Τα χειρότερα πυρηνικά δυστυχήματα στην Ιστορία που γνωρίζουμε

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2011

Βασίλης Φουρτούνης: δάσκαλος, αναπληρωματικός Αιρετός ΑΠΥΣΠΕ Αττικής, Αντιπρόεδρος Συλλόγου Εκπ/κών «Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ»

Μάχη με τον χρόνο εξακολουθούν να δίνουν οι ιαπωνικές αρχές για να αποφύγουν ένα σοβαρό πυρηνικό ατύχημα μετά τις νέες εκρήξεις στον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα.

Αυτό το πυρηνικό ατύχημα δεν είναι πρωτόγνωρο. Έχουμε και στο παρελθόν μεγάλα πυρηνικά ατυχήματα, αλλά δεν τους έχουμε δώσει τη δέουσα σημασία, ώστε να ανακαταληφθεί αυτή η μορφή ενέργειας μια για πάντα.

Μέχρι σήμερα εμείς γνωρίζουμε 10 πυρηνικά ατυχήματα (άγνωστο πόσα δεν γνωρίζουμε) από κακή λειτουργία τέτοιων εργοστασίων στον κόσμο. Παρακάτω παραθέτουμε μερικά στοιχεία γι’ αυτά παρμένα από το περιοδικό TIME και από άλλες πηγές:

• Στις 12 Δεκεμβρίου 1952 σε ένα πειραματικό πυρηνικό εργοστάσιο στον Καναδά, κοντά στην OTTAVA, η κατά λάθος μετακίνηση τεσσάρων ράβδων ελέγχου του αντιδραστήρα οδήγησε σε μερικό λιώσιμο της καρδιάς του που λειτουργούσε με ουράνιο. Τεσσεράμισι εκατομμύρια κιλά νερού μολύνθηκε από ραδιενεργές ουσίες που ευτυχώς δεν διαχύθηκε έξω από το συγκρότημα και έτσι δεν υπήρξαν βλάβες σχετιζόμενες με το ατύχημα.
• Στις 7 Οκτωβρίου 1957 ένα εργοστάσιο παραγωγής πλουτωνίου στο WINDSCALE της Αγγλίας, βόρεια του LIVERPOOL και όμοιο με αυτό στο CHERNOBIL που χρησιμοποιούσε δηλαδή γραφίτη για επιβράδυνση των ουδετερονίων που εκπέμπονται κατά την πυρηνική σχάση, πήρε φωτιά που όταν κατάφεραν τελικά να την σβή­σουν, είχαν ήδη μολυνθεί 500 τετραγωνικά χιλιόμετρα από την ύπαιθρο με ραδιενεργό υλικό. Η κυβέρνηση απαγόρεψε την πώληση αγελαδινού γάλακτος από την περιοχή για 1 μήνα αλλά υπολογίσθηκε ότι 33 περιπτώσεις καρκίνου θα μπορούσαν να αποδοθούν στο ατύχημα.
• Στις 3 Ιανουαρίου 1961 ένα εργατικό ατύχημα σε ένα στρατιωτικό πειραματικό αντιδραστήρα στο IDA-HO των ΗΠΑ προκάλεσε μια θανάσιμη έκρηξη ατμού και 3 στρατιώτες σκοτώθηκαν.
• Στις 22 Μαρτίου 1975 στην ALAΜΠΑΜΑ των ΗΠΑ, ένας εργάτης ψάχνοντας με αναμμένο κερί να διαπιστώσει κάποια διαφυγή αερίου μετέδωσε σε παρακείμενο χώρο φωτιά με αποτέλεσμα να καταστραφούν τα καλώδια ελέγχου θερμοκρασίας του αντιδραστήρα και να κινδυνέψει η καρδιά του αντιδραστήρα με τήξη. Σκεφθείτε. Ένα αναμμένο κερί και μια απροσεξία εξουδετέρωσαν πολύπλοκα συστήματα ελέγχου.
• Στις 28 Μαρτίου 1979 έγινε στις ΗΠΑ πάλι το μεγαλύτερο μέχρι τότε ατύχημα στο THREE MILE ISLAND από μια τεχνική βλάβη και ένα ανθρώπινο λάθος που προκάλεσαν το λιώσιμο του αντιδραστήρα, όπου όμως δεν αναφέρθηκαν θάνατοι, μολονότι οι κίνδυνοι που εκτέθηκαν οι κάτοικοι της περιοχής είναι ακόμη συζητήσιμοι.
• Αύγουστος 1979-ΗΠΑ: στο Τεννεσσί των Η.Π.Α. όπου διαρροή ουρανίου σε μια απόρρητη μονάδα πυρηνικής παραγωγής θεωρείται πως μόλυνε κάπου χίλιους ανθρώπους
• Στις 8 Μαρτίου 1981 στην Ιαπωνία, σ’ ένα πυρηνικό εργοστάσιο, χύθηκε απόβλητο ραδιενεργό νερό για αρκετές ώρες έξω από τη δεξαμενή του. Οι εργάτες που πήγαν να το καθαρίσουν εκτέθηκαν στην ακτινοβολία. Δυστυχώς το ατύχημα αποκρύφτηκε και έγινε γνωστό μόνον όταν ανακαλύφθηκε ραδιενέργεια σε ένα γειτονικό κόλπο.
• Στις 4 Ιανουαρίου 1986 στην OKLAHOMA των ΗΠΑ, ένα δοχείο με πυρηνικό υλικό πήρε φωτιά, ο εργάτης-χειριστής του σκοτώθηκε, και από την ραδιενέργεια περισσότερα από 100 άτομα στάλθηκαν στα νοσοκομεία.
• Και τέλος το πρόσφατο ατύχημα στο CHERNOBIL, που έγινε πιθανώς στις 26 Απριλίου 1986 και που επίσης αρχικά αποκρύφτηκε, έχει συνέπειες που είναι ακόμη άγνωστες τόσο στην περιοχή της καταστροφής, όσο και στις χώρες που ταξιδεύει ή θα ταξιδέψει το ραδιενεργό νέφος.
• 30/9/1999 Ιαπωνία: στην Τοκαϊμούρα, όπου ανθρώπινο λάθος προκάλεσε το δεύτερο σοβαρότερο δυστύχημα στον σταθμό της Τοκαϊμούρα, βορειο-ανατολικά του Τόκυο - προκαλώντας δύο θανάτους, μολύνοντας με ακτινοβολία κάπου 600 εργαζόμενους και υποχρεώνοντας 320.000 κατοίκους να μετοικήσουν.

ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Στο Three Mile Island, το κέλυφος του πυρήνα του αντιδραστήρα άντεξε και μόνο μία μόλυνση του βοηθητικού κτιρίου του πυρηνικού σταθμού ευθυνόταν για τη χαμηλή έκλυση ραδιενεργών υλικών στο περιβάλλον.

Στο Τσερνόμπιλ, η σημαντικότερη έκλυση σημειώθηκε τη στιγμή την έκρηξης του αντιδραστήρα, η οποία εκτόξευσε ραδιενεργά υλικά μέχρι το ύψος των 1.200 μέτρων. Η διαρροή συνεχίσθηκε μέχρι τις 5 Μαΐου, εξαιτίας της πυρκαγιάς που ακολούθησε και στη συνέχεια, εξαιτίας της ενέργειας που απελευθερωνόταν συνεχώς από την κατεστραμμένη καρδιά του αντιδραστήρα.

Συνολικά, περί τα 12 δισεκατομμύρια μπεκερέλ διέφυγαν σε διάστημα δέκα ημερών στο περιβάλλον, δηλαδή 30.000 φορές περισσότερο από το σύνολο των ραδιενεργών εκπομπών στην ατμόσφαιρα του συνόλου των πυρηνικών εγκαταστάσεων στον κόσμο και διάστημα ενός έτους.

Υπολείμματα ουρανίου και τεμάχια του αντιδραστήρα εκτοξεύθηκαν στην περιοχή του πυρηνικού σταθμού, ενώ η ραδιενεργός σκόνη, τα νέφη και τα αέρια διέφυγαν σε μεγάλο ύψος για να σχηματίσουν ένα ραδιενεργό "κοκτέιλ". Ανάμεσα στις 26 Απριλίου και στα μέσα Μαΐου 1986, αυτό το "κοκτέιλ" συγκεντρώνει ραδιενεργά στοιχεία (ιώδιο, καίσιο κλπ) επάνω από τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.

Για τη Φουκουσίμα δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία, αλλά επίπεδα ανάμεσα στα 30 και τα 400 μιλισίβερτ (mSv) καταγράφηκαν γύρω από τους αντιδραστήρες. Με την έκθεση του ανθρωπίνου σώματος σε μία δόση 100 μιλισίβερτ και άνω, οι ιατρικές μελέτες δείχνουν αύξηση του αριθμού των καρκίνων.

Το γαλλικό Ινστιτούτο Ραδιοπροστασίας και Πυρηνικής Ασφάλειας (IRSN) ανησυχεί για μία "συνεχή" έκλυση ραδιενεργών υλικών δεδομένων των ζημιών στο κέλυφος του πυρήνα του αντιδραστήρα Νο. 2 του σταθμού της Φουκουσίμα.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, το δυστύχημα του Three Mile Island, που δεν προκάλεσε απευθείας θανάτους, εξέθεσε δύο εκατομμύρια ανθρώπους στην περιοχή σε μία δόση χαμηλής ακτινοβολίας, της τάξεως του 0,01 μιλισίβερτ κατά μέσον όρο. Η μέγιστη δόση ανά άτομο στα όρια της πληγείσας περιοχής ήταν μικρότερη του 1 μιλισίβερτ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Αμερικανικής Αρχής Πυρηνικής Ασφαλείας. Συγκριτικά, μία εξέταση με αξονική τομογραφία μπορεί να φθάσει τα 10 μιλισίβερτ.

Στο Τσερνόμπιλ, μεταξύ των 600 εργαζομένων που επενέβησαν την πρώτη ημέρα, και οι οποίοι δέχονται υψηλές δόσεις, δύο πέθαναν αμέσως από εγκαύματα και 28 άλλοι πέθαναν τις επόμενες εβδομάδες. Από το 1987 μέχρι το 2004, 17 ακόμη μέλη των συνεργείων πέθαναν.

Περί τα 600.000 άτομα, στρατιωτικοί και πολίτες, εργάσθηκαν στην περιοχή τα επόμενα χρόνια, αλλά χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία, είναι δύσκολο να εκτιμηθούν οι συνέπειες στην υγεία τους. Το ίδιο ισχύει για τα πέντε έως έξι εκατομμύρια ανθρώπους που ζούσαν στην περισσότερο πληγείσα από την ραδιενέργεια περιοχή. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το δυστύχημα προκάλεσε το θάνατο 4.000 ανθρώπων. Αλλά ο απολογισμός ανέρχεται σε πολλές δεκάδες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διαφόρων υπηρεσιών του ΟΗΕ.

Στη Φουκουσίμα, ένας τεχνικός έχασε τη ζωή του και ένδεκα ακόμη τραυματίσθηκαν μετά την έκρηξη που σημειώθηκε το Σάββατο. Το επίπεδο ραδιενέργειας που καταγράφηκε στην περιοχή γύρω από τον πυρηνικό σταθμό, η οποία έχει εκκενωθεί σε ακτίνα 20 χιλιομέτρων, παρουσιάζει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία.