Ως προς το ερώτημα που έχει τεθεί, θα γίνω συγκεκριμένος. Δεν μπορούμε να ασκούμαστε πέραν του ειδικού επαγγελματικού πεδίου συνολικά σε τέσσερα θεμελιώδη πεδία για τη ζωή μας; Δεν μπορεί να συνυπάρξει η επιστήμη λογοτεχνία, η φιλοσοφία, η τέχνη και η πολιτική, να προσδιοριστεί ένας βασικός πυρήνας για να έχουμε μια περίπου σφαιρική θεώρηση των πραγμάτων;
Να μπορούμε να διαβάσουμε ένα εκλαϊκευμένο βιβλίο της επιστήμης μας αλλά και τουλάχιστον των όμορων επιστημών (π.χ βιολογία, χημεία, φυσική, γεωλογία ακόμα και μαθηματικά);
Δεν μπορούμε να εντρυφήσουμε σε βιβλία της φιλοσοφίας, που στο κάτω-κάτω είναι ένα θέμα που αφορά τον καθένα μας; Δεν μπορούμε να έχουμε μια κάποια συστηματική σχέση με τη λογοτεχνία και με την τέχνη (φυσικά η λογοτεχνία τέχνη είναι απλά το τονίζω);
Μπορούμε να αφήσουμε απέξω τη μελέτη των πολιτικών και κοινωνικών ζητημάτων, που ούτως ή άλλως παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μας; Και το πιο σημαντικό, αν δεν διαβάζουμε Ποίηση, πώς μπορούμε να κατανοήσουμε τις βασικές αγωνίες του ανθρώπου και τις ρίζες της δημιουργικότητας;
Αλλά το κέρδος σε αυτή την εκδοχή δεν είναι απλά και μόνο θέμα γνώσεων. Το πιο βασικό θέμα είναι ότι αποκαθιστούμε τη χαμένη ενότητα της γλώσσας, το οποίο είναι ιδιαίτερα καθοριστικό για την πνευματική μας καλλιέργεια, για τη συναισθηματική μας ωρίμανση, για την ουσιαστική πολιτική συμμετοχή μας και τη διαρκή κοινωνικοποίησή μας!
Υπάρχει ένα πεδίο, που αφορά κάθε άνθρωπο, η αφήγηση! Τίποτα από όσα κατέχουμε δεν έχει τη μέγιστη αξία αν δεν μπορεί να γίνει αφήγησηˑ ο πιο καθολικός και ο πιο διαχρονικός, ο πιο εκφραστικός και ο πιο ουσιαστικός, ο πιο ανθρώπινος και πιο κοινωνικός τρόπος επικοινωνίας μας!
Ισχυρίζομαι, λοιπόν, ότι το διάβασμά μας πρέπει να είναι «ανοικτό». Να στηρίζεται σε έγκυρα αναγνώσματα. Να έχει καθολικότητα. Να αφορά και τα κλασικά έργα και τα σύγχρονα πνευματικά έργα, που έχουν όμως ορθολογική επιδραστικότητα. Για παράδειγμα, θα πρέπει να διαβάσουμε τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη, τα Ομηρικά Έπη, Ελύτη, Δημουλά, Παπαδιαμάντη, Χαράρι, βιβλία για την Τεχνητή Νοημοσύνη, Αρεντ, Τσόμσκι, Δον Κιχώτη, Καρλ Πόππερ, Πίνκερ, Ρωλς, Δαρβίνο, βιβλία για τη Μηχανική Γενετική, βιβλία για τον Χρόνο και την Αστρονομία, για τη θεωρία της λογοτεχνίας…
Μπορούμε να πάρουμε μια γεύση της πρότασής μου, αν διαβάσουμε έστω και ένα βιβλίο, αυτού του κλίματος, ένα βιβλίο που μπορεί να είναι επιστημονικό και ταυτόχρονα φιλοσοφικό, λογοτεχνικό και να περιδιαβαίνει δρόμους της τέχνης.
Να λοιπόν δύο βιβλία του τόσο σπουδαίου ανθρώπου των Γραμμάτων, του Γιώργου Γραμματικάκη, «Η κόμη της Βερενίκης», που είχε κάνει φοβερή αίσθηση όταν πρωτοεκδόθηκε, και «Η αυτοβιογραφία του φωτός», που είναι βιβλία – ταξίδια στη Γλώσσα, στη Σκέψη. Πιο πρόσφατα, έχουμε το εμβληματικό ανάλογο βιβλίο του Στέφανου Τραχανά «Ο Κύκλος» – ένα ξεχωριστό πνευματικό δημιούργημα.
Διαβάζεις αυτά τα βιβλία και νιώθεις πληρότητα. Έχουν επιστημονική αλλά και σχετικά κατανοήσιμη βάση, πλούσιο στοχασμό, λογοτεχνική γραφή και καλαίσθητα σχήματα, αφηγηματική ροή και εκ του γεγονότος ότι αφορούν θέματα από τα πιο ουσιώδη της ζωής έχουν σαφώς και την κοινωνική τους θεώρηση…
Νιώθεις ότι ταξιδεύεις στον πυρήνα της Γνώσης, στην καρδιά των Γραμμάτων, στην ενότητα της Γλώσσας. Νιώθεις όμορφα. Είσαι σε κατάσταση θαυμασμού και απορίας, έκστασης και γοητείας…
* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ)
Πατήστε εδώ και δείτε τα 385 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια
