ÐÝìðôç 7 Éïõëßïõ 2011
Âáóßëçò Öïõñôïýíçò: äÜóêáëïò, áíáðëçñùìáôéêüò Áéñåôüò ÁÐÕÓÐÅ ÁôôéêÞò, Áíôéðñüåäñïò Óõëëüãïõ Åêð/êþí «Ï ÐÅÑÉÊËÇÓ»
ΜÝχρι σÞμερα üλοι γνωρßζαμε üτι ο πρþτος αναλογικüς υπολογιστÞς Þταν αυτüς των αντικηθÞρων, που εßχε βρεθεß σε ναυÜγιο ανοικτÜ του Ελληνικοý νησιοý Αντικýθηρα μεταξý των ΚυθÞρων και της ΚρÞτης.
Ο μηχανισμüς των ΑντικυθÞρων (γνωστüς και ως αστρολÜβος των ΑντικυθÞρων Þ υπολογιστÞς των ΑντικυθÞρων) εßναι Ýνας μηχανικüς υπολογιστÞς και üργανο αστρονομικþν παρατηρÞσεων, που παρουσιÜζει ομοιüτητες με πολýπλοκο ωρολογιακü μηχανισμü.
Με βÜση τη μορφÞ των ελληνικþν επιγραφþν που φÝρει χρονολογεßται μεταξý του 150 π.Χ. και του 100 π.Χ., αρκετÜ πριν απü την ημερομηνßα του ναυαγßου, το οποßο ενδÝχεται να συνÝβη ανÜμεσα στο 87 π.Χ. και 63 π.Χ.. Θα μποροýσε να Þταν κατασκευασμÝνο μÝχρι μισüν αιþνα πριν το ναυÜγιο. Το ναυÜγιο ανακαλýφθηκε το 1900 σε βÜθος περßπου 40 με 64 μÝτρων και πολλοß θησαυροß, αγÜλματα και Üλλα αντικεßμενα, ανασýρθηκαν απü Συμιακοýς σφουγγαρÜδες και βρßσκονται σÞμερα στο Εθνικü Αρχαιολογικü Μουσεßο στην ΑθÞνα.
 |
 |
|---|---|
| Ο μηχανισμüς των ΑντικυθÞρων, üπως ανακαλýφθηκε και δßπλα η αναπαρÜστασÞ του | |
ην πεποßθηση αυτÞ Þρθε να ανατρÝψει ο κρητικüς ερευνητÞς αιγαιακþν γραφþν, ΜηνÜς ΤσικριτσÞς, ο οποßος υποστηρßζει üτι τον πρþτο αναλογικü υπολογιστÞ στην ιστορßα της ανθρωπüτητας εßχαν ανακαλýψει οι Μινωßτες. Σýμφωνα με τον ερευνητÞ, το μινωικü αντικεßμενο, που βρÝθηκε το 1898 στο Παλαßκαστρο Σητεßας, προηγÞθηκε του «Μηχανισμοý των ΑντικυθÞρων» κατÜ 1.400 χρüνια και εßναι ο πρþτος αναλογικüς υπολογιστÞς στην Ιστορßα και μÜλιστα φορητüς.
Ο κ ΤσικριτσÞςαναφÝρει üτι: «Αναζητþντας μινωικÜ ευρÞματα με αστρονομικÝς απεικονßσεις στο Αρχαιολογικü Μουσεßο Ηρακλεßου, εντοπßσαμε μια λßθινη μÞτρα απü την περιοχÞ του Παλαßκαστρου Σητεßας. Στην μÞτρα αυτÞ εßχαν αναφερθεß ο ΣτÝφανος Ξανθουδßδης και ο ¶ρθουρ ¸βανς, διατυπþνοντας üτι τα ανÜγλυφα σýμβολα που εμφανßζονται στην επιφÜνεια της μÞτρας συσχετßζονται με τον ¹λιο και τη ΣελÞνη».
¼πως εξηγεß ο κρητικüς ερευνητÞς πρþτα αναλýθηκε η ανÜγλυφη απεικüνιση του ακτινωτοý δßσκου στο δεξιü μÝρος της μÞτρας αυτÞς, στη συνÝχεια τεκμηριþθηκε η χρÞση αυτοý, ως μÞτρα για την κατασκευÞ ενüς μηχανισμοý, που χρησßμευε ως αναλογικüς υπολογιστÞς προσδιορισμοý εκλεßψεων και ταυτüχρονα εξετÜσθηκαν οι χρÞσεις του μηχανισμοý ως ηλιακü ρολüι και ως üργανο υπολογισμοý γεωγραφικοý πλÜτους.
«Η κατασκευÞ αυτÞ Ýχει τη δυνατüτητα να προσδιορßσει την þρα και το γεωγραφικü πλÜτος ενüς τüπου αν χρησιμοποιÞσουμε τα τρßα εργαλεßα, δýο βελüνες κι Ýναν διαβÞτη, που υπÜρχουν στην μÞτρα πÜνω απü το δßσκο», τονßζει ο κ. ΤσικριτσÞς και εξηγεß: «Ο ακτινωτüς δßσκος Ýχει στην περιφÝρεια 25 τριγωνικÜ σχÞματα αν τα αριθμÞσουμε ανÜ μισÞ þρα και τοποθετÞσουμε μßα βελüνα κÜθετα στο κεντρικü βαθοýλωμα και προσανατολßσουμε τον κεντρικü σταυρü σε βορρÜ - νüτο, τüτε η σκιÜ της βελüνας δεßχνει το σημεßο του ακτινωτοý δßσκου που αντιστοιχεß στην þρα της παρατÞρησης. Φαßνεται λοιπüν üτι ο μηχανισμüς αυτüς θα μποροýσε να χρησιμοποιηθεß ως ημερÞσιο ηλιακü ρολüι χειρüς (12,5ωρþν). Απü αυτÞ τη χρÞση προκýπτει üτι η þρα αντιστοιχεß σε περßπου 58 λεπτÜ, πολý κοντÜ στην þρα που χρησιμοποιεßται σÞμερα. Θεωρþντας üτι Ýνας τριγωνικüς δεßκτης (ακτινωτü τμÞμα) αντιστοιχεß σε περßπου μισÞ þρα, οι πÝντε κουκßδες που υπÜρχουν πÜνω σε κÜθε τριγωνικü δεßκτη χωρßζουν αυτüν σε 5 μικρüτερες μονÜδες χρüνου, διÜρκειας περßπου 6 σημερινþν λεπτþν».
 |
 |
|---|---|
| Ï ìç÷áíéóìüò ôïõ Ðáëáßêáóôñïõ Óçôåßáò, üðùò áíáêáëýöèçêå êáé äßðëá ç áíáðáñÜóôáóÞ ôïõ | |
Εξηγþντας ο κ. ΤσικριτσÞς τη χρÞση του μηχανισμοý για τον υπολογισμü του γεωγραφικοý πλÜτους, τονßζει üτι «αν ο χρÞστης του δßσκου χρησιμοποιοýσε ως üργανα, μßα βελüνα και μßα λαβßδα, που υπÜρχουν στο αποτýπωμα του πλακιδßου και σημεßωνε ανÜ δýο εβδομÜδες την Üκρη της σκιÜς üταν μεσουρανεß ο ¹λιος, τüτε θα μποροýσε με την γωνßα «ω» να καταγρÜφει το γεωγραφικü πλÜτος του τüπου που βρßσκεται. ¸τσι σε μελλοντικÞ απομÜκρυνση του απü τον τüπο του στο βορρÜ, βρßσκοντας τη γωνßα απüκλισης τοý τüπου του θα μποροýσε, παρατηρþντας τη σκιÜ της βελüνας, την αντßστοιχη εβδομÜδα, να προσδιορßσει πüσο βüρεια κατευθýνθηκε, þστε να μπορεß να επιστρÝψει».
Συνοψßζοντας ο κ ΤσικριτσÞς ισχυρßζεται üτι το συγκεκριμÝνο εýρημα εßναι Ýνας μικρüς, φορητüς, αναλογικüς υπολογιστÞς που προσδιορßζει üλες τις εκλεßψεις και κÜνει την ßδια δουλειÜ με το «Μηχανισμü των ΑντικυθÞρων». Το επιπλÝον αυτοý του οργÜνου εßναι üτι τα αντßγραφα αυτοý του δßσκου Ýχουν τη δυνατüτητα να δουλÝψουν και ως ηλιακÜ ρολüγια. Αυτü μπορεß να συμβεß εÜν τοποθετηθεß μßα βελüνα κÜθετα στο κÝντρο και προσανατολιστεß ο κεντρικüς σταυρüς με κατεýθυνση ΒορρÜ - Νüτου. ΠαρÜλληλα μποροýσαν να προσδιορßζουν το γεωγραφικü πλÜτος. Εßναι Ýνα üργανο που μπορεß να χρησιμοποιηθεß και στη ναυσιπλοÀα αλλÜ και στην Αστρονομßα».
Λειτουργßα μÝχρι σÞμερα
ΣυνδυÜζοντας σχετικÜ με το Μινωικü Πολιτισμü και την Αστρονομßα μποροýμε να κατακλÞξουμε στο συμπÝρα σμα üτι η λειτουργßα του μηχανισμοý αυτοý αφοροýσε τη μÝτρηση του χρüνου και την πρüβλεψη σεληνιακþν και ηλιακþν εκλεßψεων.
ΜÜλιστα ο κ. ΤσικριτσÞς Ýχοντας κατασκευÜσει Ýνα αντßγραφο διαπßστωσε üτι λειτουργεß μÝχρι και σÞμερα καθþς, ο υπολογιστÞς αυτüς (το αντßγραφο) εßναι σε θÝση να προβλÝπει τις εκλεßψεις. Αυτü επιβεβαιþθηκε αρχßζοντας απü την ολικÞ σεληνιακÞ Ýκλειψη στις 21 Δεκεμβρßου 2010 και μποροýμε να προβλÝψουν üλες τις εκλεßψεις μÝχρι το 1918.
Η εντυπωσιακÞ αποκÜλυψη του κ. ΤσικριτσÞ
Ο ακτινωτüς δßσκος του 15ου αιþνα π.Χ. χωρßζεται σε δýο ημικýκλια, που το καθÝνα Ýχει 29 και 30 χαρÜξεις. ΑυτÜ τα ημικýκλια αναπαριστοýν δýο σεληνιακοýς μÞνες 29,5 ημερþν, που αρχßζουν και τελειþνουν με πανσÝληνο. Αν, κÜθε μÝρα, μετακινεßται δεξιüστροφα μßα βελüνα στον εσωτερικü κýκλο (της ΣελÞνης) και κÜθε δýο μÞνες μετακινεßται μßα Üλλη βελüνα με τον ßδιο τρüπο στην περιφÝρεια με τα ακτινωτÜ τριγωνικÜ δüντια που Ýχουν 112 τρýπες, τüτε καταγρÜφεται η πορεßα της ΣελÞνης ως προς τη θÝση των δεσμþν.Η πορεßα του ¹λιου καταγρÜφεται στον κýκλο της περιφÝρειας του Δßσκου με κßνηση αντßθετη απü την κßνηση της ΣελÞνης, þστε κÜθε περßπου 6 μÝρες να κινεßται μßα θÝση. Αν συνÝπιπτε ο ¹λιος να εßναι κοντÜ σ’ Ýνα δεσμü και η ΣελÞνη σε πανσÝληνο Þ νÝα ΣελÞνη τüτε Ýχουμε Ýκλειψη. «Οι Μινωßτες γνþριζαν για το φυσικü φαινüμενο που ονομÜζεται “ΣÜρος”», αναφÝρει ο κ. ΤσικριτσÞς και εξηγεß πως «πρüκειται για το γεγονüς üτι οι εκλεßψεις επαναλαμβÜνονται με την ßδια σειρÜ κÜθε 18,5 σεληνιακÜ χρüνια».
Ο κ. ΤσικριτσÞς, σημειþνει ακüμη üτι «πÜνω στη μÞτρα που βρÝθηκε υπÞρχαν δýο βελüνες και μßα λαβßδα. ¸νας διαβÞτης, δηλαδÞ. Οπüτε μ’ αυτÜ τα εργαλεßα το δουλεýεις Üνετα. Θα μποροýσαμε να το ονομÜσουμε Ýνα μικρü «portable» χρησιμοποιþντας τους üρους της σýγχρονης τεχνολογßας. Το σημαντικü εßναι üτι αυτü το εýρημα αλλÜζει την ιστορßα της Τεχνολογßας, καθþς εßναι μια εφεýρεση προγενÝστερη του Μηχανισμοý των ΑντικυθÞρων». Χαρακτηριστικü εßναι, üτι με βÜση την Ýρευνα του κρητικοý ερευνητÞ γßνεται συσχετισμüς του ευρÞματος της Σητεßας με το φημισμÝνο Στüουνχεντζ της Βρετανßας. «ΟυσιαστικÜ το Στüουνχεντζ αποτελεß μια αποτýπωση σε μεγÜλη κλßμακα του υπολογιστÞ αυτοý Þ κÜποιου Üλλου αντßστοιχου», τονßζει.
Αν τοποθετηθεß το αποτýπωμα του μηχανισμοý του ΠαλαικÜστρου πÜνω σ’ Ýνα σκßτσο του Στüουνχετζ, Ýτσι þστε η ευθεßα συμμετρßας που στοχεýει στο θερινü ηλιοστÜσιο στο Στüουνχετζ να ταυτιστεß με την εσωτερικÞ γραμμÞ της διπλÞς σειρÜς του σταυροý στο δßσκο του ΠαλαικÜστου και να φÝρουμε και μßα κÜθετη γραμμÞ στον Üξονα, τüτε παρατηρεßται üτι:
α) οι δýο δßσκοι με τους κÜθετους Üξονες χωρßζονται σε 4 τεταρτημüρια που καθÝνα Ýχει τους ßδιους αριθμοýς χαρÜξεων(14 &15 Üνω, 16 &14 κÜτω) δßσκος ΠαλαικÜστρου, και στο Στüουνχετζ οι κýκλοι Ζ´ και Υ´ με τις 29 και 30 οπÝς ταυτßζονται ομοιüμορφα.
β) γενικüτερα το πλÞθος των χαρÜξεων29 και 30 στον εσωτερικü κýκλο του ΠαλαικÜστρου σχετßζονται με το πλÞθος των οπþν των δýο κýκλων Ζ´ (29) και Υ´ (30). Το πλÞθος αυτþν των οπþν η χαρÜξεων αντιστοιχοýν σε σεληνιακü μÞνα 29,5 ημερþν. Επιπρüσθετα μπορεß το πλÞθος των 59 χαρÜξεων του ΠαλαικÜστρου να ταυτιστεß και με τον κýκλο απü 59 μικρüτερες γαλαζüπετρες που ονομÜζεται (Κýκλος απü Γαλαζüπετρες) γýρω απü τα 5 τρßλιθα του Στüουνχετζ.
γ) O εξωτερικüς τελικüς κýκλος που περιβÜλει üλο το Στüουνχετζ, με τις 57 οπÝς με üνομα κýκλος ¼μπρι (Aubrey Holes). Μπορεß να ταυτιστεß με τον εξωτερικü κýκλο του δßσκου του ΠαλαικÜστρου που Ýχει και αυτüς 58 οπÝς.
δ) ΜÝσα απü τα τρßλιθα στο Στüουνχετζ υπÜρχουν 19 πÝτρες σε σχÞμα πÝταλου με üνομα (ΠÝταλο απü Γαλαζüπετρες), το ßδιο πλÞθος υπÜρχει και στο δßσκο του ΠαλαικÜστρου με μορφÞ μικρþν οπþν σε δýο περιοχÝς του εσωτερικοý σταυροý.
«ΤελικÜ με βÜση τα περιγραφüμενα διαφαßνεται üτι ο Μινωικüς Πολιτισμüς θα πρÝπει να εßχε σχÝση και επαφÞ με τους υπερβορεßους, üπως αναφÝρει και ο Διþδορος ο Σικελιþτης», επισημαßνει ο κ. ΤσικριτσÞς και προσθÝτει üτι «αυτÜ που Ýχουμε βρει εßναι ελÜχιστα και προσωρινÜ αρχεßα των Μινωιτþν. Αποδεικνýεται üτι εßχαν πλοýσια γνþση σε τομεßς, üπως η Αστρονομßα και τα ΜαθηματικÜ. ¹ταν Ýνας Πολιτισμüς πολý προχωρημÝνος που εßχε φτÜσει σε διÜφορα μÝρη του τüτε κüσμου»