τις «αυτüβουλες» εκτελÝσεις Ýγιναν απü το ΤÜγμα Ασφαλεßας Καλαμþν-ΜελιγαλÜ την ΠρωτομαγιÜ του 1944 - τριÜντα στην ΚαλαμÜτα και δÝκα στο νεκροταφεßο του ΜελιγαλÜ. Μεταξý των τελευταßων Þταν και μια 18χρονη επονßτισσα, η Ασπασßα ΞιÜρχου, απü τη γειτονικÞ Ανθοýσα. Εßχε πιαστεß (και βασανιστεß) απü τους ταγματασφαλßτες ενþ επÝστρεφε απü την ΚαλαμÜτα για το μνημüσυνο της μÜνας της. Ενας κρατοýμενος διÝφυγε και, την επομÝνη, εκτελÝστηκαν στη θÝση του Üλλοι δýο (ΓιÜννης ΣχινÜς, «Η εθνικÞ Αντßσταση στη Μεσσηνßα», ΑθÞνα 1984, σ. 98-99). 

Ακολοýθησε στις 15.6.44 ο τουφεκισμüς 10 κρατουμÝνων στο ΜελιγαλÜ (ανÜμεσÜ τους 2 γυναßκες κι Ýνας ηλικιωμÝνος ανÜπηρος) -σε αντßποινα, προφανþς, για το θανÜσιμο τραυματισμü του ταγματασφαλßτη ταγματÜρχη ΓεωργανÜ στην ΚαλαμÜτα. Την επομÝνη, 27 κρατοýμενοι, 22 Üντρες και 5 γυναßκες, τουφεκßστηκαν απü το λüχο ΚαλαμÜτας στις üχθες του ΝÝδοντα. 

Δυüμισι δεκαετßες μετÜ την επßσημη αναγνþριση της ΕΑΜικÞς Αντßστασης, μÜταια θ' αναζητÞσει κανεßς στο ΜελιγαλÜ Þ τα περßχωρÜ του κÜποιο μνημεßο γι' αυτοýς τους πεσüντες. «Δεν Ýχω ακοýσει ποτÝ κÜτι τÝτοιο», Þταν η απÜντηση του προÝδρου του «Συλλüγου ΘυμÜτων ΠηγÜδας» κ. ΜανιÜτη, üταν τον ρωτÞσαμε για τους εκτελεσμÝνους απü το ΤÜγμα Ασφαλεßας. Στην ΚαλαμÜτα, μια λιτÞ στÞλη (χωρßς ονüματα Þ αριθμοýς) στÞθηκε απü το ΔÞμο στο χþρο των εκτελÝσεων, μακριÜ απü τα μÜτια του κοινοý, μüλις το 2002. Η επιγραφÞ κÜνει λüγο για «εκτελεσθÝντες πατριþτες απü τους Γερμανοýς και τους συνεργÜτες τους», αποφεýγει üμως να αναφÝρει την ακριβÞ ταυτüτητα των εκτελεστþν. 

ΕπιστρÝφοντας στην ΑθÞνα, σταματÞσαμε στο επιβλητικü μνημεßο για τους 204 εκτελεσμÝνους της Παλιüχουνης, λßγο πριν απü τη Μεγαλüπολη. Απ' αυτοýς, οι 154 εßχαν συλληφθεß απü ταγματασφαλßτες στην ΚαλαμÜτα και τουφεκßστηκαν απ' τη ΒÝρμαχτ σε αντßποινα για την καταστροφÞ γερμανικÞς φÜλαγγας απ' τον ΕΛΑΣ. Το τμÞμα της επιγραφÞς που πληροφορεß üτι σκοτþθηκαν «απü τους Γερμανοýς» Ýχει σβηστεß με φαιοπρÜσινη μπογιÜ.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

ΤÜσος Κωστüπουλος

«Η αυτολογοκριμÝνη μνÞμη. Τα ΤÜγματα Ασφαλεßας και η μεταπολεμικÞ εθνικοφροσýνη» (ΑθÞνα 2005, εκδ. «Φιλßστωρ»).

Η κατοχικÞ δρÜση των ταγματασφαλιτþν, οι διασυνδÝσεις και η αντιμετþπισÞ τους απü το μεταπολεμικü «κρÜτος των εθνικοφρüνων». Εμφαση στην επιχειρηματολογßα και τα ιδεολογÞματα με τα οποßα επιχειρÞθηκε (και επιχειρεßται ξανÜ στις μÝρες μας) η «δικαßωση» του Ýνοπλου δωσιλογισμοý.

 

Ηλßας Θεοδωρüπουλος

«Η πηγÜδα του ΜελιγαλÜ» (2α Ýκδοσις, ΑθÞνα 2001).

ΠροπαγανδιστικÞ Ýκδοση που διανÝμεται απü το «Σýλλογο ΘυμÜτων ΠηγÜδας ΜελιγαλÜ». ΕνδιαφÝρον παρουσιÜζουν ο αναλυτικüς πßνακας με τα στοιχεßα των σκοτωμÝνων και οι φιλοχουντικÝς κορüνες του συγγραφÝα.

 

Σπýρος ΞιÜρχος

«Η αλÞθεια για το ΜελιγαλÜ» (ΚαλαμÜτα, ΜÜιος 1982).

ΠεριγραφÞ της μÜχης του ΜελιγαλÜ απü Ýνα τοπικü εαμικü στÝλεχος. ΧρÞσιμη, κυρßως γιατß διασþζει πολλÝς κρßσιμες «λεπτομÝρειες» που η κυρßαρχη αφÞγηση κατÜ κανüνα αποσιωπÜ. 

 

Διονýσιος Παπαδüπουλος

«Η ιστορßα των ΤαγμÜτων Ασφαλεßας» (εφημ. «Μεσσηνßα» 19.5-8.9.1952).

Η εκδοχÞ του (επιζÞσαντος) διοικητÞ των ταγματασφαλιτþν του ΜελιγαλÜ, δημοσιευμÝνη λßγο μετÜ την αποστρατεßα και απαλλαγÞ του για το αποτυχημÝνο πραξικüπημα του ΙΔΕΑ. Ακολοýθησε η περιγραφÞ της αιχμαλωσßας και της διÜσωσÞς του, την οποßα ο ßδιος αποδßδει στις σχÝσεις του με την ΙντÝλιτζενς ΣÝρβις («Μεσσηνßα» 15.9-17.11.1952).

 

Διεýθυνση Ιστορßας Στρατοý, «Αρχεßα ΕθνικÞς Αντßστασης» (ΑθÞνα 1998, 8 τüμοι).

Στον 8ο τüμο περιλαμβÜνεται η μεταπολεμικÞ (1955) εξιστüρηση της δρÜσης του ΤÜγματος Ασφαλεßας Καλαμþν-ΜελιγαλÜ απü τον (επιζÞσαντα) υποδιοικητÞ του, Παναγιþτη ΚαζÜκο.

 

Βασßλης Κλεφτüγιαννης

«Οπως τα 'ζησα. Μαρτυρßα μιας βασανιστικÞς πορεßας» (ΑθÞνα 1994). 

Αυτοβιογραφßα ενüς ελασßτη απü το ΜελιγαλÜ που πÞρε μÝρος στις μÜχες με τους ταγματασφαλßτες της κωμüπολης.