Καλά τα σενάρια και σχέδια για τα κεντροδεξιές διευρύνσεις με πόλο την ΝΔ ή κεντροαριστερές με τον ΣΥΡΙΖΑ, μήπως όμως απαιτείται και διεύρυνση προς την κατεύθυνση των κοινωνικών ζητημάτων; Μήπως επείγουν πολιτικές κάλυψης των ρηγμάτων που άνοιξε ή βάθυνε η κρίση;
Τα οικονομικά δεδομένα για την Ευρώπη και την χώρα: περιβάλλον, κλίμα, εξελίξεις παραμένουν σχετικά αβέβαια. Το χάσμα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς συνεχίζει να αυξάνει. Οι δημόσιες δαπάνες για τον κοινωνικό τομέα δεν συμβαδίζουν με τις ανάγκες των ανθρώπων και των κοινωνιών. Χαρακτηριστική περίπτωση η υγειονομική περίθαλψη; Η επιβάρυνση των οικογενειακών προϋπολογισμών είναι σημαντική και δυσβάσταχτη. Για πολλούς πολίτες και ολόκληρα κοινωνικά στρώματα είναι απίθανη.
Ειδικότερα στην χώρα μας χρόνιες εκκρεμότητες στην ανάπτυξη του ΕΣΥ: μη ορθολογική κατανομή πόρων, τεχνολογίας, υποδομών και κυρίως η μη ολοκλήρωση ενός λειτουργικού δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας ή ενός αποφασιστικού χτυπήματος της τεχνητής ζήτησης και των ποικιλώνυμων συμφερόντων έχουν ως αποτελέσματα την όλο και πιο μεγάλη αφαίμαξη της τσέπης του πολίτη και την ύπαρξη υπόγειας οικονομίας. Ο αντίκτυπος των πληρωμών “από την τσέπη” για κοινωνικές υπηρεσίες- που βασίζονταν χθές στην δυνατότητα της μεσαίας τάξης– σήμερα είναι εξαιρετικά αρνητικός αφού η εισοδηματική πτώση των στρωμάτων αυτών είναι σχεδόν κατακόρυφη. Έτσι τέτοιες πληρωμές και ιδιαίτερα για το αγαθό της Υγείας προκαλούν και ενοχοποιούνται για την αύξηση της φτώχειας, ακόμη και σε χώρες υψηλού εισοδήματος. Δεν αρκεί να καταδικάζεται το φαινόμενο ως απαράδεκτο, απαιτείται ανανέωση στόχων και δράσεων τώρα, προς το 2020.
Η ύπαρξη συστημάτων ευημερίας και αλληλεγγύης, που να μην αφήνουν ανθρώπους κάτω, πίσω ή στο περιθώριο είναι μείζον ζήτημα πολιτισμού για την Ευρώπη. Οι τρείς κοινωνικές ομάδες που είναι λιγότερο ικανοί να πληρώσουν για την κοινωνική φροντίδα δηλ. τα φτωχότερα νοικοκυριά, τα άτομα με χρόνιες ασθένειες και οι συνταξιούχοι προσδοκούν, ενώ το μέγεθος τους είναι όλο και περισσότερο πολιτικός και εκλογικός πονοκέφαλος για τους κυβερνώντες. Η βελτίωση των πολιτικών κάλυψής τους αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την άρση της σημερινής κατάστασης. Όλοι πολιτικοί και επιστήμονες, ερευνητές ομολογούν την ανάγκη να μειωθεί η οικονομική πίεση στους πολίτες για αυτές τις υπηρεσίες αυτές.
Οι πολίτες δυσπιστούν όταν οι δεσμεύσεις για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι γενικόλογες και παράλληλα οι περικοπές είναι ονομαστικοποιημένες. Για παράδειγμα, στην χώρα μας, η πολιτική για την καθολική κάλυψη του ανασφάλιστου πληθυσμού τα τρία τελευταία χρόνια φαίνεται ότι έχει σχετικά βελτιώσει την πρόσβαση στα νοσοκομεία αλλά όχι και στην εξω-νοσοκομειακή περίθαλψη και στην πρόσβαση στο φάρμακο, που είναι απολύτως αναγκαία. Επομένως οι στόχοι πρέπει να είναι ξεκάθαροι και συγκεκριμένοι. Κάτι που σε ευρωπαϊκό επίπεδο σπρώχνει για ονομαστικοποίηση στόχων π.χ. να κρατηθούν οι πληρωμές από την “τσέπη” (για όποια μορφή υγειονομικής φροντίδας) κάτω του 15% των συνολικών δαπανών για την Υγεία είναι στόχος επιβεβλημένος άμεσα. Εδώ;
Είναι ώρα για εναρμόνιση πολιτικών και υιοθέτηση μεθόδων. Είναι στιγμή για έναν προσεκτικό και ριζικό επανασχεδιασμό των τελών χρήσης των κοινωνικών υπηρεσιών, με ελαχιστοποίηση των πληρωμών και πραγματική εξασφάλιση της πρόσθετης προστασίας για τους φτωχούς και τους τακτικούς χρήστες υγειονομικής φροντίδας. Ας γίνει αυτό ένα κριτήριο για την επόμενη βολή μας στην κάλπη!
*Ο Σπύρος Παπασπύρος είναι πρώην Πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ
