Για τη Ρωσία, πρόκειται για άλλη μια ταπεινωτική ήττα στον ουκρανικό πόλεμο: πρώτα εξαφανίστηκαν οι σημαίες με τα ρωσικά εθνικά χρώματα, το κόκκινο, το λευκό και το μπλε, από τα διοικητικά κτίρια της Χερσώνας, και την Τετάρτη μίλησε ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου, ανακοινώνοντας την απόσυρση των στρατευμάτων κατοχής από τη νότια ουκρανική πόλη. Μετά την επιτυχημένη αντεπίθεση στην περιοχή του Χάρκοβο, εκεί διαφαίνεται μία νέα στρατηγική επιτυχία των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, σχολιάζει η Handelsblatt.
Ωστόσο, η κατάσταση για την Ουκρανία παραμένει τεταμένη, στρατιωτικά, αλλά και πολιτικά και οικονομικά. Ο ρωσικός στρατός εφαρμόζει τελικά ένα σχέδιο για να γυρίσει τον πόλεμο υπέρ του. Η Ρωσία προκάλεσε χάος με μια εβδομαδιαία εκστρατεία βομβαρδισμών εναντίον κρίσιμων υποδομών στην Ουκρανία.
Ο χειμώνας μπαίνει σε μια χώρα όπου η παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος πρέπει να διακόπτεται επανειλημμένα. Οι ρωσικοί πύραυλοι και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στοχεύουν σε ουκρανικές μονάδες παραγωγής ενέργειας και δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας. Αλλά στοχεύουν επίσης στην αποδυνάμωση της διεθνούς υποστήριξης προς την Ουκρανία.
Η ειδικός σε θέματα ασφάλειας, Στέφανι Μπάμπστ, η οποία πέρασε 22 χρόνια σε διάφορες ηγετικές θέσεις του ΝΑΤΟ, προειδοποιεί: «Η στρατηγική αχίλλειος πτέρνα της Δύσης είναι η πολιτική μας ενότητα και η κοινή μας υποστήριξη προς την Ουκρανία». Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν «πιστεύει ακράδαντα ότι δεν θα αντέξουμε». Όσο μεγαλύτερη είναι η οικονομική ζημιά στην Ουκρανία, είπε, τόσο μεγαλύτερη είναι η «μεταναστευτική πίεση» στη Δύση. Η διοίκηση της πόλης του Κιέβου καταστρώνει ήδη σχέδια εκκένωσης σε περίπτωση που δεν θα είναι πλέον σε θέση να τροφοδοτήσει τα τρία εκατομμύρια κατοίκους.
Σύμφωνα με την Μπάμπστ, ο Πούτιν συνδυάζει σκόπιμα την εκστρατεία βομβαρδισμών με την υποδαύλιση των φόβων για πυρηνικό χτύπημα και την εξαπόλυση υβριδικών επιθέσεων σε δυτικές υποδομές. Ένα παράδειγμα είναι η ανατίναξη του αγωγού Nord Stream 1 στη Βαλτική Θάλασσα, για την οποία διπλωμάτες της ΕΕ κατηγορούν τη Ρωσία. Με αυτό το «πακέτο» ο Πούτιν ελπίζει να «γονατίσει τη Δύση».
Ο υπολογισμός του Πούτιν: η Δύση πρέπει να χάσει τη θέλησή της να επιμείνει
Ο Γκούντραμ Βόλφ, διευθυντής του Γερμανικού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, εξηγεί: «Η καταστροφή κεντρικών τμημάτων της υποδομής επηρεάζει την οικονομική βιωσιμότητα της Ουκρανίας». Αυτό αναγκάζει τη Δύση να σκεφτεί πολύ πιο γρήγορα και με σαφήνεια για την ανοικοδόμηση και την επείγουσα βοήθεια. Ο υπολογισμός του ηγέτη του Κρεμλίνου Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται να είναι: Η Ουκρανία πρέπει να εμφανιστεί ως ένα βαρέλι δίχως πάτο – έτσι ώστε η Δύση να χάσει τη θέλησή της να αντέξει.
Όσο περισσότερες καταστροφές προκαλούν οι ρωσικοί πύραυλοι, τόσο πιο δαπανηρή γίνεται η ανοικοδόμηση και όσο περισσότεροι Ουκρανοί καταφεύγουν στην Ευρώπη, τόσο πιο πιθανό είναι να καταρρεύσει η υποστήριξη του Κιέβου από την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Χωρίς εξωτερική βοήθεια, τόσο οι Ρώσοι όσο και οι Ουκρανοί συνειδητοποιούν ότι οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις δεν θα ήταν σε θέση να απωθήσουν τους εισβολείς. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα αναγκαστεί να συμφωνήσει σε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις – με ρωσικούς όρους.
Η Ουκρανία δεν χρειάζεται μόνο όπλα και πυρομαχικά για τον αμυντικό της αγώνα, αλλά και οικονομική βοήθεια. Την Τετάρτη, η Επιτροπή της ΕΕ παρουσίασε ένα σχέδιο σύμφωνα με το οποίο το Κίεβο θα λάβει δάνεια με μεγάλη έκπτωση από την ΕΕ ύψους 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ μηνιαίως το επόμενο έτος. Υπολογιζόμενο για το έτος, αυτό είναι 18 δισεκατομμύρια ευρώ. Τα χρήματα δεν χρειάζεται να επιστραφούν για 35 χρόνια και οι Ευρωπαίοι θέλουν να πληρώσουν οι ίδιοι τους τόκους.
«Το πακέτο στήριξης θα διασφαλίσει ότι το ουκρανικό κράτος μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί, ότι οι πολίτες λαμβάνουν βασικές δημόσιες υπηρεσίες και ότι οι κρίσιμες υποδομές που καταστράφηκαν από τη Ρωσία μπορούν να ανοικοδομηθούν», λέει η επικεφαλής της Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν.
Η ΕΕ θα καλύψει το ήμισυ των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας
Σύμφωνα με υπολογισμούς του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), η Ουκρανία θα χρειαστεί τουλάχιστον τρία δισεκατομμύρια ευρώ τον μήνα το επόμενο έτος. Σύμφωνα με την ιδέα της Επιτροπής, η ΕΕ θα καλύπτει το ήμισυ των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας.
Ωστόσο, ο υπολογισμός αυτός λειτουργεί μόνο εάν οι κρίσιμες υποδομές της χώρας μπορούν να προστατευθούν καλύτερα. Σε περίπτωση που οι ρωσικοί βομβαρδισμοί γίνουν «ακόμη πιο δραματικοί», όπως δήλωσε πρόσφατα η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, η μηνιαία απαίτηση χρηματοδότησης θα μπορούσε να ανέλθει ακόμη και στα πέντε δισεκατομμύρια ευρώ. Συνεπώς, η ενίσχυση της αεράμυνας της Ουκρανίας αποτελεί προτεραιότητα για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Η Γερμανία έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο εδώ. Τα άρματα μάχης Gepard που παραδόθηκαν το καλοκαίρι έχουν αποδείξει την αξία τους στην άμυνα με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και το σύστημα αναχαίτισης πυραύλων Iris-T που παραδόθηκε τον Οκτώβριο έχει επιτύχει κατά των ρωσικών πυραύλων κρουζ, όπως επιβεβαίωσε το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας.
Στις αρχές της εβδομάδας έφτασαν στην Ουκρανία και άλλα αμυντικά όπλα: επίγεια συστήματα αεράμυνας τύπου Nasams και Aspide αμερικανικής και ιταλικής παραγωγής. Ένα αυξανόμενο πρόβλημα για την Ουκρανία είναι ότι τα πυρομαχικά για τα σοβιετικά συστήματα αεράμυνας εξαντλούνται, όπως προκύπτει από νέα έκθεση του Royal United Services Institute, μιας βρετανικής δεξαμενής σκέψης. Αυτό καθιστά την προμήθεια δυτικών όπλων ακόμη πιο σημαντική.
Ωστόσο, υπάρχουν και εδώ προβλήματα εφοδιασμού. Τα αντιαεροπορικά πυροβόλα Gepard χρειάζονται ιδιαίτερα νέα πυρομαχικά. Αλλά ο κατασκευαστής, η OC Oerlikon, βρίσκεται στην Ελβετία – και η κυβέρνηση της Βέρνης αρνείται να τα εξάγει, επικαλούμενη την ουδετερότητα της χώρας. Επιπλέον, τα δυτικά συστήματα αεράμυνας έχουν τεράστιο κόστος λειτουργίας, ενώ τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που η Ρωσία έχει αγοράσει σε μεγάλες ποσότητες από το Ιράν κοστίζουν μόνο περίπου 20.000 δολάρια το καθένα.
Ο επικεφαλής της DGAP Wolff επισημαίνει επίσης την οικονομική διάσταση του πολέμου. Για τον ίδιο, το γεγονός ότι η οικονομική βοήθεια της ΕΕ είναι δάνεια αποτελεί «στρατηγικό λάθος». Από την άλλη πλευρά, αυτό που χρειάζεται η Ουκρανία είναι άμεση δημοσιονομική στήριξη. «Η στήριξη του προϋπολογισμού της Ουκρανίας έχει στρατιωτική σημασία», τονίζει η Βόλφ.
Υπολογίζει ότι η ουκρανική κυβέρνηση θα χρειαστεί συνολικά 38 δισεκατομμύρια ευρώ το επόμενο έτος, για παράδειγμα για την πληρωμή των συντάξεων και των μισθών των στρατιωτών. Στην πραγματικότητα, η ΕΕ ως ισχυρή οικονομική δύναμη θα έπρεπε να είναι σε θέση να κινητοποιήσει έως και 25 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις, υποστηρίζει η Βόλφ, αλλά βλέπει «έλλειψη πολιτικής βούλησης να βοηθήσει την Ουκρανία με μεγάλα ποσά δισεκατομμυρίων». Η Ουγγαρία μάλιστα παρατραβάει την έννοια του δανείου της Επιτροπής. Η κυβέρνηση απείλησε με βέτο.
Διαδηλώσεις στην ΕΕ, διακυμάνσεις της διάθεσης στις ΗΠΑ
Η ανησυχία για τον πόλεμο, ο οποίος σύντομα θα διαρκέσει εννέα μήνες, αυξάνεται. Αυτό φαίνεται όχι μόνο από τα συλλαλητήρια στην Ανατολική Γερμανία και τις διαδηλώσεις στην Ιταλία, αλλά και από την αλλαγή της διάθεσης των Ρεπουμπλικανών στις ΗΠΑ. Μόλις πριν από λίγους μήνες, το κόμμα της αντιπολίτευσης κάλεσε τον Λευκό Οίκο να στηρίξει ακόμη περισσότερο την Ουκρανία.
Όμως, λίγο πριν από τις εκλογές για το Κογκρέσο χθες Τρίτη, ο επικρατέστερος Ρεπουμπλικανός Κέβιν Μακάρθι ξεκαθάρισε ότι δεν πρέπει να υπάρξει «καμία λευκή επιταγή» για την Ουκρανία στο μέλλον. Ο πόλεμος απέχει πολύ από την αμερικανική οπτική γωνία, το υψηλό κόστος ζωής κυριάρχησε στην προεκλογική εκστρατεία για το Κογκρέσο τις τελευταίες εβδομάδες.
Στην Ευρώπη, η κοινή γνώμη παραμένει σταθερή μέχρι στιγμής. Μια έρευνα του Ιδρύματος Bertelsmann έδειξε ότι το 60% των Ευρωπαίων υποστηρίζει την παράδοση όπλων στην Ουκρανία. Το ερώτημα, ωστόσο, είναι αν η υποστήριξη προς το Κίεβο θα επιβιώσει τον χειμώνα και τον ψυχρό πόλεμο του Πούτιν.
Ο Τομς Ρόστοκς, διευθυντής του Κέντρου Ασφάλειας και Στρατηγικών Ερευνών της Λετονικής Ακαδημίας Άμυνας, παραμένει αισιόδοξος ότι τουλάχιστον η Ουκρανία μπορεί να αντέξει τον ψυχρό πόλεμο των Ρώσων: «Η ικανότητα της Ρωσίας να προκαλέσει ζημιές στις μη στρατιωτικές υποδομές της Ουκρανίας δεν είναι χωρίς όρια», επισημαίνει ο στρατιωτικός εμπειρογνώμονας.
Ακριβώς η έλλειψη πυραύλων ακριβείας είναι αυτή που μειώνει τις ζημιές που θα μπορούσε να προκαλέσει η Ρωσία. Επιπλέον, ο Ρόστοκς είναι πεπεισμένος ότι το Κρεμλίνο βρίσκεται επίσης υπό τεράστια στρατιωτική πίεση: «Οι χειμερινοί μήνες θα επιφέρουν τρομακτικές απώλειες στον ρωσικό στρατό».
- Διαβάστε αναλυτικά το πλήρες άρθρο των δημοσιογράφων Moritz Koch και Mareike Müller της γερμανικής εφημερίδας Ηandelsblatt με τίτλο «Putins Kältekrieg: So will Russland Europas Unterstützung für die Ukraine brechen», στα γερμανικά, πατώντας ΕΔΩ
