Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν πιστεύουν ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν (Vladimir Putin) είναι ειλικρινής σχετικά με μια ειρηνευτική συμφωνία — επομένως η στρατηγική τους είναι να να επαινούν τον Ντόναλντ Τραμπ (Donald Trump) μέχρι να καταλήξει τελικά στο ίδιο συμπέρασμα και να συνειδητοποιήσει ότι θα χρειαστεί να γίνει πιο σκληρός με το Κρεμλίνο.
Η ευρωπαϊκή πλευρά πιστεύει ότι πρόκειται για μια προσέγγιση από την οποία επωφελούνται όλες οι πλευρές. Θα χαρούν πολύ αν αποδειχθεί ότι κάνουν λάθος αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ καταφέρει να διαπραγματευτεί τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία με ουσιαστικές εγγυήσεις ασφαλείας, αλλά το κύριο σχέδιο δράσης είναι να αντικρούσει την μπλόφα του Ρώσου ηγέτη και να ασκήσει πιέσεις για αυστηρότερες κυρώσεις.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν (Emmanuel Macron), ο παγκόσμιος ηγέτης που κατέβαλε τις μεγαλύτερες προσπάθειες για να αποτρέψει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσω διπλωματικής προσέγγισης στον Πούτιν, είναι πλέον ο πιο ειλικρινής δηλώνοντας ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν παίρνει στα σοβαρά την ειρήνη και εξακολουθεί να είναι προσηλωμένος στον στόχο του να καταστρέψει μια ανεξάρτητη, δημοκρατική Ουκρανία.
«Νομίζω ότι ο Πρόεδρος Πούτιν θέλει ειρήνη; Η απάντηση είναι όχι. Αν θέλετε την βαθύτερη πεποίθησή μου: Όχι. Νομίζω ότι ο Πρόεδρος Τραμπ θέλει ειρήνη; Ναι», δήλωσε ο Μακρόν πριν αναχωρήσει για την Ουάσινγκτον, όπου συμμετείχε στις συνομιλίες τη Δευτέρα . «Δεν νομίζω ότι ο Πρόεδρος Πούτιν θέλει ειρήνη. Νομίζω ότι θέλει τη συνθηκολόγηση της Ουκρανίας. Αυτό έχει προτείνει».
Πράγματι, αντί να προσφέρει οποιεσδήποτε παραχωρήσεις για μια ειρηνευτική συμφωνία, ο Πούτιν απλώς απαιτεί περισσότερα εδάφη από το Κίεβο, συμπεριλαμβανομένων βασικών ουκρανικών αμυντικών γραμμών που θα του επιτρέψουν να εισβάλει βαθύτερα στη χώρα. Απορρίπτει επίσης κατηγορηματικά την παρουσία δυνάμεων του ΝΑΤΟ για να εγγυηθεί την ασφάλεια της χώρας μετά τον πόλεμο – μια κρίσιμη προϋπόθεση για το Κίεβο.
Με τις προετοιμασίες να βρίσκονται σε εξέλιξη για μια πιθανή σύνοδο κορυφής με τη συμμετοχή της Ρωσίας και της Ουκρανίας, ηγέτες από όλη την Ευρώπη πραγματοποίησαν μια σειρά έκτακτων συνομιλιών την Τρίτη για να αξιολογήσουν την αντίδρασή τους και να μοιραστούν πληροφορίες από τις συζητήσεις στον Λευκό Οίκο την προηγούμενη μέρα.
Σύμφωνα με πέντε διπλωμάτες που μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας στο Politico ανέφεραν ότι οι πρόεδροι, οι πρωθυπουργοί και οι πρεσβευτές ευθυγραμμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό με τον Μακρόν εκφράζοντας βαθιές αμφιβολίες ότι ο Πούτιν θα διαπραγματευτεί καλή τη πίστει, αλλά και αισιοδοξία ότι ο Τραμπ θα τιμωρήσει τη Ρωσία αν αποδειχθεί ότι είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για τον τερματισμό του πολέμου.
«Είναι σαφές ότι αν καταλήξουμε σε μια κατάσταση όπου ο Πούτιν αποδείξει ότι δεν θέλει να τερματίσει τον πόλεμο, αυτό θα αναγκάσει τον Τραμπ να δράσει και ενισχύει τα επιχειρήματα για κυρώσεις», δήλωσε ένας διπλωμάτης από μια χώρα που εκπροσωπήθηκε σε μια εικονική σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την Τρίτη.
Οι Ευρωπαίοι θεωρούν την πίεση των αμερικανικών κυρώσεων ως κρίσιμη για τη διπλωματική διαδικασία και πολλοί υποστηρίζουν ότι ο Πούτιν έπεισε τον Τραμπ να συνεργαστεί στην Αλάσκα μόνο αφότου η Ουάσιγκτον επέβαλε υψηλούς δασμούς κατά της Ινδίας για την αγορά του πετρελαίου, του αγαθού που είναι ζωτικής σημασίας για τη ρωσική οικονομία. Το επόμενο δραματικό βήμα θα ήταν η κλιμάκωση παρόμοιων κυρώσεων για να στραγγαλιστεί το σημαντικότατο εμπόριο της Ρωσίας με την Κίνα.
Ένας δεύτερος διπλωμάτης επιβεβαίωσε ότι οι σύμμαχοι ήταν πρόθυμοι να υποστηρίξουν την αμερικανική πρωτοβουλία για τη μεσολάβηση μιας εκεχειρίας, όχι επειδή πίστευαν απαραίτητα ότι θα λειτουργούσε αλλά «επειδή θα ήταν μια σαφής δοκιμασία για τις ρωσικές προθέσεις». Ένας τρίτος δήλωσε ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας που αναπτύσσονται θα βοηθήσουν την Ουκρανία «να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος», ενώ οι κυρώσεις θα διασφαλίσουν ότι «θα έχουμε… επιρροή στον Πούτιν».
Ηγέτες, όπως η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ( Ursula von der Leyen), ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε (Mark Rutte), ο Γάλλος Μακρόν, ο Βρετανός Κιρ Στάρμερ (Keir Starmer ) και η Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι (Giorgia Meloni), ταξίδεψαν στην Ουάσινγκτον τη Δευτέρα για να υποστηρίξουν τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι (Volodymyr Zelenskyy) σε μια συνάντηση με τον Τραμπ. Αυτό συνέβη λίγες μέρες αφότου ο Αμερικανός ηγέτης φιλοξένησε τον Πούτιν για συνομιλίες στην Αλάσκα και ισχυρίστηκε ότι έχει σημειώσει πρόοδο σε «πολλά σημεία».
«Αυτή είναι μια συνεχής άσκηση διαχείρισης του Τραμπ για όλους — συμπεριλαμβανομένου και του Πούτιν, παρεμπιπτόντως», δήλωσε στο POLITICO η Φιόνα Χιλ (Fiona Hill), πρώην σύμβουλος του Ρεπουμπλικάνου κατά την πρώτη προεδρική του θητεία και νυν ανώτερη συνεργάτιδα στο Brookings Institution.
«Αλλά νομίζω ότι έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσε κανείς να περιμένει τη Δευτέρα». Σύμφωνα με αυτήν, το καλύτερο που θα μπορούσε να ελπίζει κανείς από τη σύνοδο κορυφής της Αλάσκας ήταν «κάτι με το οποίο θα μπορούσαν να δουλέψουν – και φαίνεται ότι υπήρχε κάτι, παρόλο που τα οπτικά ήταν απαίσια».
Οι δυτικοί εταίροι έχουν επαινέσει τον Τραμπ — ευχαριστώντας τον για τη φιλοξενία των συνομιλιών — και εξέφρασαν πραγματική ανακούφιση αφού φάνηκε να δίνει ουσιαστικές διαβεβαιώσεις ότι η χώρα θα διαδραματίσει ρόλο στις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Πίσω από κλειστές πόρτες, ωστόσο, επικεντρώνονται περισσότερο στην πίεση για νέους, αυστηρούς οικονομικούς περιορισμούς εάν και όταν η Μόσχα αρνηθεί να τερματίσει την εισβολή της.
«Όλοι κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες», δήλωσε ένας τέταρτος διπλωμάτης της ΕΕ. «Αλλά δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο τελικός στόχος του Πούτιν. Τι θα παρακινήσει τον Πούτιν να κάνει παραχωρήσεις; Δεν ξέρω».
Η πίεση για ειρηνευτικές συνομιλίες γίνεται πρόβλημα για τον Ρώσο ηγέτη.
Η αντίδραση του Κρεμλίνου στον επόμενο γύρο διπλωματικών προσπαθειών ήταν αόριστη. Παίζοντας με το χρόνο, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ (Sergey Lavrov) δήλωσε ότι η Μόσχα δεν απορρίπτει τις συνομιλίες με την Ουκρανία – αλλά επέμεινε ότι οποιαδήποτε σύνοδος κορυφής θα πρέπει να προετοιμαστεί «βήμα προς βήμα, σταδιακά, ξεκινώντας από το επίπεδο των εμπειρογνωμόνων και στη συνέχεια περνώντας από όλα τα απαραίτητα στάδια». Ο Πούτιν πρότεινε ακόμη και μάλλον άχρηστα μια σύνοδο κορυφής στη Ρωσία – μια ιδέα που απορρίφθηκε αμέσως.
Ένας Γερμανός αξιωματούχος είπε ότι αυτή η ταλάντευση γινόταν μια ουσιαστική δοκιμασία της ρωσικής σοβαρότητας.
«Η Ρωσία συμφώνησε να φιλοξενήσει ή να συμμετάσχει σε μια διμερή σύνοδο κορυφής με τον Ζελένσκι… Εν τω μεταξύ, υποθέτω από τα [μέσα ενημέρωσης]… ότι η ρωσική πλευρά ερμηνεύει τώρα αυτό διαφορετικά», δήλωσε ο αξιωματούχος.
Από την ευρωπαϊκή πλευρά, η διπλωματία προχωρά τώρα με γρήγορους ρυθμούς. Η ΕΕ πραγματοποίησε έκτακτη συνάντηση πρεσβευτών μέχρι τις 2 π.μ. την Τρίτη πριν από την κλήση των ηγετών και μια ξεχωριστή βιντεοδιάσκεψη με τον άτυπο «συνασπισμό των προθύμων – coalition of the willing», ο οποίος περιλαμβάνει χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Τουρκία και ο Καναδάς. Αυτό έρχεται ακριβώς τη στιγμή που αναμένεται συνάντηση αρχηγών ενόπλων δυνάμεων αυτή την εβδομάδα στην Ουάσιγκτον για να συζητηθούν συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.
Οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ θα συναντηθούν επίσης άτυπα την επόμενη εβδομάδα, καθώς αυξάνονται οι προσδοκίες ότι μια συγκεκριμένη ειρηνευτική πρόταση θα μπορούσε να είναι έτοιμη για να παρουσιαστεί στον Ζελένσκι και τον Πούτιν εντός περίπου μιας εβδομάδας.
Ο Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι η αμερικανική αεροπορική ισχύς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία , ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να αναπτύξουν στρατεύματα για να προστατεύσουν τη χώρα – όλα αυτά θα αντιβαίνουν στις φιλοδοξίες της Ρωσίας να καταλάβει περισσότερα εδάφη.
Αλλά ενώ οι δυτικές χώρες είναι ολοένα και πιο βέβαιες ότι μπορούν να συνεργαστούν με τον Τραμπ και να διατηρήσουν ένα ενιαίο μέτωπο, έχουν επίσης αναγκαστεί να προσαρμόσουν τις κόκκινες γραμμές τους ώστε να τον εξυπηρετούν. Μετά τις συνομιλίες στην Ουάσιγκτον, η ΕΕ φάνηκε τη Δευτέρα να χαλαρώνει την απαίτησή της να αποδεχτεί η Ρωσία μια κατάπαυση του πυρός πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων.
«Υπήρχε κάποια ελπίδα ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να αλλάξει γνώμη για το ζήτημα της εκεχειρίας. Αυτό δεν συνέβη», δήλωσε ένας πέμπτος διπλωμάτης, εκφράζοντας ανησυχία για τη διαφορά στις θέσεις. «Αλλά συνολικά ήταν ένα καλό βήμα προς την ειρήνη».
Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι ακόμη και ο ίδιος ο Τραμπ αναγνωρίζει πλέον δημόσια ότι ο Πούτιν μπορεί να μην διαπραγματεύεται καλή τη πίστει.
«Θα μάθουμε για τον Πρόεδρο Πούτιν τις επόμενες δύο εβδομάδες… Είναι πιθανό να μην θέλει να κάνει συμφωνία», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ στο Fox News. «Ελπίζω ότι ο Πρόεδρος Πούτιν θα είναι καλά, και αν δεν είναι, η κατάσταση θα είναι δύσκολη».
- Διαβάστε από το πρωτότυπο το άρθρο των δημοσιογράφων, Gabriel Gavin,Jacopo Barigazzi, Camille Gijs και Dan Bloom του αμερικάνικου περιοδικού Politico, με τίτλο «Europe thinks Trump’s peace talks will fail. It wants them anyway — to call Putin’s bluff.» και υπότιτλο « The plan is to play along with Trump’s peace efforts until he realizes that Putin is not serious about ending the war», πατώντας ΕΔΩ
