Έχουμε ανάγκη να ψάχνουμε την καλή είδηση. Αυτή τη φορά είμαστε πολύ κοντά στο «δικαίωμα» στο όνειρο, διότι αναμένεται να αφαιρεθεί η άδεια λειτουργίας της ΑΕΠΙ, ως Εισπρακτικού Οργανισμού Πνευματικών Δικαιωμάτων, αφήνοντας τον χώρο των πνευματικών δικαιωμάτων α ν ο ι χ τ ό στους δημιουργούς και με τα σκυλιά-υποτίθεται-δεμένα… Όμως, πνευματικά δικαιώματα είναι αυτά, και από πίσω υπάρχει άφθονο χρήμα, το οποίο είναι μεν προορισμένο για τους νόμιμους δικαιούχους δημιουργούς (συνθέτες-στιχουργούς, χώρια από τα συγγενικά δικαιώματα), αλλά στην πορεία κάτι γίνεται και το… δικαίωμα ξεστρατίζει κι ένα του μέρος χάνεται γι’ αλλού…
Ακριβώς όπως όταν χύνεται… μέλι και μαζεύονται πολλά ζωύφια. Πάσης φύσεως. Μυγάκια, μέλισσες, σφήκες, μύγες, σκαθάρια, μυρμήγκια και άλλα, διάφορα έντομα… Το να μην μαζεύονταν άνθρωποι, στο μέλι-πνευματικό δικαίωμα, θα ήταν εντελώς πρωτόγνωρο!
Συνήθως μάλιστα, προλαβαίνουν κάποιοι επιτήδειοι πριν φτάσει οποιοσδήποτε άλλος… Και αρχίζει το πάρτι (το οποίον λέγεται και… τρικούβερτο). Αυτό το οποίο κάπως περιέγραψα, ισχύει για όλες τις περιπτώσεις στις οποίες παράγεται χρήμα και αυτό ακολούθησαν τόσο η παλαιότερη διοίκηση της ΑΕΠΙ (Μακρής), όσο και η νεότερη (οικογένεια Ξανθόπουλου) της οποίας η λήξη της αδείας, αναμένεται να ανακοινωθεί άμεσα, μετά από τόσες καταγγελίες και αποκαλύψεις οικονομικών ατασθαλιών εις βάρος των συμβεβλημένων δικαιούχων δημιουργών.
Βεβαίως, για να γίνει αυτό, μεσολάβησαν πολλά. Οι συνεχείς, εδώ και χρόνια, καταγγελίες εις βάρος της ΑΕΠΙ από μεμονωμένους αρχικά δημιουργούς και αργότερα από τις οργανώσεις τους, το έμπρακτο ενδιαφέρον τού τότε υπουργού πολιτισμού Ν. Ξυδάκη, ο πρώτος καταγγέλλων Σταύρος Ξαρχάκος με την επιμονή του, ιδιαιτέρως το Σωματείο ΑΣΜΑ+450, αλλά και το ΜΕΤΡΟΝ (παρ’ όλα τα σκαμπανεβάσματα του), η φίλα προσκείμενη προς τους δημιουργούς κυβέρνηση, διά του πρωθυπουργού, η οποία πήρε όλη την ευθύνη επάνω της, αφού όλα τα άλλα κόμματα (ΚΚΕ, ΝΔ, Κίνημα Αλλαγής, Ποτάμι) καταψήφισαν την τροπολογία που προβλέπει σύσταση Έκτακτης Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης υπό τον ΟΠΙ (Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας ΥΠΠΟ) και στην ουσία την ανάκληση της άδειας της ΑΕΠΙ, η Επίτροπος κα Μαρία Βλάχου, η νυν υπουργός κα Λυδία Κονιόρδου και όλοι όσοι συνέβαλαν για να ξεδιπλωθεί αυτό το σύνθετο ζήτημα μιας πλεκτάνης οικονομικών συμφερόντων, τεράστιου… βεληνεκούς, με κατ’ εξοχήν πρωταγωνίστρια την οικογένεια Ξανθόπουλου!
Ωραία… Και τώρα, μετά το τέλος (;) μιας τέτοιας κατάχρησης της περιουσίας των συνθετών-στιχουργών και συναφών συγγενών δικαιωμάτων, που πλήγωσαν επί μεγάλο χρονικό διάστημα το ελληνικό τραγούδι στο σύνολό του, ανοίγει η αυλαία μιας άλλης περιόδου, για τα πνευματικά-συγγενικά δικαιώματα, που μπορούμε να την ονομάσουμε: Ε λ π ι δ ο φ ό ρ α! Αυτό δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με τις νόμιμες και δίκαιες εισπράξεις των δημιουργών, αλλά ρίχνει φως στην επανεκκίνηση της λειτουργίας τού ελληνικού τραγουδιού, επανατοποθετώντας το, ενδεχομένως (?), σε μια πιο σώφρονα διαδρομή…
Με πεινασμένους δημιουργούς δεν μπορείς να φτιάξεις απελευθερωμένη και εμπνευσμένη τέχνη. Η αγωνιώδης αναζήτηση του δικαιώματος, έχει ως αποτέλεσμα την μιζέρια και την πνευματική πενία. Η αμοιβή τού πνευματικού δικαιώματος, είναι συνθήκη απαραβίαστη και ηθικά επιβεβλημένη. Η ΑΕΠΙ έπεσε στην υπόληψη των δημιουργών, επειδή παραβίασε, με «ποικίλους τρόπους», αυτόν τον διεθνή κανόνα. Τώρα, θα δοθεί η ευκαιρία μιας νέας πορείας ώστε να πραγματοποιηθεί το αίτημα των Σωματείων των δημιουργών, που επί χρόνια φώναζαν: την απεμπλοκή τους από την ιδιωτική ΑΕΠΙ και την δημιουργία νέου Εισπρακτικού Οργανισμού, ελεγχόμενου από τους ίδιους τούς δημιουργούς.
Θα είναι μια νέα δοκιμασία που θα πάρει χρόνο, άγνωστο πόσο… Θα δοκιμαστούν νέα πρόσωπα, νέες μέθοδοι, νέες τεχνολογίες, περισσότερη, στενότερη επαφή με τους καθ’ ύλην αρμόδιους, θα επινοηθούν κανόνες, θα ξεδιπλωθούν σκέψεις και θα ληφθούν αποφάσεις πάνω στο θέμα της αντικειμενικής διανομής των ποσοστών ή άλλων διευκολύνσεων ανθρωπιστικού περιεχομένου. Θα αποκατασταθεί η «φυλετική» στάση, μεταξύ αμειβόμενου και εισπρακτικού φορέα, η οποία πάντα παραμόνευε (και πολλές φορές υπονόμευε) την ομαλή λειτουργία της καλής πίστης. Θα δώσει ακόμα μια ευκαιρία να διευκρινιστούν οι κακές «σχέσεις» μεταξύ των χρηστών, επιχειρηματιών, οι οποίοι «απαιτούν» την, χωρίς πνευματικό δικαίωμα, ελεύθερη διακίνηση των τραγουδιών…
Θα πρέπει να ανακινηθεί το τεράστιο θέμα της πιο δίκαιης κατανομής των ραδιοτηλεοπτικών δικαιωμάτων, με προσεκτικότερη παρατήρηση στην ποσοστιαία μετάδοση τραγουδιών από ραδιόφωνα και τηλεοράσεις. Να εφαρμοστεί ένας έλεγχος στις διαδικτυακές μεταδόσεις, στα download (κατεβάσματα) καθώς και άλλων τρόπων κλοπής πνευματικών προϊόντων με συστήματα που χρησιμοποιούν προηγμένες τεχνολογικά χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Σουηδία, Αμερική κα). Μια ιδιαιτέρως δύσκολη και σύνθετη νομική διαδικασία που έχει ταλαιπωρήσει τις μεθόδους και τους τρόπους ελέγχων των πνευματικών δικαιωμάτων.
Θα πρέπει να επανατοποθετηθούν τα ζητήματα των σχέσεων με τους εκδότες των ΜΜΕ και οι πονηρές, έως εξόφθαλμες, παραβιάσεις σχεδόν απόλυτης κλοπής των Μέσων προς τους δημιουργούς, θέμα που έχει δημιουργήσει βαρύτατη καχυποψία μεταξύ δημιουργών και διεύθυνσης των Μέσων… Αναφέρομαι στα bonus και στις δισκογραφικές-κινηματογραφικές προσφορές, οι οποίες είναι και ο προπομπός της βαθύτατης κρίσης που ξεκίνησε η κατακόρυφη πτώση του πνευματικού δικαιώματος…
Μια σειρά από αναγκαίες αλλαγές «θα πρέπει» πράγματι να δρομολογηθούν στο ξεκίνημα της πορείας για μια νέα αρχή. Ένα ξεκίνημα το οποίο θα χαράξει δρόμους και μονοπάτια, με ευθύνη, πλέον, των δημιουργών και όχι των μεσαζόντων τεχνοκρατών. Είμαστε μπροστά στο ε φ ι κ τ ό ή στο α ν έ φ ι κ τ ο; Μήπως ονειροβατούμε και είμαστε αμετανόητοι αιθεροβάμονες; Μήπως η επόμενη φάση μοιάσει στο: «φύγε εσύ, έλα εσύ»;
Το Σωματείο «Άσμα+450» ορθώς γράφει στην ανακοίνωσή του: «Τώρα θα φανεί ποιος θα δουλέψει για την ενότητα και για την γρήγορη έξοδο από το καθεστώς εποπτείας.» Και σε άλλο σημείο χρησιμοποιώντας τα τραγούδια των Άκη Πάνου και Απόστολου Καλδάρα γράφει: «Η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα και ας παν στην ευχή τα παλιά.» Δεν ζητάμε να «παν στην ευχή τα παλιά», με την έννοια να… ξεχαστούν. Αντιθέτως. Ας ξεκινήσουμε, με στόχο να διασφαλίσουμε το πνευματικό δικαίωμα, χωρίς να επαναληφθούν παλαιότερα λάθη και αδικίες, έχοντας αυτή τη φορά υπαίτιους εμάς τους ίδιους…
*Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
