Δευτέρα 2 Ιουλίου 2012

Βασίλης Φουρτούνης, Δάσκαλος

Η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) έχει οδηγήσει στην γέννηση 5 εκατομμυρίων παιδιών σε όλο τον κόσμο από το 1978 όταν γεννήθηκε το πρώτο «παιδί του σωλήνα» έως σήμερα, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις.

Όπως ανακοινώθηκε στο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής & Εμβρυολογίας (ESHRE), κάθε χρόνο γονιμοποιούνται στο εργαστήριο και γεννιούνται σχεδόν 350.000 μωρά.

Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει το 0,3% των 130 εκατομμυρίων νέων γεννήσεων που καταγράφονται ετησίως σε όλο τον πλανήτη.

«Με την βοήθεια της εξωσωματικής δημιουργήθηκαν εκατομμύρια οικογένειες με παιδιά, μειώνοντας έτσι σημαντικά την επίπτωση της υπογονιμότητας», είπε ο δρ Ντέιβιντ Άνταμσον, επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Παρακολούθησης των Τεχνολογιών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ICMART).

Η εξωσωματική γονιμοποίηση και μία υποκατηγορία της, η μικρογονιμοποίηση (ICSI), κατά την οποία το σπερματοζωάριο εισάγεται απ’ ευθείας μέσα στο ωάριο, αποτελούν τις πιο ευρέως εφαρμοζόμενες τεχνικές της εξωσωματικής.

Το πρώτο «παιδί του σωλήνα» παγκοσμίως είναι η Λουϊζ Μπράουν, η οποία γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1978, έπειτα από εννέα χρόνια προσπαθειών.

Η ICMART έκανε τους υπολογισμούς για τα 5 εκατομμύρια μωρά με αφορμή το 28^ο Συνέδριο της ESHRE, το οποίο άρχισε χθες στην Κωνσταντινούπολη.

Οι ειδικοί της ICMART βάσισαν το συμπέρασμά τους στον αριθμό των εξωσωματικών και των μικρογονιμοποιήσεων που καταγράφηκαν επισήμως έως και το 2008, και σε υπολογισμούς για τα επόμενα έτη, για τα οποία διασταυρωμένα στατιστικά στοιχεία δεν έχουν ακόμα ανακοινωθεί.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, κάθε χρόνο γίνονται σε όλο τον κόσμο 1,5 εκατομμύριο κύκλοι εξωσωματικής – με περισσότερο από το ένα τρίτο από αυτούς να πραγματοποιούνται στην Ευρώπη.

Τα ποσοστά επιτυχίας έχουν πλέον σταθεροποιηθεί, με το σχεδόν ένα τρίτο των γονιμοποιημένων εμβρύων που εμφυτεύονται στις γυναίκες να οδηγούν στη γέννηση βρεφών.

Η ESHRE τονίζει ότι στην Ευρώπη υπάρχει πλέον η τάση να εμφυτεύονται στη γυναίκα σε κάθε κύκλο εξωσωματικής λιγότερα έμβρυα, με αποτέλεσμα να έχουν ελαττωθεί οι πολύδυμες κυήσεις που συνοδεύονται από υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών για τη μητέρα, γέννηση βρεφών με χαμηλό σωματικό βάρος και αναπτυξιακές δυσκολίες.

Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των τριδύμων γεννήσεων έχει μειωθεί κάτω από 1%, ενώ για πρώτη φορά μειώθηκε και ο αριθμός των διδύμων γεννήσεων, οι οποίες πλέον αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 20% του συνόλου των γεννήσεων έπειτα από εξωσωματική.

25 Ιουλίου 1978 - Γεννιέται το πρώτο «μωρό του σωλήνα» στον κόσμο

Η μέθοδος αναπτύχθηκε από τον βρετανό γυναικολόγος και μαιευτήρα Πάτρικ Στέπτοου, σε συνεργασία με τον βιολόγο και φυσιολόγο Ρόμπερτ Έντουαρτς. Το πρώτο «παιδί του σωλήνα» γεννήθηκε στις 25 Ιουλίου του 1978, στο νοσοκομείο Όλνταμ της Αγγλίας, υπό την επίβλεψη του δόκτορος Στέπτοου.

Ο δρ. Έντουαρτς, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, άρχισε από την δεκαετία του 1950 να αναζητά τρόπους εξωσωματικής γονιμοποίησης ως πιθανής θεραπείας εναντίον της υπογονιμότητας. Στο πλαίσιο αυτό, δημιούργησε στην Κλινική Bourn Hall το πρώτο κέντρο εξωσωματικής γονιμοποίησης στον κόσμο.

Ο Βρετανός επιστήμονας ανακάλυψε πολλές σημαντικές αρχές της ανθρώπινης γονιμοποίησης και κατόρθωσε να γονιμοποιήσει ανθρώπινα ωάρια στο εργαστήριο.

Οι προσπάθειές του καρποφόρησαν στις 25 Ιουλίου 1978, όταν γεννήθηκε το πρώτο «παιδί του σωλήνα» όπως το αποκάλεσαν τότε: η Λουϊζ Μπράουν, η οποία με τη σειρά της απέκτησε το πρώτο της παιδί στις 20 Δεκεμβρίου 2006 (η σύλληψη έγινε με φυσικό τρόπο).

Η γέννηση της Λουίζ Μπράουν έγινε πρώτη είδηση σχεδόν σε όλα τα μέσα ενημέρωσης, µε κάποιους δημοσιογράφους να κάνουν ακόμη και τους καθαριστές της κλινικής προκειμένου να φτάσουν στην πηγή της είδησης. Από τότε περισσότερα από τέσσερα εκατομμύρια παιδιά έχουν γεννηθεί με την ίδια μέθοδο σε ολόκληρο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η μικρότερη αδερφή της Λουίζ. Η ίδια έμαθε για την «ιδιαιτερότητά» της λίγο πριν συμπληρώσει τα πέντε της χρόνια.

Στον «πατέρα» της εξωσωματικής γονιμοποίησης, δρ. Ρόμπερτ Έντουαρτς, απονεμήθηκε το φετινό βραβείο Νόμπελ Ιατρικής. Ο Βρετανός επιστήμονας τιμήθηκε επειδή χάρη στη δουλειά του έγινε εφικτό να ξεπεραστεί το πρόβλημα της υπογονιμότητας που αφορά περισσότερο από το 10% των ζευγαριών σε όλο τον κόσμο

Οι δύο επιστήμονες παρακολουθούσαν εξάλλου στενά την εξέλιξή της και η οικογένειά της τους επισκεπτόταν τακτικά στα σπίτια τους. Όταν ο Πάτρικ Στέπτοου πέθανε το 1988, η 10χρονη Λουίζ αισθάνθηκε ότι έχασε ένα «αγαπημένο μέλος της οικογένειάς της». «Είναι λίγο τρομακτικό να είσαι το πρώτο παιδί του σωλήνα, αλλά μου προκαλεί ένα ευχάριστο συναίσθημα η σκέψη ότι εάν δεν είχα γεννηθεί εγώ δεν θα είχαν έρθει στη ζωή πολλά παιδιά μετά από μένα», είχε δηλώσει σε μια εκδήλωση πριν από πέντε χρόνια. Σήμερα, η Λουίζ Μπράουν εργάζεται σε μια εταιρεία στο Μπρίστολ. Στα 28 της χρόνια έγινε το πρώτο «παιδί του σωλήνα» που έφερε στον κόσμο το δικό του παιδί. Ο τοκετός της ήταν φυσιολογικός.

20 Ιανουαρίου 1982 - Γεννιέται το πρώτο «μωρό του σωλήνα» στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, το πρώτο παιδί με εξωσωματική γονιμοποίηση γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου του 1982, με καισαρική τομή και βέβαια την παρουσία του δρ. Στέπτοου, ο οποίος χειρούργησε τη μητέρα, Στέλλα Ιορδανίδου, μαζί με ένα επιτελείο των ελλήνων επιστημόνων, με επικεφαλής τους Αλκ. Κόλλια και Στ. Κτενά. Το κοριτσάκι που γεννήθηκε, η Χριστίνα Ιορδανίδου ήταν το 1ο μωρό του σωλήνα στην Ελλάδα και το 13ο παγκοσμίως.

Ο κ. Στέλιος Κτενάς θυμάται

Ο προθάλαμος του μαιευτηρίου ήταν γεμάτος από κόσμο, που αδημονούσε για το ευτυχές γεγονός το οποίο άνοιγε το δρόμο σε χιλιάδες γονείς με πρόβλημα υπογονιμότητας.

«Κύριε Κτενά, ετοιμαστείτε για χειρουργείο. Σε μία ώρα, θα γίνει καισαρική τομή...», ακούστηκε η φωνή της νοσοκόμας από τη μισάνοιχτη πόρτας. Και μόλις ο νεαρός τότε γυναικολόγος άρχισε να κατεβαίνει τα σκαλιά για να φθάσει στο χειρουργείο, πισωπάτησε εμβρόντητος. «Τι είναι όλος αυτός ο κόσμος εδώ μέσα;» αναρωτήθηκε.

«Πρώτη φορά έβλεπα να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ακόμη και μπροστά στην πόρτα του χειρουργείου, που κανονικά απαγορεύεται, υπήρχε κόσμος που περίμενε με αγωνία», λέει ο κ. Στέλιος Κτενάς. Ήταν απόγευμα της 20ής Ιανουαρίου 1982. Στο χειρουργείο βρισκόταν μια νεαρή γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη, η κ. Στέλλα Ιορδανίδου, η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που είχε μείνει έγκυος με την μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

«Εγώ εκείνη τη μέρα εφημέρευα στο Μαιευτήριο Μητέρα και αμέσως κατέβηκα στο χειρουργείο για να πραγματοποιήσουμε την επέμβαση. Μέχρι τότε, κανείς δεν μου είχε πει ότι σε λίγα λεπτά επρόκειτο να γεννηθεί στην Ελλάδα το πρώτο παιδί του σωλήνα, όπως αποκαλούσαν τότε τα ελάχιστα παιδιά που είχαν έρθει στον κόσμο με εξωσωματική γονιμοποίηση» εξηγεί ο κ. Κτενάς.

Συνεχίζοντας την αφήγησή του αναφέρει: «Μια νεαρή γυναίκα δεν μπορεί να αποκτήσει παιδί λόγω γυναικολογικού προβλήματος. Προσπαθεί 10 χρόνια να το καταφέρει. Με τη βοήθεια του Αλκιβιάδη Κόλλια πηγαίνει στο Λονδίνο.

Μαζί κι ο άντρας της. Συναντά τον Στέπτοου που της χαρίζει το θαύμα της μητρότητας. Έρχεται στην Ελλάδα, κυοφορεί, όλα πάνε τέλεια, καμία επιπλοκή και αυτή τη στιγμή κάτω από έξι ζευγάρια μάτια, μια νέα ζωή γεννιέται!».

Το παιδί ήταν υγιέστατο θυμάται ο κ. Στ. Κτενάς. Και η μητέρα το ίδιο. «Όμως ο απόηχος εκείνης της στιγμής, εκείνης της απλής καισαρικής επέμβασης, θα αργούσε να κοπάσει». Για μέρες χτυπούσαν τα τηλέφωνα από συναδέλφους αλλά και δημοσιογράφους διαφόρων χωρών. «Μας ρωτούσαν πληροφορίες για τη μητέρα, για το πώς πήγε η επέμβαση, πώς ήταν το παιδί». Ήταν κορίτσι.