Οι Ευρωπαίοι ηγέτες απαιτούν από τον Ντόναλντ Τραμπ να πει στον Βλαντιμίρ Πούτιν ότι τα συμφέροντα της Ουκρανίας πρέπει να υπερασπιστούν και ότι η ασφάλεια της Ευρώπης δεν πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο οποίος συναντά τον Ρώσο ομόλογό του στην Αλάσκα την Παρασκευή για να συζητήσουν τον τερματισμό της σύγκρουσης μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, η οποία διανύει πλέον τον τρίτο χρόνο της, έχει αποφύγει ανοιχτά την Ευρώπη κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του και τον περασμένο μήνα έχει επιβάλει κυρώσεις στην ΕΕ στις εμπορικές διαπραγματεύσεις.
Ωστόσο, η συνεργασία και η οικονομική ισχύς του μπλοκ – καθώς και του Ηνωμένου Βασιλείου – είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των αμερικανικών συμφερόντων στην Ουκρανία.
Κανένας Ευρωπαίος ηγέτης δεν έχει προσκληθεί στις συνομιλίες στην Αλάσκα την Παρασκευή. Ούτε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα είναι εκεί. Ωστόσο, η συμμετοχή του Τραμπ σε τηλεφωνική επικοινωνία την Τετάρτη με βασικούς Ευρωπαίους ηγέτες και η υπόσχεσή του να προσπαθήσει να ανακτήσει κάποια εδάφη για την Ουκρανία σηματοδοτεί ότι η Ευρώπη ασκεί κάποια επιρροή.
Οι ευρωπαϊκές χώρες αποτελούν πλέον μακράν τη μεγαλύτερη πηγή οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης για την Ουκρανία και κατέχουν παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, κρίσιμα για οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη ειρηνευτική συμφωνία. Αυτοί οι δύο παράγοντες δυσκολεύουν τον Τραμπ να αγνοήσει την ευρωπαϊκή πλευρά.
Σε δήλωση που δημοσιεύθηκε το πρωί της Τρίτης, οι 26 ηγέτες από τις 27 χώρες της ΕΕ — εκτός της Ουγγαρίας — δήλωσαν ότι «χαιρετίζουν τις προσπάθειες του Προέδρου Τραμπ για τον τερματισμό του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας». Ωστόσο, η δήλωση πρόσθεσε: «Η πορεία προς την ειρήνη στην Ουκρανία δεν μπορεί να αποφασιστεί χωρίς την Ουκρανία».
Οι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν αποκαλυπτικά,: «Τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάξουν με τη βία».
Άνευ όρων κατάπαυση του πυρός
Ανακοινώνοντας την τηλεφωνική επικοινωνία της Τετάρτης με τον Τραμπ μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε ότι τα θέματα προς συζήτηση θα περιλαμβάνουν «επιλογές για την άσκηση πίεσης στη Ρωσία, πιθανές ειρηνευτικές συνομιλίες, εδαφικές διεκδικήσεις και εγγυήσεις».
Η επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ Κάγια Κάλας, μετά από έκτακτη συνάντηση των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών τη Δευτέρα, δήλωσε ότι δεν πρέπει να συζητηθούν παραχωρήσεις προτού η Ρωσία συμφωνήσει σε πλήρη κατάπαυση του πυρός.
«Η αλληλουχία των βημάτων είναι σημαντική», ανέφερε σε ανακοίνωσή της. «Πρώτον, μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός με ένα ισχυρό σύστημα παρακολούθησης και ακλόνητες εγγυήσεις ασφαλείας». Αυτό το συναίσθημα επαναλήφθηκε στη δήλωση των ηγετών της ΕΕ την Τρίτη.
Ο Κάλλας υποσχέθηκε επίσης να εργαστεί πάνω σε ένα νέο πακέτο κυρώσεων, ενώ παράλληλα δεσμεύτηκε να συνεχίσει να στηρίζει οικονομικά το Κίεβο και να προχωρήσει στην προσπάθειά του να ενταχθεί στην ΕΕ.
Τέτοιες απαιτήσεις δείχνουν ότι η Ευρώπη νιώθει όλο και πιο άνετα να προωθεί τις θέσεις της σχετικά με την επίλυση του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, με απόψεις που πρόσφατα ήταν πιο φιλικές προς το Κίεβο από ό,τι της Ουάσιγκτον υπό τον Τραμπ.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, οι ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Πολωνίας, της Φινλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προειδοποίησαν ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να σέβεται την «εδαφική ακεραιότητα» της Ουκρανίας και να μην αναγκάζει το Κίεβο να παραχωρήσει γη, καθώς και τις εγγυήσεις ασφαλείας.
Αν και το Κίεβο δεν έχει εξετάσει δημόσια την προοπτική παραχώρησης γης στη Ρωσία, ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ δήλωσε ότι μια τελική ειρηνευτική συμφωνία πιθανότατα θα περιλαμβάνει «ανταλλαγές γης» – ένα σημείο που επανέλαβε ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και, αργότερα τη Δευτέρα, ο ίδιος ο Τραμπ .
Παρ’ όλα αυτά, ο Τραμπ, ενώ άφησε να εννοηθεί ότι προβλέπει την παραχώρηση ορισμένων εδαφών από την Ουκρανία στη Ρωσία, είπε ότι ελπίζει ότι ορισμένα εδάφη θα πάρουν την άλλη κατεύθυνση. «Η Ρωσία έχει καταλάβει ένα μεγάλο μέρος της Ουκρανίας», είπε. «Έχουν καταλάβει κάποια πολύ σημαντική περιοχή. Θα προσπαθήσουμε να πάρουμε πίσω μέρος αυτής της περιοχής για την Ουκρανία».
Ενώ ο Τραμπ αρνήθηκε να μιλήσει για εγγυήσεις ασφαλείας, η στάση του απέναντι στην Ουκρανία έχει σταδιακά προσεγγίσει την ευρωπαϊκή μετά από μήνες άκαρπων επαφών με το Κρεμλίνο. Ο Τραμπ εξέφρασε την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι ο Πούτιν «τον παρακινούσε» στο θέμα της Ουκρανίας, ενώ παράλληλα συντόμευε την προτεινόμενη προθεσμία για πλήρη κατάπαυση του πυρός.
Η εμπλοκή του Τραμπ έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη στάση του κατά τους πρώτους μήνες της προεδρίας του, όταν μιλούσε κυρίως απευθείας με τον Πούτιν.
Δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία
Η αυτοπεποίθηση της ΕΕ στην επιδίωξη επιρροής αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα ότι η Ευρώπη παρέχει πλέον πολύ περισσότερη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία από ό,τι οι ΗΠΑ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Κιέλου , αν και η Ουάσινγκτον συνεχίζει να παρέχει κρίσιμη υποστήριξη από πληροφορίες και υλικοτεχνική υποστήριξη.
Η ευρωπαϊκή βοήθεια και τα όπλα ήταν κρίσιμα για την επιβίωση της Ουκρανίας από τότε που η αμερικανική υποστήριξη σταμάτησε με την είσοδο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Μια κατάρρευση της Ουκρανίας θα είχε απρόβλεπτες αλυσιδωτές επιπτώσεις για τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν.
Ένα άλλο στοιχείο είναι το γεγονός ότι περίπου 200 δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία κατέχονται από την Euroclear, μια εταιρεία συμψηφισμού με έδρα το Βέλγιο.
Τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία θεωρούνται ευρέως σημαντικό μέρος οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας, με την Ουκρανία να απαιτεί να χρησιμοποιηθούν κυρίως για την χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της.
Η Ουκρανία, από την πλευρά της, έχει επανειλημμένα απαιτήσει από τη Ρωσία να επιστρέψει αιχμαλώτους πολέμου, καθώς και χιλιάδες απαχθέντα ουκρανικά παιδιά, στο πλαίσιο οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας — απαιτήσεις που έχουν κερδίσει την υποστήριξη της Ευρώπης.
- Διαβάστε από το πρωτότυπο την ανάλυση του δημοσιογράφου Nicholas Vinocur, στο αμερικάνικο περιοδικό Politico, με τίτλο «Europe to Trump: Stand up for Ukraine when you talk to Putin» και υπότιτλο «Though sidelined in Alaska, European leaders are trying to influence the outcome of Ukraine peace talks — and showing some success.», πατώντας ΕΔΩ
