Η θερμή αγκαλιά του Ντόναλντ Τραμπ (Donald Trump) προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν (Vladimir Putin) την Παρασκευή έχει προκαλέσει ανησυχία στους Ευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι φοβούνται ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι (Volodymyr Zelenskyy) δεν θα τύχει της ίδιας φιλικής μεταχείρισης. Και αναλαμβάνουν δράση για να ενισχύσουν τη θέση του Κιέβου.
Όπως αναφέρει το αμερικάνικο περιοδικό Politico, σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους διπλωμάτες και ένα άτομο με γνώση του θέματος, σχεδιάζεται να σταλεί τουλάχιστον ένας από τους συνομιλητές που ο Τραμπ εκτιμά περισσότερο – ο πρόεδρος της Φινλανδίας, Άλεξάντερ Στουμπ (Alexander Stubb) – μαζί με τον Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον τη Δευτέρα. Η ιδέα είναι ο Στουμπ να βοηθήσει στην αποφυγή εντάσεων ανάμεσα στον Τραμπ και τον Ζελένσκι και να πείσει τον Αμερικανό πρόεδρο να συμπεριλάβει την Ευρώπη σε μελλοντικές συνομιλίες.
Η συνάντηση Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα την Παρασκευή δεν κατέληξε σε κάποια σημαντική πρόοδο, αφήνοντας αβέβαιο το μέλλον. Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα συναντηθεί με τον Ζελένσκι τη Δευτέρα στην Ουάσινγκτον και στη συνέχεια θα προσπαθήσει να φέρει τον Ουκρανό και τον Ρώσο πρόεδρο στο ίδιο τραπέζι για να προωθήσει μια ειρηνευτική συμφωνία.
Η Ευρώπη και η Ουκρανία θεωρούν τη σύνοδο της Δευτέρας κρίσιμη για να διασφαλίσουν ότι ο Τραμπ δεν θα υποχωρήσει σε απαιτήσεις του Πούτιν που θεωρούν απαράδεκτες, όπως η παραχώρηση ουκρανικών εδαφών στη Ρωσία, τα οποία η Μόσχα ελέγχει μόνο εν μέρει.
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας επιθυμούν επίσης να αποφύγουν μια ακόμη ενέδρα κατά του Ζελένσκι, η οποία θα μπορούσε να διαταράξει τις σχέσεις σε αυτή την ευαίσθητη στιγμή. Μια καταστροφική συνάντηση στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο είχε επιδεινώσει σημαντικά τη σχέση Τραμπ-Ζελένσκι για μήνες.
Σύμφωνα με πηγή, στο ταξίδι προς Ουάσιγκτον ενδέχεται να συμμετάσχει και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε (Mark Rutte), ο οποίος έχει αναπτύξει στενή σχέση με τον Τραμπ.
Όλοι οι διπλωμάτες και αξιωματούχοι που μίλησαν για τις ευαίσθητες διαβουλεύσεις πριν από τη συνάντηση της Δευτέρας, ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους.
Ο Τραμπ δήλωσε πως πρώτα θα συναντηθεί με τον Ζελένσκι τη Δευτέρα και έπειτα θα επιδιώξει τριμερή συνάντηση με τον Πούτιν και τον Ουκρανό πρόεδρο. Ωστόσο, ο Πούτιν μέχρι στιγμής έχει απορρίψει τη συνάντηση με τον Ζελένσκι και δεν έδωσε καμία ένδειξη την Παρασκευή ότι έχει αλλάξει αυτή τη θέση.
«Είναι σαφές ότι το αποτέλεσμα της συνόδου κορυφής της Αλάσκας έχει προκαλέσει ανησυχίες στην Ευρώπη, καθώς ο Τραμπ φαίνεται να έχει πιστέψει σε μεγάλο βαθμό το επιχείρημα του Πούτιν», δήλωσε η Καμίλ Γκραντ (Camille Grand), πρώην ανώτατη αξιωματούχος του ΝΑΤΟ, η οποία έχει έρθει σε επαφή με ανώτερους Ευρωπαίους αξιωματούχους που εμπλέκονται.
Ο Τραμπ έχει εγκαταλείψει την προηγούμενη απειλή για άμεσες κυρώσεις κατά της Ρωσίας αν δεν υπάρξει πρόοδος και πλέον δεν επιδιώκει άμεση κατάπαυση του πυρός, αλλά μια συνολική συμφωνία, υιοθετώντας ρητορική πιο κοντά σε αυτήν του Πούτιν. «Η συνάντηση δεν θεωρείται καταστροφή, αλλά οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για την κατεύθυνση που παίρνουν τα πράγματα», πρόσθεσε η Γκραν. «Γι’ αυτό προσπαθούν να αποφύγουν νέο διπλωματικό δράμα κατά την επίσκεψη Ζελένσκι».
Παρόλο που δημόσια η Ευρώπη και η Ουκρανία δείχνουν αισιόδοξες, κατ’ ιδίαν αξιωματούχοι ανησυχούν για την υποδοχή με κόκκινο χαλί που επιφυλάχθηκε στον Πούτιν, ο οποίος φάνηκε να αποκαθιστά τη διεθνή του εικόνα χωρίς να προσφέρει ουσιαστικές κινήσεις προς την ειρήνη.
«Οι ανησυχίες υπήρχαν καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, και η χθεσινή συνάντηση δεν βοήθησε ιδιαίτερα», είπε Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Η θέση του Τραμπ για τον πόλεμο έχει αλλάξει τις τελευταίες εβδομάδες. Ενώ για καιρό κατηγορούσε την Ουκρανία, τις τελευταίες εβδομάδες ήταν πιο επικριτικός απέναντι στον Πούτιν. Είχε μάλιστα δηλώσει ότι ο Πούτιν θα αντιμετωπίσει «σοβαρές συνέπειες» αν δεν συμφωνήσει να σταματήσει τον πόλεμο μετά τη σύνοδο.
Ωστόσο, μετά από αρκετές ώρες συνομιλιών με τον Πούτιν στην Αλάσκα, ο Τραμπ υπαναχώρησε από την απαίτηση για άμεση κατάπαυση του πυρός και είπε ότι εναπόκειται στην Ουκρανία να βάλει τέλος στον πόλεμο, προτρέποντας το Κίεβο να «αποδεχτεί τη συμφωνία» — χωρίς να αποκαλύψει τι ακριβώς πρότεινε ο Πούτιν.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι διαπραγματεύτηκε με τον Πούτιν ανταλλαγές εδαφών, αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.
Ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε να σχολιάσει τη συνομιλία με τον Πούτιν ή τα σχέδια για τη συνάντηση Ζελένσκι, πέρα από την αναφορά στην ανάρτηση του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην οποία ανακοινώθηκε η συνεδρίαση της Δευτέρας και η επιθυμία για μια ειρηνευτική συμφωνία.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν (Emmanuel Macron), και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ (Keir Starmer), θα ηγηθούν την Κυριακή τηλεδιάσκεψης με τις χώρες της «συμμαχίας των προθύμων – coalition of the willing» – δηλαδή όσες έχουν εκδηλώσει πρόθεση να παράσχουν στρατεύματα και υποστήριξη στην Ουκρανία μετά το τέλος του πολέμου.
Ο Τραμπ δήλωσε πριν από τη σύνοδο ότι στηρίζει έναν ρόλο των ΗΠΑ στην παροχή εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία – δηλαδή κάποιου είδους διαβεβαίωση ή υποστήριξη ώστε να αποτραπεί νέα ρωσική επίθεση μετά από ειρηνευτική συμφωνία. Οι ηγέτες των σκανδιναβικών και βαλτικών χωρών χαιρέτισαν εκ νέου αυτές τις δεσμεύσεις μετά τις επαφές του Τραμπ με Ευρωπαίους αξιωματούχους αργά την Παρασκευή.
Παρά τις εντατικές διαβουλεύσεις πριν και μετά τη σύνοδο με τον Πούτιν, δεν έχουν προκύψει απτά αποτελέσματα. Οι Ευρωπαίοι ανακουφίστηκαν που ο Τραμπ δεν υπέγραψε συμφωνία με τον Πούτιν, αλλά απογοητεύτηκαν από την απόσυρση της απειλής για βαριές δευτερεύουσες κυρώσεις σε τρίτες χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο.
«Θέλουν να προσπαθήσουν να επηρεάσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, γιατί ξέρουν ότι ο Τραμπ πραγματικά θέλει να γίνει έτσι, και δεν θέλουν να αφήσουν την πρωτοβουλία στον Πούτιν», είπε ο Τζουζέπε Σπαταφόρα (Giuseppe Spatafora), πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ που τώρα εργάζεται ως ερευνητής στο Ινστιτούτο Ασφαλείας της ΕΕ (EU Institute for Security Studies). «Γενικά, οι Ευρωπαίοι μιλούν πολύ πιο συχνά με τον Τραμπ σε σχέση με τις πρώτες 100 ημέρες, κάτι που είναι καλό. Έχουν επιρροή. Αλλά είναι περιορισμένη».
Η τελευταία επίσκεψη του Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο εξελίχθηκε γρήγορα άσχημα, όταν ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς (JD Vance) και αργότερα ο Τραμπ τον επέπληξαν επειδή δεν ήταν αρκετά ευγνώμων για την αμερικανική στήριξη και επειδή υπερέβαλε σε αυτό που χαρακτήρισαν αδύναμη διπλωματική θέση. Η απόφαση του Ζελένσκι να φορέσει μαύρο πόλο, μαύρο παντελόνι και μπότες αντί για κοστούμι επιδείνωσε ακόμα περισσότερο την ατμόσφαιρα.
Ωστόσο, ο Τραμπ και ο Ζελένσκι είναι σε καλύτερους όρους στις πρόσφατες συναντήσεις, καθώς οι σύμμαχοι του Κιέβου προσπάθησαν να βελτιώσουν τη σχέση και η απογοήτευση του Τραμπ με τον Πούτιν αυξανόταν.
- Διαβάστε από το πρωτότυπο το άρθρο των δημοσιογράφων, Felicia Schwartz, Paul McLeary και Jack Detsch του αμερικάνικου περιοδικόυ Politico, με τίτλο «Europe is sending heavy hitters to Washington alongside Ukraine’s president to bolster Kyiv» και υπότιτλο «European leaders are on an all-out push to forestall Oval Office conflict at a crucial stage in diplomacy to end Russia’s war on Ukraine.», πατώντας ΕΔΩ