Το Βραβείο Δημοκρατίας 2025 απένειμε ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, στον Ισραηλινό δημοσιογράφο και συγγραφέα, Γκίντεον Λέβι, κατά τη διάρκεια τελετής, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 1 Οκτωβρίου, στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, αναφέρθηκε στις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, λέγοντας: «Ελπίζουμε και ευχόμαστε η σημερινή μας εκδήλωση να συμπέσει και με την απαρχή εξελίξεων ειρήνης στη Μέση Ανατολή. Όλοι στρέφουμε με προσδοκία το βλέμμα μας στην πρόταση που βρίσκεται σε συζήτηση τις τελευταίες ώρες, όχι όμως χωρίς σκεπτικισμό. Γεννά ελπίδες, γιατί ειρήνη στην περιοχή, σημαίνει φαΐ στα παιδιά της Ράφα, πόσιμο νερό στα παιδιά της Χαν Γιουνίς, ηλεκτρικό ρεύμα στα νοσοκομεία της πόλης της Γάζας. Γιατί ειρήνη είναι το δικαίωμα ενός παιδιού να μεγαλώσει χωρίς τον ήχο των βομβαρδισμών. Αυτές όμως τις πρώτες ώρες δεν λείπει και ο σκεπτικισμός για το πόσο βιώσιμη μπορεί να είναι μια πρόταση που εξακολουθεί να αφήνει τους Παλαιστίνιους χωρίς πατρίδα».
Ο Γκίντεον Λέβι, σχολιάζοντας την κάλυψη του πολέμου στη Γάζα από τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, υπογράμμισε: «Κάθε μέσος Έλληνας πολίτης μαθαίνει πολύ περισσότερα για το τι συμβαίνει στη Γάζα από τον μέσο Ισραηλινό. Δε θέλουν να δουν τη Γάζα. Και τα δειλά, συνεργαζόμενα μέσα ενημέρωσης του Ισραήλ τους βοηθούν να μη δουν τη Γάζα. Για έναν μέσο Ισραηλινό και για τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, υπάρχουν μόνο 20 άνθρωποι που ζουν στη Γάζα σήμερα. Οι 20 όμηροι, αυτοί είναι οι μόνοι άνθρωποι που ζουν στη Γάζα. Όλα τα υπόλοιπα δε μετράνε».
Την απονομή παρακολούθησαν δια ζώσης διακεκριμένοι προσκεκλημένοι, δημοσιογράφοι, καθώς και πλήθος κόσμου διαδικτυακά από την σελίδα του Facebook του Δήμου Αθηναίων.
Μετά την τελετή απονομής του Βραβείου Δημοκρατίας, ακολούθησε σύντομο απόσπασμα από το δρώμενο «Το Δράμα της Δημοκρατίας» από το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν.
Ποιος είναι ο Γκίντεον Λέβι
Ο Γκίντεον Λέβι γεννήθηκε στο Τελ Αβίβ το 1953 και εργάζεται στην εφημερίδα Haaretz από το 1982, όπου ανέδειξε μέσα από τη στήλη «Twilight Zone» την καθημερινότητα των Παλαιστινίων υπό κατοχή. Με το έργο του έχει καθιερωθεί ως μία από τις πιο θαρραλέες φωνές στο Ισραήλ, ασκώντας αδιάκοπα κριτική στην κατοχή και αναδεικνύοντας τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Έχει βραβευθεί με διεθνώς αναγνωρισμένα βραβεία, όπως το Emil Grunzweig Human Rights Award (1996), το Anna Lindh Journalism Award (2008), το Peace Through Media Award (2012), το Olof Palme Prize (2015) και το κορυφαίο στο Ισραήλ Sokolov Prize for Journalism (2021).
Το Βραβείο Δημοκρατίας 2025
Οι ερυθρόμορφες διακοσμητικές σκηνές έχουν αντικατασταθεί από μια σύγχρονη μελανόμορφη γεωμετρική σύνθεση, περιμετρικά του αγγείου. Το αρχαίο ελληνικό αγγείο αντιπροσωπεύει το σταθερό έδαφος, ένα σύστημα αξιών, πάνω στο οποίο θα πατήσει η σύγχρονη φιλελεύθερη Δημοκρατία. Το λευκό και το μαύρο συμβολίζουν τη δυαδικότητα: φως και σκοτάδι, παρουσία και απουσία, ζωή και θάνατος, κενό και πλήρωση.
Η βάση του Βραβείου Δημοκρατίας της Πόλης των Αθηνών είναι από πλεξιγκλάς, ένα μεταγενέστερο υλικό, σε αντίθεση με το αγγείο που είναι από πηλό. Δημιουργείται έτσι μια αντίθεση και ταυτόχρονα ένα αρμονικό πάντρεμα των υλικών, παραπέμποντας σε μια διαχρονικότητα των αξιών. Το διαφανές πλεξιγκλάς, τονίζει τη σχέση ανάμεσα στο υλικό ίχνος και τη μνήμη, ανάμεσα στην ιστορική ύλη και την υπέρβασή της.
Η ιστορία του Βραβείου Δημοκρατίας της Πόλης των Αθηνών
Το Βραβείο Δημοκρατίας της Πόλης των Αθηνών θεσπίστηκε το 2016 από τον Δήμο Αθηναίων και απονέμεται ετησίως σε προσωπικότητες ή οργανισμούς με διεθνώς αναγνωρισμένο έργο, ηθική ακεραιότητα και διαρκή προσήλωση στις αξίες της φιλελεύθερης Δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
Η απονομή του φετινού βραβείου, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Athens Democracy Forum, που διοργανώνεται από το Democracy and Culture Foundation, σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων και τους The New York Times.
Χαιρετισμός Δημάρχου Αθηναίων, Χ. Δούκα, κατά την απονομή του Βραβείου Δημοκρατίας στον Γκ. Λέβι
«Όταν, πριν από μήνες συζητούσαμε για το πρόσωπο που θα τιμήσουμε φέτος με το Βραβείο Δημοκρατίας της Αθήνας, δεν φανταζόμασταν ότι η επιλογή μας θα γίνει τόσο τραγικά επίκαιρη.
Δεν φανταζόμασταν ότι ο πολιτισμένος κόσμος, επί βδομάδες, επί μήνες θα παρακολουθεί σε κοινή θέα την γενοκτονία των Παλαιστινίων, άβουλος και αδύναμος να την σταματήσει.
Γιατί όλοι γνωρίζουμε. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν ήξερε, δεν ξέρει.
Απόψε, τιμούμε έναν άνθρωπο που αφιέρωσε τη ζωή του στο να διασφαλίσει ότι η αλήθεια θα φανεί, θα γίνει γνωστή και δεν θα αγνοηθεί ποτέ.
Και ο αυτός ο άνθρωπος, με τόλμη και γενναιότητα, χωρίς μισόλογα και καθώς πρέπει εξωραϊσμούς, φροντίζει χρόνια τώρα, να γνωρίζουμε για τις φρικαλεότητες που διαπράττει το Ισραήλ στην Λωρίδα της Γάζας.
Προειδοποιεί για χρόνια: Ο μιλιταρισμός, ο φανατισμός, η επικράτηση του δίκιου του δυνατού, η σιωπή στην αδικία, τροφοδοτεί τον κύκλο αίματος που ανοιγο-κλείνει για πάνω από μισό αιώνα στην Μέση Ανατολή.
Ο Γκίντεον Λέβι, κράτησε προσηλωμένη την ματιά του σε όλα αυτά.
Η πένα του στην Haaretz δεν έγραφε «για να αρέσει», για να χαϊδεύει εθνικούς μύθους.
Ο Γκίντεον Λέβι γράφει για να ενοχλήσει.
Γράφει για τα παιδιά που δεν προλαβαίνουν να μεγαλώσουν στη Γάζα, για τους έφηβους που δεν ονειρεύονται, για τους νέους που δεν σχεδιάζουν το μέλλον, για τις μητέρες που θάβουν τα παιδιά τους, για τις γειτονιές που ισοπεδώνονται, για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Γράφει για να ταράξει τα νερά μιας κοινωνίας που μερικές φορές προτιμά να μην βλέπει. Και όσοι καλοθελητές, επιχειρούν να τον διαβάλουν, ανακαλύπτοντας στο πρόσωπό του έναν βολικό εχθρό, η απάντηση του Γκίντεον είναι αποστομωτική και προσυπογράφω και την τελευταία λέξη της: «Η αληθινή πατριωτική στάση», λέει, «είναι η κριτική απέναντι στην αδικία».
Κυρίες και κύριοι,
Ελπίζουμε και ευχόμαστε η σημερινή μας εκδήλωση να συμπέσει και με την απαρχή εξελίξεων ειρήνης στην Μέση Ανατολή.
Όλοι στρέφουμε με προσδοκία το βλέμμα μας στην πρόταση που βρίσκεται σε συζήτηση τις τελευταίες ώρες. Μια πρόταση που γεννά ελπίδες, όχι όμως χωρίς σκεπτικισμό.
Γεννά ελπίδες, γιατί ειρήνη στην περιοχή, σημαίνει φαγητό στα παιδιά της Ράφα, πόσιμο νερό στα παιδιά της Χαν Γιουνίς, ηλεκτρικό ρεύμα στα νοσοκομεία της πόλης της Γάζας. Γιατί ειρήνη είναι το δικαίωμα ενός παιδιού να μεγαλώσει χωρίς τον ήχο των βομβαρδισμών.
Αυτές όμως τις πρώτες ώρες δεν λείπει και ο σκεπτικισμός για το πόσο βιώσιμη μπορεί να είναι μια πρόταση που εξακολουθεί ν’ αφήνει τους Παλαιστίνιους χωρίς πατρίδα.
Σκεπτικισμό γιατί επικεφαλής του Ειρηνευτικού Συμβούλιου αυτό-χρίστηκε ο ηγέτης που πριν λίγες μέρες στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ έκανε σαματά γιατί δεν λειτούργησαν οι κυλιόμενες σκάλες στο κτίριο του ΟΗΕ και δεν βρήκε να πει ούτε μια κουβέντα για τα 22.000 παιδιά που πέθαναν από πείνα στην Γάζα.
Και δίπλα του, πολύτιμος σύμμαχός του, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο επικεφαλής κράτους που κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου, να μας εγκαλεί από το βήμα του ΟΗΕ, με την κονκάρδα στο πέτο, «Θυμηθείτε την 7η Οκτωβρίου».
Ας είμαστε ξεκάθαροι: Εμείς δεν ξεχνάμε την 7η Οκτωβρίου.
Αλλά δεν ξεχνάμε και τις 723 ημέρες που ακολούθησαν με την δολοφονία 65.000 αμάχων στην Γάζα.
Όμως, όλοι σε αυτήν την αίθουσα, θέλουμε να δοθεί μια ευκαιρία στην ειρήνη.
Γιατί σε αυτόν τον ταραγμένο τόπο της Μέσης Ανατολής, αν υπάρχει έστω και ένα παράθυρο για παύση των εχθροπραξιών, προστασία των αμάχων, έναρξη της ανοικοδόμησης — έχουμε την ηθική υποχρέωση να το κρατήσουμε ανοιχτό.
Κυρίες και κύριοι,
Σε μια εποχή όπου ο πόλεμος παρουσιάζεται ως “άμυνα”, όπου η καταπίεση βαφτίζεται “ασφάλεια”, και οι νεκροί χωρίζονται σε “δικούς μας” και “άλλους”, η φωνή του Γκίντεον Λέβι είναι πράγματι ενοχλητική. Ίσως γι’ αυτό είναι και τόσο πολύτιμη.
Γιατί μας υπενθυμίζει κάτι βαθιά πολιτικό και βαθιά ανθρώπινο: ότι δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη. Ότι δεν μπορεί να υπάρχει δημοκρατία α λα καρτ, δεν γίνεται να βλέπουμε τη βία όταν μας συμφέρει.
Αποτελεί αδιαμφισβήτητη φρικαλεότητα η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου του 2023.
Οι δολοφονίες αμάχων, η απαγωγή και η κακοποίηση ανθρώπων δεν είναι πράξεις «αντίστασης» – είναι εγκλήματα.
Ωστόσο, η απάντηση σε αυτά τα εγκλήματα δεν μπορεί να είναι η ισοπέδωση της Γάζας και η συλλογική τιμωρία εκατομμυρίων ανθρώπων.
Η ανελέητη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ, δεν συνιστά «δικαίωμα αυτοάμυνας» χωρίς όρια.
Κυρίες και κύριοι,
Η φωνή του Γκίντεον Λέβι, σταθερή, ακριβής, και ασυμβίβαστη έχει αποδείξει ότι η δημοσιογραφία, όταν τιμά την αποστολή της, δεν είναι απλώς εργαλείο πληροφόρησης, είναι πράξη αντίστασης και πράξη ηθικής ευθύνης.
Είναι τιμή για την πόλη της Αθήνας να απονείμει το Βραβείο Δημοκρατίας στον Γκίντεον Λέβι, στον άξιο δημοσιογράφο και στον άνθρωπο που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην αναζήτηση και στην υπεράσπιση της αλήθειας.
Γκίντεον,
Γιατί, όπως είπατε κάποτε, «το μεγαλύτερο έγκλημα δεν είναι αυτό που συμβαίνει, αλλά το ότι κανείς δεν μιλά γι’ αυτό».
Σας ευχαριστούμε.»
Μετά την τελετή απονομής ακολούθησε κοινή συνέντευξη Τύπου του Χάρη Δούκα και του Ισραηλινού δημοσιογράφου Γκίντεον Λέβι, την οποία συντόνισε ο δημοσιογράφος Πάνος Χαρίτος.
