Νίκος Μιχαλόπουλος*: ΣτΕ – ΝΟΚ και μηχανικοί – Όχι στην ποινικοποίηση του επαγγέλματός μας

Μετά την απόφαση του ΣτΕ για τα bonus του Ν.Ο.Κ. εμφανίστηκαν δυο απόψεις.

Η πρώτη των υπερασπιστών του Ν.Ο.Κ. και μάλιστα μέχρι και επενδυτές ακινήτων εκφράστηκαν δημόσια (!). Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ν.Ο.Κ. έχει αλλάξει καμιά 50αριά φορές, όλες για προσαυξήσεις κάποιων μεγεθών στα ύψη, την κάλυψη, στον Συντελεστή Δόμησης (Σ.Δ.).

Η δεύτερη άποψη, γύρω από το Δήμο της Αθήνας για επαναφορά των διαταγμάτων του 1955 για τα ύψη των κτιρίων (γιατί όχι και των διαταγμάτων του 1929(!);), αντί απλά των αρχικών διατάξεων του Ν.Ο.Κ.;

Όμως ΚΑΝΕΙΣ, από τους φορείς των τεχνικών δεν διάβασε, όπως φαίνεται, το κείμενο του ΣτΕ, μάλλον διάβασαν τα σχόλια και τα άρθρα, γύρω από το θέμα, ΤΕΕ και διάφοροι ‘’επώνυμοι’’ κλπ, και κανένας δεν πρόσεξε κάτι που ΑΦΟΡΑ ΑΜΕΣΑ εμάς, τους μηχανικούς. Το ΣτΕ παρατήρησε ότι δεν έχουν εκδοθεί ΟΛΑ τα κανονιστικά διατάγματα, Νόμοι, εγκύκλιοι κλπ που θα ολοκλήρωναν την μεταβίβαση της έκδοσης οικοδομικών αδειών από τις Νομαρχίες στους Δήμους. Έτσι έκρινε ότι η μεταβίβαση είναι ΑΚΟΜΑ στον αέρα και ότι οι Δήμοι δεν είναι αρμόδιοι για την έκδοση οικοδομικών αδειών, έτσι οι άδειες που εκδόθηκαν είναι αέρας κοπανιστός!! Οι μόνοι λοιπόν αρμόδιοι και ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ για τις οικοδομικές ανεγέρσεις, που έχουν ΕΓΚΥΡΑ υπογράψει είναι οι ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ, που τις εξέδωσαν και τις επιβλέπουν δηλαδή εμείς. Έπρεπε ΑΜΕΣΩΣ ΟΛΟΙ οι φορείς των μηχανικών, ΤΕΕ, Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, Σύλλογος Πολ. Μηχανικών, Μηχανολόγων, Τοπογράφων κλπ να ΚΑΤΑΓΓΕΙΛΟΥΝ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ και να ΑΠΑΙΤΗΣΟΥΝ ΑΜΕΣΑ να προχωρήσουν σε όλα τα απαιτούμενα διατάγματα κλπ που είναι αναγκαία ώστε να τελειώσει αυτό το ΑΙΣΧΟΣ.
ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΤΙΠΟΤΑ
ΠΟΙΟΝ ΚΟΡΟΙΔΕΥΟΥΝ;

Όποιος ξεκινάει τώρα εργασίες αναλαμβάνει αυτός το ρίσκο, γιατί δεν ξέρουμε την απόφαση του ΣτΕ δήλωσε ο Υπουργός Περιβάλλοντος (Καθημερινή, Γιώργος Λιάλιος, 20/11/2024).
Λάθος κάνετε κύριε Υπουργέ,

Κανένα ρίσκο δεν αναλαμβάνει ΚΑΝΕΝΑΣ, εκτός από τον επιβλέποντα Μηχανικό, που είναι ο μόνος ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ υπεύθυνος για την οικοδομική άδεια σύμφωνα με το ΣτΕ, επειδή εσείς, δηλαδή το κράτος που εκπροσωπείτε, δεν κάνετε σωστά τη δουλειά σας, δηλαδή δεν εκχωρήσατε τις αρμοδιότητες που οφείλατε στους Δήμους, και η ηγεσία των μηχανικών, ΤΕΕ, επιστημονικοί σύλλογοι κλπ, κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν για δικούς τους λόγους ο καθένας. Είναι δυνατόν ΜΟΝΟ ΕΓΩ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΑ ΟΛΗ την απόφαση του ΣτΕ;

ΤΕΛΙΚΑ μόνο ο ιδιώτης μηχανικός είναι ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ υπεύθυνος για την οικοδομική άδεια και ΟΥΔΕΠΟΤΕ το κράτος ολοκλήρωσε το νέο νομικό πλαίσιο έκδοσης οικοδομικών αδειών, ως εκ τούτου, η μόνη προτροπή για τους μηχανικούς είναι:

• Μέγιστη προσοχή στη νομιμότητα των εκδιδόμενων οικοδομικών αδειών.
• Οπωσδήποτε ΜΗ εφαρμογή των άρθρων του Ν.Ο.Κ., που θεωρεί αντισυνταγματικά το ΣτΕ και τα παραπέμπει στην Ολομέλεια. Δηλαδή: άρθ. 25 § 1, άρθ. 19 § 2 περ. α’, άρθ. 15 § 8, άρθ. 10 §1α, ακόμα και στις άδειες που έχουν εκδοθεί αλλά δεν έχει γίνει έναρξη εκτέλεσης εργασιών.

Εγώ περιμένω τις πρώτες διώξεις μηχανικών από τους τυχόν θιγόμενους επενδυτές ή ιδιοκτήτες, ώστε το καραγκιοζιλίκι να είναι ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΣτΕ 293/2024 – ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
«Όθεν, ενώ τυπικώς η Υ.ΔΟΜ. θεωρείται, κατά πλάσμα δικαίου, ως εκδότρια της οικοδομικής άδειας…το στέλεχος της οικοδομικής άδειας φέρει την μνεία του «διαχειριστή» (ιδιώτη μηχανικού), με «ευθύνη» του οποίου εκδίδεται αυτομάτως…ότι ούτε η κεντρική Διοίκηση ασκεί ουσιαστικό έλεγχο…»
«Η κατά τα ανωτέρω έλλειψη ελέγχου επιτείνεται εκ του ότι δεν έχουν εκδοθεί οι αναγκαίες…και τα «Παρατηρητήρια δομημένου περιβάλλοντος», η λειτουργία…»
«…μεταβατικές διατάξεις ή με προβληματικού κύρους εγκυκλίους…και την ασάφεια δικαίου, μεταξύ…»
«Με τα ανωτέρω δεδομένα, η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια δεν μπορεί με ασφάλεια να λογισθεί ως πράξη της Υ.ΔΟΜ.»

Όποιοι πιστεύουν ότι προστατεύεται το περιβάλλον χτίζοντας περισσότερο, ψηλότερα κτίρια, κάνοντας υπόσκαφα, cours- anglaise, επαναφέροντας τα υπόγεια διαμερίσματα, χτίζοντας κάτω από τις πρασιές και διάφορα άλλα φαιδρά, αρνούμαι να τους ακολουθήσω.

Ν.Ο.Κ. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ
Το 2018, εκδόθηκε το βιβλίο μου «11+1 Διηγήματα Πολιτικής Φαντασίας και Αρχιτεκτονικού Τρόμου» που ειρωνευόμουν όσα γίνονται στο χώρο του κτιστού περιβάλλοντος, κυρίως στην Αθήνα.

Μεταξύ άλλων και το «Πόσο εμβαδόν έχει ένα διαμέρισμα 85τμ» όπου γελοιοποιούσα όλα αυτά τα ζητήματα και κατέληγα – προφητικά «Ο Ν. 4495/2017 και 4544/2018 έχει ανοίξει θεόρατα παράθυρα, ώστε να μην μείνει κανένας παραπονεμένος. Πλέον το ερώτημα απέκτησε και διαχρονικότητα. Εν τέλει η ….απάντηση είναι ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ, ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΘΑ ΔΕΙΞΕΙ».

Μετά το Ν.Ο.Κ. αυξήθηκαν τα bonus τετραγωνικά, σιωπηρά και μάλιστα με διαδοχικές τροποποιήσεις του Νόμου. Μάλιστα κάποιες τροποποιήσεις ήταν τόσο κραυγαλέες ώστε γνωρίζαμε ακόμα και για πιο κτίριο βγήκαν. Όλα αυτά πολύ πριν τα bonus «για το περιβάλλον» που έρχεται τώρα και καταργεί το ΣτΕ για το οποίο κανένας δεν μιλά.

Ο Ν.Ο.Κ. έχει τροποποιηθεί δεκάδες φορές μέσα στην τελευταία δεκαετία (βλ. Παράρτημα, το εξώφυλλο της ενημέρωσης) και κάθε παρέμβαση ήταν και μια αύξηση, της δόμησης προς όλες τις κατευθύνσεις (ύψος, πλάτος, βάθος!!)

Για να γίνω τελείως κατανοητός: Σε ένα κτίριο που έκανα στην περιοχή των Βορείων Προαστείων, ΧΩΡΙΣ καμία υπέρβαση, ύψους, κάλυψης, όγκου, Συντελεστή Δόμησης, δηλαδή ΕΝΤΟΣ των ορίων του Νόμου, ΕΝΤΕΛΩΣ ΝΟΜΙΜΑ και χωρίς καμία σχέση με τα άρθρα που καταργεί το ΣτΕ, με επιτρεπόμενο Σ.Δ. 270τμ έχτισα 400τμ, δηλαδή 150% περισσότερα από τα επιτρεπόμενα – υποτίθεται – βάσει του Νόμου, χωρίς να υπολογίσουμε βέβαια, είσοδο, κλιμακοστάσια, garage, υπόγειες αποθήκες και βοηθητικούς χώρους. Τόσο καλα!!!

Δυστυχώς οι επενδυτές της γης – μιλάμε βέβαια για μικροεπενδυτές, γιατί οι μεγαλοεπενδυτές δεν χρειάζονται αυτά τα γελοία bonus, έχουν ειδικές διατάξεις, εντάξεις σε προγράμματα, ειδικές ρυθμίσεις π.χ. δείτε το νέο διάταγμα για τον Τουρισμό, για να σας σηκωθεί η τρίχα, ξενοδοχεία, οικιστικά προγράμματα, logistics. Μπορούν να γίνουν κυριολεκτικά παντού και έχουμε περιπτώσεις που οι κάλυψη για τέτοιες παροχές, υποτίθεται ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ, είναι μεγαλύτερη από τις εντός σχεδίου. Τέτοιο χάλι και τόση σιωπή γύρω από όλα αυτά.

Επιπλέον το ΣτΕ στο σκεπτικό του βάζει και έναν ουσιαστικό παράγοντα που περιέργως (!!) κανένας από τους φορείς των μηχανικών και των επενδυτών δεν έχει προβάλει. Γιατί δεν θεσπίζει το κράτος άλλου είδους κίνητρα ανάπτυξης, πλην «… της προσαύξησης της δόμησης και της εντατικοποίησης της εκμετάλλευσης του οικοπέδου», με συνέπεια την επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Π.χ. «… και να είναι ήπιας μορφής (λ.χ. απαλλαγή υπό προϋποθέσεις ή και για ορισμένο χρόνο από …ή τέλη που επιβαρύνουν την οικοδομή, ή την σχετική δικαιοπραξία όπως ΦΜΑ, ΕΝΦΙΑ, δημοτικά τέλη κλπ.;»

Όσο για τη ρύθμιση που έσπευσε νύκτωρ η κυβέρνηση να καταθέσει στη Βουλή, πέραν του αμφιβόλου του αποτελέσματος, θα πρέπει να μας προβληματίσει το εξής:

Ποιο όφελος έχουν οι μηχανικοί στο σύνολό τους, σαν οικονομικές οντότητες, αλλά και οι κάτοικοι των πόλεων από την προσαύξηση των επιφανειών και των υψών, των οικοπέδων και την επιβάρυνση του κτιστού περιβάλλοντος, όπως σωστά επισημαίνει το ΣτΕ; Δε νοείται άλλωστε, η παροχή στον ιδιοκτήτη κατασκευαστή αντισταθμίσεων που συνεπάγονται επιβάρυνση των περίοικων και γενικά των κατοίκων του οικισμού. Ας το δώσει αυτό καλύτερα με κάποια άλλη επιδότηση, όπως π.χ. η επιδότηση για την αλλαγή ψυγείων (!) air-condition (!) κλπ.

Λοιπόν, ένα είναι το σύνθημα:
Οικοδομικός Κανονισμός (Ν.Ο.Κ.) για τους δημότες και τους οικιστές και όχι για τους επενδυτές!

Μετά από όλα αυτά τι μπορούμε να πούμε;
Να ευχηθούμε:

• Επαναφορά της ευθύνης της έκδοσης των οικοδομικών αδειών, στο κράτος, τις νομαρχίες όπως παλαιότερα: ΜΙΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΟΝΟΙΑ! (που έχει και μετρό) ….κανονικά και με κρατικό έλεγχο, ώστε να πάψει το έγκλημα της Μυκόνου και το αίσχος της Χαλκιδικής. Οι οικοδομικές άδειες με ευθύνη και έλεγχο από το κράτος.
• Κατάργηση όλων των bonus, παρεκκλίσεων από τους Γενικούς Κανόνες του Ν.Ο.Κ.. Κατάργηση ΟΛΩΝ των τροποποιήσεων που προσαυξάνουν την κάλυψη, τα υπόγεια, τις σοφίτες, τις στέγες, τα εκτός στερεού και πάνω από το επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής. Φτάσαμε στο σημείο να χτίζουμε και στα προκήπια (πρασιές)!!!
• Κατάργηση ή έστω δραστικό περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης και των κάθε λογής διατάξεων που επιτρέπουν στις εκτός σχεδίου περιοχές, να γίνεται ότι θέλει ο καθένας με το πρόσχημα της ανάπτυξης.

Από το 1983 με την ΕΠΑ του αείμνηστου Αντώνη Τρίτση, υποτίθεται ξεκίνησε η προσπάθεια για τον έλεγχο και την οργάνωση του περιβάλλοντος δεν φτάνουν πενήντα χρόνια για να γίνει αυτό επιμελώς και να ξέρουμε όλοι τι χτίζεται και που;

Α ξέχασα! Είναι και το κτηματολόγιο, οι αιγιαλοί, τόσα πράγματα!!

Σχετικό 1: Κτιστό Περιβάλλον: Από το μυστρί των Παπαδόπουλου – Παττακού στην «πράσινη ανάπτυξη» των Τσίπρα – Μητσοτάκη, ENETPRESS, Νίκος Μιχαλόπουλος, 19/4/2024)

* Ο Νίκος Μιχαλόπουλος είναι Αρχιτέκτονας Μηχανικός