Εννέα μήνες. Τόσοι πέρασαν από την τελευταία συνέντευξη του Αντώνη Σαμαρά —ήταν Ιανουάριος του 2021, όταν μία ημέρα πριν την επανέναρξη των διερευνητικών με την Τουρκία, εκείνος έβγαινε στην «Καθημερινή της Κυριακής» και ύψωνε μπαϊράκι, απορρίπτοντας τόσο τις επαφές όσο και την στρατηγική προσφυγής στη Χάγη και ξεκαθαρίζοντας ότι δεν πρόκειται να ψηφίσει τα μνημόνια που προκύπτουν από τη Συμφωνία των Πρεσπών. Τώρα, ο πρώην πρόεδρος της ΝΔ επιστρέφει με τον ίδιο τρόπο στην πολιτική επικαιρότητα, επιχειρώντας αυτή τη φορά να καθορίσει και το ιδεολογικό πρόσημο της κυβέρνησης την οποία θεωρητικά στηρίζει, αμφισβητώντας εμμέσως πλην σαφώς τη διεύρυνση προς το Κέντρο που επιχειρεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο βουλευτής Μεσσηνίας, πρώην πρόεδρος της ΝΔ και πρώην Πρωθυπουργός, έδωσε μια δισέλιδη συνέντευξη στα «Νέα Σαββατοκύριακο» και στον Διονύση Νασόπουλο, στον οποίο μίλησε για μια σειρά από ζητήματα, από την Άνγκελα Μέρκελ ως τον πρόσφατο ανασχηματισμό, για τον οποίο μάλιστα παρατήρησε ότι «δεν πρέπει να στέλνει αντιφατικά μηνύματα». Προσέθεσε δε με νόημα, όσον αφορά στα περί διεύρυνσης του κόμματος προς το Κέντρο και την Κεντροαριστερά, ότι «η ΝΔ δεν είναι Ποτάμι» (μια πολλαπλώς ενδιαφέρουσα δήλωση, αν αναλογιστεί κανείς ότι ήταν επί των ημερών του, το 2012, όταν η Νέα Δημοκρατία έπεσε στο 18,85 % και έφτασε πιο κοντά σε ποσοστά… Ποταμιού).
Για τον πρώην πρωθυπουργό, η απερχόμενη καγκελάριος «δεν ήταν οραματίστρια, αλλά μια διαχειρίστρια», που οδήγησε σε μια Ευρώπη μειωμένης συνοχής. Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη τάσσεται υπέρ της δημιουργίας Ευρωστρατού ως απάντηση και στη συμφωνία AUKUS, ενώ μεταφέρει την ανησυχία του για το αυξημένο ελληνικός χρέος και τις επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν από μια στροφή των κεντρικών τραπεζών. Στον απόηχο, εξάλλου, των αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα και του πολιτικού σήματος που εξέπεμψε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη ΔΕΘ, ο πρώην πρωθυπουργός σχολιάζει ότι ο ανασχηματισμός «δεν πρέπει να στέλνει αντιφατικά μηνύματα», ενώ διαμηνύει με τον τρόπο του ότι «η ΝΔ δεν είναι Ποτάμι»!
Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Σαμαρά
Θα λείψει η Μέρκελ από την Ευρώπη;
Διαχειρίστηκε την ισχύ που της κληροδότησαν οι προκάτοχοί της στην καγκελαρία – οι αληθινοί ηγέτες που προηγήθηκαν: Ο Κολ που είχε το όραμα της Ενωμένης Γερμανίας – και κατάφερε να το κάνει πραγματικότητα. Και ο Σρέντερ που είχε το όραμα να μεταρρυθμίσει την ενωμένη πλέον Γερμανία και να την κάνει ανταγωνιστική διεθνώς – και το πέτυχε. Η κυρία Μέρκελ οραματίστρια δεν ήταν. Διαχειρίστρια ήταν… Και σήμερα βλέπουμε μια Ευρώπη μειωμένης πολιτικής συνοχής, που παρακολουθεί και δεν ηγείται.
Βλέπετε επομένως και τη νέα συμμαχία AUKUS να οδηγεί κι αυτή σε νέες πολιτικές θολούρες και συσχετισμούς; Και τι συνεπάγεται για Ευρώπη, αλλά και Ελλάδα;
Το ότι «αιφνιδιάστηκαν» στις Βρυξέλλες δείχνει ακριβώς τα ελλείμματα μιας γραφειοκρατικής Ευρώπης με τραυματισμένο διεθνές εκτόπισμα. Αλλά θέτει και υπαρξιακά διλήμματα για το ίδιο το ΝΑΤΟ. Για εμένα όμως η κρίση γεννάει την ευκαιρία για την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και πρωτίστως για την Ελλάδα. Η πατρίδα μας οφείλει να προχωρήσει σε νέα ανάλυση δεδομένων και να επαναπροσδιορίσει τη γεωπολιτική της θέση, αδράχνοντας την ευκαιρία. Η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει άμεσα στη δημιουργία του Ευρωστρατού, όπου η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει, μιας και έχουμε, μετά τη Γαλλία, τις ισχυρότερες ένοπλες δυνάμεις στην ΕΕ.
Τι εννοείτε;
Παρά το AUKUS, η Ευρώπη δεν θα πάψει να είναι απαραίτητη και στις ΗΠΑ και στις διεθνείς ισορροπίες. Κι εμείς – μην κάνετε λάθος – οφείλουμε να ενισχύσουμε τη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σε αυτό το κομβικό σημείο των παγκόσμιων γεωπολιτικών συσχετισμών. Η μεταφορά της στρατιωτικής κι αμυντικής ισχύος των ΗΠΑ στον Ειρηνικό και η διαφαινόμενη απομάκρυνση της παρουσίας τους στη Μέση Ανατολή δίνει στη χώρα μας σημαντική ευκαιρία να μετατραπεί σε πολύ πιο ισχυρό «παίκτη» στη σκακιέρα της Μεσογείου. Κι αυτό, συν τοις άλλοις, λόγω των προνομιακών σχέσεών μας με το Ισραήλ, αλλά και τον αραβικό κόσμο. Γι’ αυτό και λέω ότι τώρα η Ευρώπη έχει τη μεγάλη ευκαιρία να «χειραφετηθεί» – και η Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει.
Να δούμε την εσωτερική ατζέντα: Πώς κρίνετε τους χειρισμούς της κυβέρνησης ως προς την πανδημία και τον εμβολιασμό;
Ο εμβολιασμός είναι ο μόνος τρόπος να πάρουμε ξανά τη ζωή μας στα χέρια μας. Σε αυτό δεν υπάρχουν «ναι μεν, αλλά»…
Η πανδημική κρίση, ωστόσο, έχει αλλάξει τα οικονομικά δεδομένα παγκοσμίως. Ανησυχείτε ότι έπεται μια νέα φάση λιτότητας ή είστε από τους αισιόδοξους της ταχείας ανάπτυξης;
Να ξεκινήσω λέγοντας πως τα δύο, σχεδόν, αυτά χρόνια της πανδημίας η κυβέρνησή μας και ο Κυριάκος Μητσοτάκης με αποφασιστικές παρεμβάσεις κράτησαν την Οικονομία όρθια. Και σήμερα η οικονομική δραστηριότητα ανακάμπτει εντυπωσιακά. Αλλά σε αυτή τη φάση μιλάμε, στην πραγματικότητα, για ανάκαμψη. Δεν είναι ακόμα «ανάπτυξη»… Ωστόσο, ανησυχώ για το τι θα συμβεί όταν οι κεντρικές τράπεζες αποφασίσουν να ανεβάσουν τα επιτόκια, για να ελέγξουν τον πληθωρισμό. Οπως ελπίζω ότι δεν θα επιστρέψουμε στο Σύμφωνο Σταθερότητας που γνωρίζουμε. Μην ξεχνάτε ότι το χρέος μας είναι πια πάνω από 200% του ΑΕΠ. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επιβληθούν στην Ελλάδα ξανά μέτρα «υπερ-πλεονασμάτων» για να αντιμετωπίσουμε το υπερβολικό χρέος.
Αρα, τι χρειαζόμαστε; Πώς πρέπει να κινηθούμε;
Χρειαζόμαστε επειγόντως, μεταρρυθμίσεις και αποκρατικοποιήσεις – κυρίως αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας – ακριβώς για να αποφύγουμε νέο κύμα περιοριστικών μέτρων στο μέλλον. Και κάτι ακόμα. Κανείς δεν αμφισβητεί τη μετάβαση της ενεργειακής μας πολιτικής προς τις ΑΠΕ. Δεν πρέπει όμως να στραφούμε αποκλειστικά προς τα εκεί, εγκαταλείποντας το σύνθετο μείγμα όλων των πηγών ενέργειας. Προβληματίζομαι για παράδειγμα για το εάν έπρεπε να κλείσει το σύγχρονο εργοστάσιο λιγνίτη που εγκαινιάστηκε το 2014 κι ακόμα δεν έχει αποσβεστεί. Η Γερμανία δεν εγκαταλείπει τους λιγνίτες της μέχρι το 2039. Η Πολωνία για ακόμα περισσότερο. Ούτε μπορούμε να εγκαταλείψουμε τη στροφή στο φυσικό αέριο, που έχει ψηφιστεί ως «καύσιμο μετάβασης» για τα επόμενα 30 χρόνια. Το κόστος ενέργειας αυξάνεται συνεχώς. Πράγμα που υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Δεν υπάρχει Ανάπτυξη χωρίς Ενεργειακή Πολιτική.
Πρέπει, τέλος, να υπάρχει μέριμνα για τις αυξήσεις τιμών, όπως της ΔΕΗ. Διότι η ακρίβεια εγκυμονεί πάντα κοινωνικές εκρήξεις. Η Ελλάδα έχει τεράστιες ευκαιρίες για Ανάπτυξη! Εχει τεράστια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Εκεί πρέπει να δώσουμε ακόμα μεγαλύτερη έμφαση.
Πώς είδατε τον τελευταίο ανασχηματισμό;
Είναι αδιαμφισβήτητο δικαίωμα του Πρωθυπουργού να επιλέγει τους υπουργούς του. Ομως απαιτείται πάντοτε ιδιαίτερη προσοχή. Διότι σε κάθε ανασχηματισμό εκπέμπεται κι ένα «μήνυμα», υπάρχει «συμβολισμός». Και ο συμβολισμός αυτός δεν πρέπει να στέλνει αντιφατικά μηνύματα. Οτι δηλαδή η παράταξή μας υιοθετεί σήμερα απόψεις που η ίδια έχει πολεμήσει, όπως οι Πρέσπες και το σχέδιο Ανάν. Ή ότι επιβραβεύει πρόσωπα που έχουν αντίθετη πολιτική άποψη…
Η ΝΔ εν τέλει στρίβει στο πολιτικό Κέντρο; Το λέω διότι ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ δήλωσε πως η ΝΔ εκφράζει τον πολιτικό χώρο από τη Δεξιά ως και την Κεντροαριστερά.
Στις εκλογές του 2019 το εκλογικό σώμα έδωσε «αυτοδυναμία» στη ΝΔ, εκφράζοντας την αντίθεσή του, μεταξύ άλλων, στην πολιτική ΣΥΡΙΖΑ στο Μεταναστευτικό, την εγκληματικότητα και τις Πρέσπες. Ταυτόχρονα έδωσε καθαρή εντολή στη ΝΔ για εκκαθάριση των σκευωριών του ΣΥΡΙΖΑ και για να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα, η ανάπτυξη και η μεσαία τάξη. Οποιος θέλει να υπηρετήσει αυτές τις θέσεις, για τις οποίες έλαβε αυτοδυναμία η ΝΔ, είναι ευπρόσδεκτος. Αυτό σημαίνει «διεύρυνση»… Αλλά όταν «επιλέγονται» άτομα με αντίθετες θέσεις, αυτό δεν λέγεται «διεύρυνση» – αυτό λέγεται «μετατόπιση»!
Ξέρετε, με το να μετακινηθούμε σε θέσεις «Ποταμιού» δεν κατακτάμε το «πολιτικό Κέντρο»… Είναι άλλο πράγμα να «απευθύνεσαι» σε πολίτες όλων των παρατάξεων κι είναι εντελώς άλλο να «εκφράζεις» άλλες παρατάξεις.
Σε μια πλουραλιστική δημοκρατία οφείλουν να εκφράζονται όλες οι παρατάξεις αυτόνομα. Το σημαντικότερο όμως είναι το εξής ερώτημα: με τη σύγχρονη Δεξιά-Κεντροδεξιά τι θα γίνει; Ή στο όνομα της «διεύρυνσης» θα θεωρείται ότι «μπήκε στη γωνία» η μεγαλύτερη πολιτική παράταξη της χώρας; Ακούστε: Κατανοώ την άποψη περί «διεύρυνσης». Αλλά προϋπόθεση μιας διεύρυνσης είναι να έχεις μαζί σου τη βάση σου. Αλλιώς, κινδυνεύεις να απομακρύνεις περισσότερους απ’ όσους προσελκύεις.
Η κοινή σας είσοδος με τον Κώστα Καραμανλή στο Βελλίδειο σχολιάστηκε ως «μήνυμα». Είναι έτσι;
Κοιτάξτε, εδώ έφτασε κάποιος άνθρωπος που κατέχει σημαντική θέση να μας πει ότι η ποίηση του Ελύτη… χτυπάει την Εκκλησία! Περνάμε λοιπόν, μια περίοδο αμφισβήτησης απ’ όλους και για όλα… Σε αυτό που με ρωτήσατε, λοιπόν: Πρόβλημα θα είχε μια παράταξη εάν οι πρώην πρωθυπουργοί της είχαν διαγράψει ο ένας τον άλλο ή δεν μιλιόντουσαν. Οπως συνέβη στον χώρο του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ. Οταν οι δύο πρώην πρωθυπουργοί της ΝΔ έχουν καλές προσωπικές σχέσεις και εμφανίζονται μαζί δημόσια, αυτό μόνο μήνυμα ενότητας είναι.
Πώς σχολιάζετε την υπόθεση της «σκευωρίας Novartis» –όπως την έχετε χαρακτηρίσει και με νομικές κινήσεις – με όσα έχουν ή δεν έχουν συμβεί;
Ακούω πολλά και παρατηρώ πολλά. Πολλά και περίεργα. Οπως ότι οι κουκούλες παραμένουν… Εγώ αναμένω. Το δικό μου «μέχρι τέλους» δεν θα αλλάξει ποτέ. Είπα ότι η σκευωρία θα αποκαλυφθεί πλήρως – και θα αποκαλυφθεί! Καθαρές κουβέντες.
