«Η ορθή χωροθέτηση και η τήρηση των προδιαγραφών των σχολικών κτιρίων δεν είναι απλώς μια τυπική υποχρέωση, αλλά βασική προϋπόθεση για την ασφάλεια και την εύρυθμη λειτουργία των εκπαιδευτικών μονάδων» τονίζει ανακοίνωσή της η συνδικαλιστική παράταξη της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ), Δημοκρατική Συνεργασία Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΔΗΣΥ) και συνεχίζει ότι η «ευθύνη για την ορθή χωροθέτηση, τον έλεγχο και την τήρηση των διατάξεων του κανονισμού κατανέμεται μεταξύ διαφόρων φορέων».
Τέλος η ΔΗΣΥ αναφέρει «Η ασφάλεια των μαθητών και των εκπαιδευτικών δεν μπορεί να περιμένει. Χρειάζεται άμεση κινητοποίηση όλων των εμπλεκομένων και διαρκής παρακολούθηση της εφαρμογής των μέτρων.»
Αναλυτικά η ανακοίνωση της ΔΗΣΥ
«Η ορθή χωροθέτηση και η τήρηση των προδιαγραφών των σχολικών κτιρίων δεν είναι απλώς μια τυπική υποχρέωση, αλλά βασική προϋπόθεση για την ασφάλεια και την εύρυθμη λειτουργία των εκπαιδευτικών μονάδων. Ο Κτιριοδομικός Κανονισμός (ΦΕΚ 3985/Β/22-06-2023) αποτελεί έναν κρίσιμο νομοθετικό άξονα που διέπει τη χωροταξική οργάνωση των σχολικών χώρων, θέτοντας προδιαγραφές για την προσβασιμότητα, τον φωτισμό, τον αερισμό και τη λειτουργικότητα των σχολικών εγκαταστάσεων. Το άρθρο 28 του κανονισμού αναφέρεται στις εγκαταστάσεις θέρμανσης των κτιρίων.
Πόσοι, όμως, από τους εκπαιδευτικούς και τα στελέχη εκπαίδευσης είναι επαρκώς ενημερωμένοι για το περιεχόμενο και τις επιταγές αυτής της διάταξης η οποία δεν αποτελεί κομμάτι της ειδίκευσής τους; Σε πόσα σχολεία δεν έχει τηρηθεί στην κατασκευή τους η συγκεκριμένη πρόβλεψη του κτιριοδομικού κανονισμού; Η έλλειψη γνώσης γύρω από το άρθρο 28 μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές παραλείψεις, που επηρεάζουν τόσο την ασφάλεια των μαθητών όσο και τις συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών.
Η ευθύνη για την ορθή χωροθέτηση, τον έλεγχο και την τήρηση των διατάξεων του κανονισμού κατανέμεται μεταξύ διαφόρων φορέων. Σύμφωνα με τα άρθρα 75 παρ. 1 τομέας ΣΤ’ του Ν.3463/2006 και 94 παρ. 4 του Ν.3852/2010, η μέριμνα για την απόκτηση γης, τον προγραμματισμό, τη μελέτη και την ανέγερση νέων σχολικών υποδομών, καθώς και για έργα συντήρησης, βελτίωσης και επισκευής των υφιστάμενων διδακτηρίων, εμπίπτει στον τομέα ευθύνης των Δήμων.
Το ερώτημα της ευθύνης τήρησης του κανονισμού παραμένει ανοιχτό και πολυδιάστατο. Ενώ η Πολιτεία μέσω των αρμόδιων υπουργείων και υπηρεσιών είναι αυτή που θεσμοθετεί και καθορίζει τα κτιριοδομικά πρότυπα, η ευθύνη εφαρμογής τους διαχέεται σε πολλούς εμπλεκόμενους φορείς:
- Οι Δήμοι είναι υπεύθυνοι για τη συντήρηση και την τήρηση των τεχνικών προδιαγραφών.
- Οι Διευθυντές των σχολικών μονάδων καλούνται να αναφέρουν προβλήματα και να εξασφαλίζουν ότι οι υποδομές πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές.
- Οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης πρέπει να ασκούν ελεγκτικό και συντονιστικό ρόλο.
- Το Υπουργείο Παιδείας έχει τη θεσμική υποχρέωση να διασφαλίζει ότι το εκπαιδευτικό προσωπικό ενημερώνεται επαρκώς για τις σχετικές διατάξεις.
Σε αυτό το πλέγμα ευθυνών, η ανάγκη για διαρκή ενημέρωση και έλεγχο είναι αδιαπραγμάτευτη. Η γνώση του κανονισμού δεν πρέπει να θεωρείται πολυτέλεια, αλλά ουσιώδες στοιχείο και βέβαια δεν μπορεί να φορτώνεται στις πλάτες των εκπαιδευτικών οι οποίοι δεν είναι «παντογνώστες» και προφανώς αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε ότι αφορά στη γνώση του νομικού πλαισίου και των τεχνικών χαρακτηριστικών.
Το υπουργείο Παιδείας οφείλει μέσω των υπηρεσιών του να κωδικοποιήσει όλη τη νομοθεσία που αφορά στις σχολικές μονάδες και να την γνωστοποιήσει σε αυτές ώστε να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή των κανονισμών για τη διαμόρφωση ασφαλούς σχολικού περιβάλλοντος.
Η συζήτηση για την ασφάλεια και τη λειτουργικότητα των σχολικών κτιρίων δεν μπορεί να παραμένει στα χαρτιά. Απαιτείται συλλογική δράση, διαφάνεια και λογοδοσία, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί εργάζονται σε συνθήκες που σέβονται και προστατεύουν τα δικαιώματά τους. Η Πολιτεία οφείλει και πρέπει να αναλάβει άμεσα τις ευθύνες της με πρωτοβουλίες ελέγχου και πιστοποίησης των κτιριολογικών εγκαταστάσεων σχολικών μονάδων μέσω των υπηρεσιών της ή των Δήμων.
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης θεωρεί ότι απαιτούνται άμεσες ενέργειες της Πολιτείας και των Δήμων οι οποίες θα πρέπει να επικεντρωθούν σε τρεις βασικούς άξονες: έλεγχο, ενημέρωση και λήψη άμεσων μέτρων.
1. Συστηματικός Έλεγχος Σχολικών Κτιρίων
- Άμεση διενέργεια επιθεωρήσεων σε όλα τα σχολικά κτίρια για να διαπιστωθεί η συμμόρφωσή τους με τον Κτιριοδομικό Κανονισμό.
- Εφαρμογή και έλεγχος αυστηρών πρωτοκόλλων ελέγχου από ανεξάρτητους φορείς ή τεχνικές υπηρεσίες των Δήμων.
- Καταγραφή ελλείψεων και δημιουργία χρονοδιαγράμματος αποκατάστασης των προβλημάτων, με προτεραιότητα στις επικίνδυνες ελλείψεις.
2. Εκπαίδευση και Ενημέρωση Εκπαιδευτικών και Στελεχών
- Ενημερωτικά σεμινάρια για διευθυντές σχολείων και εκπαιδευτικούς σχετικά με τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες τους σε θέματα κτιριακής ασφάλειας.
- Διανομή ενημερωτικού υλικού που θα εξηγεί με σαφήνεια τις προβλέψεις του Κανονισμού και τους τρόπους αναφοράς προβλημάτων.
- Διαμόρφωση ουσιαστικών καναλιών επικοινωνίας μεταξύ σχολικών μονάδων και Δήμων για άμεση αναφορά και αντιμετώπιση προβλημάτων.
3. Λήψη Άμεσων Μέτρων Βελτίωσης και Ασφαλείας
- Επείγουσες επισκευές σε σχολικά κτήρια που παρουσιάζουν επικίνδυνες ελλείψεις. Ειδικά μέτρα για επικίνδυνες εγκαταστάσεις με προτεραιότητα σε σχολεία που εμφανίζουν σοβαρές ελλείψεις. Χρηματοδότηση και άμεση υλοποίηση έργων συντήρησης και αναβάθμισης των σχολικών κτιρίων.
- Ενίσχυση των τεχνικών υπηρεσιών των Δήμων με προσωπικό και χρηματοδότηση για γρηγορότερη ανταπόκριση στα αιτήματα συντήρησης.
- Θεσμοθέτηση τακτικής πιστοποίησης καταλληλότητας των σχολικών κτιρίων (π.χ. ανά διετία) με δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων.
- Διαφάνεια και Λογοδοσία, δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου καταγραφής προβλημάτων και παρεμβάσεων, προσβάσιμο σε γονείς και εκπαιδευτικούς.
Η ασφάλεια των μαθητών και των εκπαιδευτικών δεν μπορεί να περιμένει. Χρειάζεται άμεση κινητοποίηση όλων των εμπλεκομένων και διαρκής παρακολούθηση της εφαρμογής των μέτρων.»
