H Wikipedia έκλεισε τα 10 χρόνια λειτουργίας

Δευτέρα 17 Ιανουαρίου 2011

Βασίλη Φουρτούνη, δάσκαλου, Αντιπροέδρου του Συλλόγου Εκπ/κων Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ

Η Wikipedia, η διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια που ο καθένας μπορεί να επεξεργαστεί, άρχισε την λειτουργία της στις 15 Ιανουαρίου 2001. Σήμερα, η ιστοσελίδα κλείνει, αισίως, τα 10 χρόνια ζωής.

Μετά από μια δεκαετία ανάπτυξης, η Wikipedia αποτελεί μια βασική πηγή πληροφοριών διαθέτοντας εκατομμύρια θεμάτων και παραμένει στην λίστα με τις 10 κορυφαίες ιστοσελίδες με βάση την επισκεψιμότητα τους. Επίσης, έχει πάνω από 400 εκατομμύρια αναγνώστες σε μηνιαία βάση και διαθέτει πολύ μικρό προϋπολογισμό σε αναλογία με το μέγεθος της: μόλις 20 εκατομμύρια δολάρια. Σχεδόν το σύνολο των εσόδων του οργανισμού προέρχεται κυρίως από δωρεές και στην τελευταία προσπάθεια συλλογής κεφαλαίων μέσω εράνου, 500 χιλιάδες χρήστες δώρισαν 16 εκατομμύρια δολάρια.

Την παρούσα χρονική περίοδο, η Wikipedia έχει περίπου 17 εκατομμύρια άρθρα. Ακολουθεί η λίστα με τις 10 γλώσσες που διαθέτουν τα περισσότερα άρθρα:

Αγγλικά: 3.526.000 άρθρα

Γερμανικά: 1.174.000 άρθρα

Γαλλικά: 1.054.000 άρθρα

Πολωνικά: 765.000 άρθρα

Ιταλικά: 762.000 άρθρα

Ιαπωνικά: 727.000 άρθρα

Ισπανικά: 699.000 άρθρα

Ρώσικα: 648.000 άρθρα

Πορτογαλικά: 666.000 άρθρα

Ολλανδικά: 664.000 άρθρα

Ο ιδρυτής της Wikipedia, Ουέιλς στοχεύει να φτάσει η ιστοσελίδα τους 1 δισεκατομμύριο επισκέπτες κάθε μήνα μέχρι το 2015. Για επιτευχθεί αυτό, ο Ουέιλς θα χρειαστεί να αποκτήσει περισσότερους εθελοντές που συνεισφέρουν. Η Wikipedia εργάζεται ώστε να απλοποιήσει περαιτέρω τα εργαλεία επεξεργασίας και δημιουργίας άρθρων ώστε περισσότεροι άνθρωποι να μπορούν να συνεισφέρουν στο εγχείρημα.

Οι διαχειριστές της, παρά την επιτυχία που γνώρισε το πρωτοφανές εγχείρημα, προσπαθούν να βελτιώσουν το αποτέλεσμα συγκεντρώνοντας μια ακόμα πιο ενδιαφέρουσα ομάδα συνεργατών, στην οποία θα συμμετέχουν περισσότερες γυναίκες, πολίτες των αναπτυσσομένων χωρών και βέβαια ειδικοί διαφόρων τομέων. Σήμερα το 20% των λημμάτων είναι γραμμένα στην αγγλική γλώσσα, αλλά αυτό θα μεταβληθεί την επόμενη δεκαετία. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η Σου Γκάρντερ, διευθύνουσα σύμβουλος του μη κερδοσκοπικού Wikimedia Foundation, που διαχειρίζεται τη Wikipedia, «ο κάθε χρήστης μπορεί να προσθέσει το δικό του ψίχουλο γνώσης στο τραπέζι. Όλα μαζί θα αποτελέσουν ένα θαυμάσιο δείπνο». Οι συμμετέχοντες είναι συνήθως εικοσάρηδες με υψηλή μόρφωση. Το 80% είναι άνδρες, ενώ ο αριθμός αυτών που έχουν διδακτορικό είναι διπλάσιος από του γενικού πληθυσμού.

Επίσης το Wikimedia Foundation στρατολογεί φοιτητές από 16 κολέγια, μεταξύ των οποίων το Χάρβαρντ και το Τζόρτζταουν, για να εμπλουτίσουν με τις γνώσεις τους την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια, αλλά και να μάθουν να επιμελούνται τα λήμματα. Ταυτόχρονα καλλιεργούνται συνεργασίες με μουσεία, βιβλιοθήκες και άλλα ιδρύματα για να εμπλουτιστεί η εμπειρία του χρήστη που ενδιαφέρεται για λήμματα στις καλές τέχνες. Ωστόσο, η Wikipedia (Βικιπαίδεια επί το ελληνικότερον), αν και βασίζεται ολοκληρωτικά στη συμμετοχή των χρηστών του Ιντερνετ, χρειάστηκε να επιφορτίσει επιμελητές για τη διόρθωση λημμάτων και να εμποδίσει τη διάδοση εσφαλμένων πληροφοριών.

Ο Ουέιλς, ο ιδρυτής της, έχει πολλαπλασιάσει τα ταξίδια στο εξωτερικό, σε μια προσπάθεια να προωθήσει και να εξηγήσει μια πρωτοβουλία που στηρίζεται στην αφοσίωση ενός στρατού απλήρωτων συντακτών. Αν η Wikipedia, η αξία της οποίας υπολογίζεται σε 5 δισεκατομμύρια δολάρια, δεν ήταν μια μη κερδοσκοπική επιχείρηση, ο Ουέιλς θα είχε μια αμύθητη περιουσία. Στην ετήσια έκκλησή του προς τους χρήστες, πάντως, ζητά φέτος 16 εκατομμύρια δολάρια προκειμένου να παραμείνει η ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ανεξάρτητη.

Ο Ουέιλς γεννήθηκε πριν από 44 χρόνια στο Χάντσβιλ της Αλαμπάμα. Στα φοιτητικά του χρόνια δούλευε σε ένα παντοπωλείο, όπου γνώρισε και την πρώτη του γυναίκα. Έγινε πλούσιος δουλεύοντας ως χρηματιστής στο Σικάγο, προτού αποφασίσει να γίνει ένας επιχειρηματίας του Διαδικτύου και να ιδρύσει την Bomis, μια μηχανή αναζήτησης που απευθυνόταν σε νέους ανθρώπους. Η Wikipedia πήρε σάρκα και οστά όταν ο Λάρι Σάνγκερ, τον οποίο είχε προσλάβει ο Ουέιλς, πέταξε την ιδέα να επιτραπεί σε εξωτερικούς χρήστες να δημιουργούν και να επεξεργάζονται τις σελίδες.

Μιλώντας στην Ιντιπέντεντ από το ξενοδοχείο του στο Λονδίνο, ο 44χρονος Ουέιλς παραδέχεται ότι η ανάπτυξη της Wikipedia ξεπέρασε την αισιοδοξία ακόμη και του ίδιου. «Με 400 εκατομμύρια επισκέπτες το μήνα, η ιστοσελίδα αυτή έγινε πραγματικά ένα θεμελιώδες κομμάτι της ενημερωτικής υποδομής του πλανήτη. Δεν φανταζόμουν κάτι τέτοιο. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα ταξίδευα σε όλο τον κόσμο».

Πριν ξεκινήσει την Wikipedia, ο Ουέιλς είχε ταξιδέψει μόνο στον Καναδά και το Μεξικό. Σήμερα μιλά σε διεθνείς οικονομικές εκδηλώσεις και συναντιέται με τον Μπόνο, τον Ρίτσαρντ Μπράνσον, τον Αλ Γκορ και τον Τζίμι Κάρτερ.

Καθώς διαδίδει όμως το μήνυμά του, βρίσκεται υποχρεωμένος να διαψεύδει συνεχώς ότι έχει οποιαδήποτε σχέση με την Wikileaks και τη δημοσίευση απορρήτων διπλωματικών τηλεγραφημάτων από τον Τζούλιαν Ασάνζ. «Δεν έχουμε καμιά σχέση μ’αυτούς», τονίζει. «Αυτό που κάνουν δεν είναι πραγματικά wiki. Η ουσία του wiki είναι η συνεργασία στο γράψιμο, ενώ αυτοί απλώς αποσπούν έγγραφα και τα δημοσιεύουν. Θα προτιμούσα να λέγονται Open Leaks».

Αυτό δεν σημαίνει ότι, ως υπέρμαχος της ελεύθερης έκφρασης, ο Ουέιλς δεν αισθάνεται κάποια αλληλεγγύη προς την Wikileaks. «Είναι ένα σύνθετο ζήτημα. Στις ανοιχτές και ελεύθερες κοινωνίες, είναι σημαντικό άνθρωποι που έχουν στοιχεία για κάτι στραβό να μπορούν να το γνωστοποιούν. Νομίζω πως αυτό είναι ένα καλό και υγιές κομμάτι της δημοκρατίας. Σε κάθε περίπτωση, συμφωνώ με τη Διεθνή Αμνηστία και τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα κατά το ότι η Wikileaks πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις αυτών που δημοσιεύει και να φροντίζει ώστε αυτό που κάνει να αποτελεί μια χρήσιμη δημόσια υπηρεσία».

Αυτό ακριβώς κάνει η Wikipedia, σύμφωνα με τον ιδρυτή της. Μετά τις διαμαρτυρίες που υπήρξαν επειδή οποιοσδήποτε μπορούσε να γράφει τα λήμματα, άρχισαν να εφαρμόζονται κάποια μέτρα, όπως ότι οποιαδήποτε αλλαγή θα δημοσιεύεται με κάποια καθυστέρηση ώστε να μπορεί να την ελέγχει ένας εξουσιοδοτημένος συντάκτης της Wikipedia. Κατόπιν αυτού, η ποιότητα των άρθρων έχει βελτιωθεί αισθητά. Σύμφωνα με τον Ουέιλς, υπάρχει περιθώριο για ακόμη μεγαλύτερη βελτίωση, κυρίως σε ό,τι αφορά τους ανθρώπους που συνεισφέρουν κείμενα. Σήμερα, το 80% των τελευταίων είναι άνδρες και λάτρεις της τεχνολογίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα θέματα όπως η κοινωνιολογία ή η ποίηση της ελισσαβετιανής εποχής να παραμελούνται.

Έτσι, η Wikipedia θα ξεκινήσει τη δεύτερη δεκαετία της ζωής της επιδιώκοντας συνεργασία με ανθρώπους που έχουν λιγότερη σχέση με την τεχνολογία. «Δεν θέλουμε όμως τη συμμετοχή για τη συμμετοχή», λέει ο Ουέιλς. «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δημιουργούμε μια εγκυκλοπαίδεια. Ούτε θέλουμε να φτιάχνουμε γρήγορα τον μέγιστο αριθμό σελίδων. Αυτό που θέλουμε είναι χρήσιμες σελίδες».

Το ενδιαφέρον του Ουέιλς στρέφεται τώρα προς Ανατολάς, και ιδιαίτερα στην Ινδία, όπου η Wikipedia προτίθεται να ανοίξει το πρώτο της γραφείο εκτός Αμερικής. Η αύξηση του αριθμού των άρθρων στις γλώσσες που ομιλούνται στην Ινδία έχει μεγάλη σημασία, τονίζει. «Έχουμε πολύ ενεργές κοινότητες στη χώρα αυτή και είμαστε πολύ πίσω από τις ευρωπαϊκές γλώσσες».