Με το υπ αριθμ 261/23-8-2018, έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του υπουργείου Παιδείας, προς τη ΔΟΕ, δίνονται τα παρακάτω στοιχεία για την εκπαίδευση προσφυγοπαίδων:
«… όσον αφορά τα παιδιά πρόσφυγες που φοίτησαν σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση:
- Κατά το σχολικό έτος 2016-2017 φοίτησαν 3240 από τα Κέντρα φιλοξενίας, δηλαδή σε ΔΥΕΠ. Επιπλέον σε πρωινά σχολεία παρακολούθησαν 1500 παιδιά πρόσφυγες
- Κατά το σχολικό έτος 2017-2018, φοίτησαν 8016 παιδιά σε δομές υποδοχής εκπαίδευσης προσφύγων (ΔΥΕΠ) και στο πρωινό σχολείο με ή χωρίς τάξεις υποδοχής…»
Αντί οποιασδήποτε κριτικής, παραθέτουμε τις μαρτυρίες τριών εκπαιδευτικών, για την κατάσταση που επικράτησε στο σχολείο τους την προηγούμενη σχολική χρονιά:
Μαρτυρία 1η:
«… δεν μπορώ άλλο αυτά τα ψέματα. Στο σχολείο μας πέρσι με συνοπτικές διαδικασίες έφεραν πριν τα Χριστούγεννα 10-11 προσφυγόπουλα από το Αφγανιστάν και τη Συρία. Κανείς από τους αρμόδιους δεν ασχολήθηκε. Η διερμηνέας ήρθε στο σχολείο μία φορά για τα βασικά, έπειτα την ψάχναμε. Οι υπεύθυνοι διαχείρισης του προσφυγικού στην περιφέρεια έκαναν την εμφάνισή τους μία φορά. Ο κατά το νόμο υπεύθυνος σχολικός σύμβουλος δεν ήρθε ποτέ στο σχολείο. Εκπαιδευτικό υλικό δεν στάλθηκε ποτέ στο σχολείο.
Ξεχωριστή αίθουσα στο σχολείο δεν υπήρχε και χρησιμοποιήθηκε η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. Τα παιδιά έλειπαν κάθε Παρασκευή για θρησκευτικούς λόγους. Δεν γνωρίζαμε πότε τρώνε και πότε όχι.
Δεν υπήρχε καλή συνεργασία μεταξύ Αφγανών και Σύριων. Ευτυχώς κάποια από τα μεγαλύτερα παιδιά μιλούσαν λίγα Αγγλικά και μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε στοιχειωδώς.
Στο σχολείο υπήρχε τμήμα υποδοχής Ι (ΖΕΠ1). Τέλη Φεβρουαρίου ήρθε μια δασκάλα λόγω πιέσεων των γονέων, η οποία έφυγε από το σχολείο μετά από 10 ημέρες. Περίπου το Πάσχα το τμήμα μετατράπηκε σε ΖΕΠ2. Η δασκάλα των προσφύγων ήρθε ενάμισι μήνα πριν τη λήξη και λόγω προβλημάτων στο σχολείο την χρέωσαν στα προσφυγόπουλα αλλά έκανε παράλληλη στήριξη σε ένα παιδί.
Ο υποφαινόμενος για όσο καιρό είχα προσφυγόπουλο στην τάξη έκανα μάθημα και στα ελληνικά και στα αγγλικά. Έγραφα στον πίνακα με πράσινο για το προσφυγόπουλο, με μπλε για τα υπόλοιπα παιδιά και με κόκκινο για όλους!
Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν να φοιτήσουν στο σχολείο μόλις τρία παιδιά μέχρι το τέλος. Χαρτιά βέβαια πήραν όλα!…»
Μαρτυρία 2η:
«…οι μαθητές που γράφτηκαν εξ αρχής στην ΤΥ ΖΕΠ του σχολείου μας ήταν 15 στον αριθμό, ωστόσο επειδή κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους υπήρξαν αποχωρήσεις μαθητών, οι οποίοι μετακινήθηκαν από το ΚΕΦ, ο αριθμός σταδιακά μειώθηκε. Στην πορεία έγιναν επιπλέον 9 εγγραφές συνολικά, νέων μαθητών. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων μαθητών έφτασε τους 24 (συμπεριλαμβανομένων και όσων έφυγαν χωρίς όμως να μπορεί να γίνει η διαγραφή τους). Ο αριθμός των μαθητών που σταθερά παρακολούθησαν τη ΤΥ Ι ΖΕΠ κυμαινόταν από 9 – 15 καθημερινά. Η προσέλευση των μαθητών στο σχολείο με κάποιες εξαιρέσεις δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τακτική και σταθερή. Υπήρξαν περιπτώσεις μαθητών που απείχαν από το σχολείο για διάστημα ενός μήνα ή και περισσότερο.
Κατά τη μαθησιακή διαδικασία προέκυψαν σημαντικά προβλήματα. Αρχικά η μη ενημέρωση τόσο των εκπαιδευτικών του σχολείου που θα ιδρυόταν η ΤΥ Ι ΖΕΠ μαθητών προσφύγων, όσο και των γονέων και κηδεμόνων των γηγενών μαθητών και γενικότερα της τοπικής κοινότητας ώστε να εξασφαλιστεί η συνεργασία τους για την επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος εκπαίδευσης των μαθητών προσφύγων. Η απουσία μέριμνας από την πολιτεία, ώστε να εξασφαλιστεί η απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή για τη λειτουργία της ΤΥ Ι ΖΕΠ. Το χάσμα της γλώσσας και η μη επαρκής (σχεδόν ανύπαρκτη) βοήθεια μεταφραστή, υπήρξαν από την αρχή μεγάλο εμπόδιο σε όλους τους τομείς της σχολικής ζωής και ειδικότερα κατά τη διδασκαλία. Η μη επαρκής επιμόρφωση της εκπαιδευτικού σε θέματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης μαθητών προσφύγων, η μη πρόβλεψη από μέρους της πολιτείας για το καθημερινό κολατσιό των μαθητών προσφύγων.
Έπειτα η μη συνεπής και καθημερινή προσέλευση των μαθητών στο σχολείο, οι νέες εγγραφές που γίνονταν σε διάφορα χρονικά διαστήματα, δημιούργησαν καθυστερήσεις και προβλήματα στη μαθησιακή διαδικασία αφού συχνά έπρεπε να γίνουν επαναλήψεις των προηγουμένων, κάτι που έκανε τους παλιούς μαθητές να δυσανασχετούν…»
Μαρτυρία 3η:
«…στις 6 Οκτώβρη του 2016 ειδοποιήθηκα ότι θα έρθουν τα παιδιά αυτά στο σχολείο όχι από το Υπουργείο Παιδείας αλλά από μία συνάδελφο διευθύντρια στης οποίας επίσης το σχολείο θα πήγαιναν προσφυγόπουλα, με αποτέλεσμα να μην προλάβαινε να ειδοποιηθεί η τοπική κοινωνία μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο κυριολεκτικά, και για δύο μήνες περίπου να απειλούν οι γονείς ότι θα κάψουν το σχολείο.
Η περίοδος αυτή ήταν τρομερή. Είχαμε υποστήριξη από τον Περιφερειακό Διευθυντή, το Διευθυντή Διεύθυνσης και από το Σχολικό Σύμβουλο ή τους ΣΕΠ αλλά την αγχωτική καθημερινότητα που ζούσαμε κανείς δεν μπορούσε να τη νιώσει αν δεν βρισκόταν εκεί για να δει ότι οι «γείτονες» δεν αστειεύονται.
Επιπλέον σε αυτό, ερχόταν και το παραμύθι ότι τα σχολεία που έχουν πρόσφυγες θα πάρουν από το Δήμο έξτρα επιχορήγηση, πράγμα που δεν έγινε ποτέ. Έφεραν 70 παιδιά χωρίς να δώσουν χρήματα για να αγοράσουμε επιπλέον χαρτί υγείας, χαρτί κουζίνας, φάρμακα, απορρυπαντικά, χαρτί φωτοτυπικό, μαρκαδόρους και βάζαμε τα χρήματα από την τσέπη μας. Στο τέλος μας είπαν ότι χρήματα αυτά ούτως ή άλλως δε θα μπορούσε να τα δώσει ο Δήμος αφού τους πρόσφυγες τους είχαν αναλάβει ιδιωτικές εταιρίες.
Καθαρίζαμε μόνοι μας για ένα μεγάλο διάστημα μέχρι να έρθει έξτρα καθαρίστρια και φύλακας, γεγονός που προέκυψε από την καθημερινή με απειλητικό τρόπο επιμονή των γονέων ότι οι πρόσφυγες είναι βρώμικοι και ανεμβολίαστοι και, ενώ καθημερινά τους το διαψεύδαμε με χαρτιά που μας είχε στείλει το υπουργείο από το ΚΕΛΠΝΟ, εκείνοι παρέμεναν αμετάπειστοι. Δεν επέτρεπαν ούτε μαζί να κάνουμε διάλειμμα Ολοήμερο και ΔΥΕΠ και στην ουσία τους το επιβάλλαμε μετά το δεύτερο τρίμηνο φοβούμενοι καθημερινά για ατυχήματα.
Στο τέλος βέβαια κάναμε και γιορτές μαζί και ξεχωριστά αλλά όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι την ερχόμενη χρονιά 2017-18 δε θα έρχονταν όλοι στο σχολείο, όπως και έγινε. Έφεραν μόνο 11 παιδιά και τα διένειμαν στις τάξεις οπότε πήραν άλλη ροή τα πράγματα…»
Απέναντι στην εικονική πραγματικότητα των αριθμών που ευημερούν, υπάρχει και η πραγματικότητα που βιώνουν καθημερινά οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές στα σχολεία. Αυτή απέχει πολύ από όσα από άγνοια ή από σκοπιμότητα περιγράφουν οι αρμόδιοι.
Δεν θέλουμε ισοπεδωτικά να αφορίσουμε τα πάντα καθώς έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες, όμως χρειάζεται να γίνουν πολλά περισσότερα βήματα ακόμα, για να μπορέσουμε ως κοινωνία και ως κράτος να είμαστε περήφανοι για την ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχουμε σε αυτά τα παιδιά.
Για να συμβεί όμως κάτι τέτοιο, οι υπεύθυνοι θα πρέπει να έχουν πραγματική και όχι εικονική γνώση του εκπαιδευτικού τοπίου, κάτι που δεν είμαστε καθόλου σίγουροι ότι συμβαίνει.
Για τη νέα σχολική χρονιά το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να προχωρήσει έγκαιρα σε όλες εκείνες τις ενέργειες (έγκαιρη πρόσληψη του απαραίτητου αριθμού εκπαιδευτικών, προκειμένου να μην παρατηρούνται φαινόμενα υποστελέχωσης, βοηθητικού προσωπικού (καθαρίστριες, φύλακες), ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, διερμηνέων, επιμόρφωσή όλων των εκπαιδευτικών των σχολείων που εμπλέκονται, αποστολή βιβλίων και εκπαιδευτικού υλικού, ενημέρωση και προετοιμασία των τοπικών κοινωνιών, στοχευμένα προγράμματα για τους γονείς των παιδιών προσφύγων ώστε να αντιληφθούν την αναγκαιότητα συνεργασίας και επικοινωνίας με το σχολείο που φοιτούν τα παιδιά τους, χρηματοδότηση των σχολείων) που θα εξασφαλίσουν πραγματικές προϋποθέσεις μάθησης για όλα τα παιδιά. Θα πρέπει επίσης να φροντίσει όλες οι υποστηρικτικές δομές να επιτελούν συνεχώς το έργο τους και όχι απλά να κάνουν μία εμφάνιση στα σχολεία και στη συνέχεια να εξαφανίζονται.
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης θα συνεχίσει να συμβάλλει με όλες τις δυνάμεις της, όλα τα παιδιά, να έχουν ένα σχολείο αντάξιο των προσδοκιών της κοινωνίας.
