Συσσώρευση ορθόδοξων ή παράδοξων, προφάσεων, πυροτεχνημάτων, πόλωσης. Η έγκριση του ελληνικού προϋπολογισμού και παράλληλα η «απόρριψη» του ιταλικού ή του τεστ της ιταλικής κυβέρνησης για το «σπάσιμο» του Συμφώνου Σταθερότητας, το σκληρό ή όχι Brexit, καθιστούν κρίσιμη την διαδρομή του επόμενου χρονικού διαστήματος και έτους για την κατεύθυνση της χώρα και της ΕΕ.
Στο εθνικό επίπεδο το ζήτημα είναι τι πρόκειται να συμβεί και να εκφραστεί. Από τις εκλογές -με ποιόν «νικητή»- ή και τους πολίτες, την κοινωνία -»με ποιά δράση;»- η σύγχυση παραμένει. Ήδη τα εθνικά είναι σε κινητικότητα και ένταση και όχι μόνο στο εσωτερικό (Barbaros, Κυπριακό, υφαλοκρηπίδα, σπάνια γεωπολιτική -και ενεργειακή- συγκυρία και παίγνιο, «βορειο-Μακεδονικό»), πέρα από τα σεναριολογικά ή φαρδιά ωστόσο αντιπολιτευτικά φουσκώματα. Το ίδιο ισχύει για τα θέματα Ασφάλειας, Δικαιοσύνης, Διαπλοκής και Κάθαρσης, των σχετικών διαξιφισμών με δηλώσεις ή ερμηνείες παρεκτροπής και ίσως και εκτροπής. Πολλοί όμως επιμένουν ότι για την ψήφο των πολιτών μετράει το οικονομικό – κοινωνικό: εισόδημα, δουλειά, φόροι, παροχές, προοπτική. Άλλες οργανωμένες δράσεις δεν διαφαίνονται -σε συλλογικό επίπεδο- με εξέλιξη να παίξουν κεντρικό ρόλο στο γίγνεσθαι. Βέβαια τίποτα δεν αποκλείεται αφού «ένα λάθος σφύριγμα του διαιτητή» αρκεί για ένα συγκυριακό ξύπνημα αλλά κάτι τέτοιο δεν φέρνει την κοινωνία στο επίκεντρο. Οι εκλογές το «εκτονώνουν με το κατάλληλο νανούρισμα» για επάνοδο στην κοινωνική αδράνεια.
Στο Ευρωπαϊκό πεδίο σειρά αποφάσεων δείχνουν να «φεύγουν» οι Ευρωπαίοι από τον μεγάλο και βαθύ ύπνο χωρίς να σημαίνει ότι ο ελαφρύς δεν είναι εξίσου πρόβλημα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Επιτροπή, το νομικό σύστημα, οι σύλλογοι, ο τύπος, κ.α., κινούνται εναντίον των καταχρηστικών πολιτικών και υπέρ των κυρώσεων σε χώρες πχ Ουγγαρία, Πολωνία. Εμφανίζονται να έχουν μάθει από την ιστορία, να είναι ασυμβίβαστοι με απόψεις, πρακτικές και προτάσεις που ξεκινούν με περιήγηση στην κοινή γνώμη, επί πραγματικών προβλημάτων, και μπορούν εύκολα να τερματιστούν με επεισοδιακές και αντιδημοκρατικές καταστάσεις. Σαφές το μήνυμα προς τον Ιταλό υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος φλερτάρει στενά με τη νοσταλγία του φασισμού, μέσω της εκμετάλλευσης του περίπλοκου της μετανάστευσης. Ανοίγουν τον δρόμο για την οικοδόμηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος ευρωπαϊκής άμυνας με θερμή υποστήριξη αρκετών χωρών, κυρίως της Γαλλίας, για αναβάθμιση και αποδοχή του ρόλου της ως παγκόσμιου παράγοντα. Το κοινοβούλιο ενέκρινε σχέδιο για τα πνευματικά δικαιώματα ενάντια στους ψηφιακούς γίγαντες. Ενώ προσπαθούν μέχρι τις ευρωεκλογές να πείσουν τους πολίτες ότι η ευρωπαϊκή εκτελεστική εξουσία εκπλήρωσε, και συνεχίζει, τα καθήκοντα της για να βοηθήσει τους Ευρωπαίους να αντιμετωπίσουν και να καλύψουν ανάγκες. Ρίχνοντας όμως και ευθύνη στα κράτη μέλη για επιτάχυνση ρυθμών. Ωστόσο η «μεταρρυθμισιολογία» είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας όταν πρόκειται για την Ευρώπη. Δεδομένης της αναβλητικότητας και της αργόσυρτης λήψης και υλοποίησης μέτρων διαμορφώνεται στο απόγειο της κρίσης το «δόγμα: κερδίζουμε χρόνο», δεν πρέπει «να περιμένουμε το χειρότερο». Η Γερμανία «πληρώνει» τώρα αυτό το δόγμα που επέβαλε στην αρχή της κρίσης και η Μέρκελ επιζητά την «ανάκτηση της εμπιστοσύνης». Οι δημοκρατίες της Ευρώπης -σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο που ευνοεί σε μεγάλο βαθμό τους δημαγωγούς– έχουν ακόμη επείγοντα οικονομικά. Όπως συμβαίνει και με την υποστήριξη του ευρώ, όταν το ποιός, πότε, πώς και τι αποφασίζει ή ενεργεί, παράγει θυμωμένους πολίτες, που ανάλογα με τις περιστάσεις διαφοροποιούν την στάση τους.
Επομένως, αν αρχίσουν να βγαίνουμε από τον λήθαργο δεν εξυπηρετεί κανέναν να πούμε ότι είναι αργά όσο ακόμη είναι ημέρα. Αυτό πράγματι μπορεί να είναι καλή είδηση και ελπιδοφόρο νέο για το μέλλον!
* Ο Σπύρος Παπασπύρος είναι πρώην Πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ
