Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν (Vladimir Putin) ανησυχεί όλο και περισσότερο για τις στρεβλώσεις στην οικονομία της Ρωσίας εν καιρώ πολέμου, τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ (Donald Trump) πιέζει για τον τερματισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία, ανέφεραν στο Reuters πέντε πηγές με γνώση της κατάστασης.
Η οικονομία της Ρωσίας αναπτύχθηκε δυναμικά τα τελευταία δύο χρόνια αντλώντας ώθηση από τις εξαγωγές πετρελαίου, φυσικού αερίου και ορυκτών και παρά τους διαδοχικούς γύρους δυτικών κυρώσεων που της επιβλήθηκαν μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Ωστόσο, η εγχώρια δραστηριότητα πιέζεται τους τελευταίους μήνες από τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και τα υψηλά επιτόκια για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, ο οποίος έχει επιταχυνθεί λόγω των στρατιωτικών δαπανών που είναι σε ρεκόρ, αναφέρει το πρακτορείο.
Αυτό συνέβαλε στην άποψη ενός τμήματος της ρωσικής ελίτ ότι μία διευθέτηση του πολέμου μέσω διαπραγματεύσεων είναι επιθυμητή, σύμφωνα με δύο από τις πηγές που μίλησαν στο Reuters.
Ο Τραμπ προειδοποίησε αυτή την εβδομάδα ότι είναι πιθανές περισσότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, εκτός και εάν ο Πούτιν διαπραγματευτεί, προσθέτοντας ότι η Ρωσία κινδυνεύει να αντιμετωπίσει «μεγάλο πρόβλημα» στην οικονομία της.
«Η Ρωσία, φυσικά και ενδιαφέρεται να διαπραγματευτεί από οικονομικής άποψης ένα διπλωματικό τέλος της σύγκρουσης», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Όλεγκ Βιούγκιν (Oleg Vyugin), πρώην αντιπρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, επικαλούμενος τον κίνδυνο να ενταθούν οι οικονομικές στρεβλώσεις καθώς η Ρωσία συνεχίζει να ενισχύει τον στρατό και τις αμυντικές δαπάνες. Ο Βιούγκιν δεν ήταν μεταξύ των πέντε πηγών που μίλησαν στο Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας, σημειώνει το πρακτορείο.
Το Reuters έχει ήδη αναφέρει ότι ο Πούτιν είναι έτοιμος να συζητήσει επιλογές κατάπαυσης του πυρός με τον Τραμπ, αλλά με την προϋπόθεση τα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας να γίνουν αποδεκτά και η Ουκρανία να εγκαταλείψει την προσπάθειά να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν έχει επίσης δηλώσει ότι η Ρωσία μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο για όσο χρειάζεται.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ (Dmitry Peskov), όταν ρωτήθηκε για το ρεπορτάζ του Reuters, αναγνώρισε «προβληματικούς παράγοντες» στην οικονομία, αλλά είπε ότι αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς και ήταν σε θέση να καλύψει «όλες τις στρατιωτικές απαιτήσεις σταδιακά», καθώς και όλες τις κοινωνικές και κοινωνικές ανάγκες.
«Υπάρχουν προβλήματα, αλλά δυστυχώς τα προβλήματα είναι πλέον σύντροφοι σχεδόν όλων των χωρών του κόσμου», είπε. «Η κατάσταση αξιολογείται ως σταθερή και υπάρχει περιθώριο ασφαλείας».
Ο Τραμπ «είναι επικεντρωμένος στον τερματισμό αυτού του βάναυσου πολέμου», εμπλέκοντας ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου (White House National Security Council) Μπράιαν Χιουζ (Brian Hughes) απαντώντας σε ερωτήσεις του Reuters. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι σύμβουλοι του Τραμπ απέρριψαν την άποψή του ότι ο πόλεμος τριών ετών θα μπορούσε να επιλυθεί σε μια μέρα.
Λίγες μέρες πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ, η κυβέρνηση του απερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν (Joe Biden) επέβαλε το ευρύτερο πακέτο κυρώσεων που στοχεύουν μέχρι στιγμής τα έσοδα της Ρωσίας από πετρέλαιο και φυσικό αέριο, μια κίνηση που όπως είπε ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν (Jake Sullivan), δίνει μια νέα δυνατότητα στον Τραμπ να ασκήσει οικονομική πίεση σε μελλοντικές συνομιλίες με τη Ρωσία.
Ο Πούτιν είπε ότι η Ρωσία μπορεί να πολεμήσει όσο χρειαστεί και ότι η Μόσχα δεν θα υποκύψει ποτέ μπροστά σε άλλη δύναμη για βασικά εθνικά συμφέροντα.
Η οικονομία των 2,2 τρισ. δολ. της Ρωσίας είχε δείξει μέχρι πρόσφατα αξιοσημείωτη αντοχή κατά τη διάρκεια του πολέμου, σημειώνει το Reuters. Μετά τη συρρίκνωση το 2022, το ΑΕΠ της Ρωσίας αυξήθηκε ταχύτερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2023 και το 2024. Φέτος, ωστόσο, η κεντρική τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπουν ανάπτυξη κάτω του 1,5%, αν και η κυβέρνηση προβλέπει ελαφρώς ταχύτερους ρυθμούς.
Την ίδια στιγμή ο πληθωρισμός έχει εκτιναχθεί σε διψήφιο ποσοστό, παρά το γεγονός ότι η κεντρική τράπεζα αύξησε το επιτόκιο αναφοράς στο 21% τον Οκτώβριο. «Υπάρχουν ορισμένα ζητήματα εδώ, δηλαδή ο πληθωρισμός, μια ορισμένη υπερθέρμανση της οικονομίας», είπε ο Πούτιν στην ετήσια συνέντευξη Τύπου στις 19 Δεκεμβρίου. «Η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα έχουν καθήκον να μειώσουν τον ρυθμό [του πληθωρισμού]».
Οι στόχοι πολέμου επιτεύχθηκαν
Οι βασικοί πολεμικοί στόχοι έχουν ήδη επιτευχθεί αλλά υπάρχει πίεση στην οικονομία
Το 2024 η Ρωσία κατέγραψε τα πιο σημαντικά εδαφικά της κέρδη από τις πρώτες μέρες του πολέμου και τώρα ελέγχει σχεδόν το ένα πέμπτο της Ουκρανίας.
Ο Πούτιν πιστεύει ότι οι βασικοί πολεμικοί στόχοι έχουν ήδη επιτευχθεί, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της γης που συνδέει την ηπειρωτική Ρωσία με την Κριμαία και την αποδυνάμωση του στρατού της Ουκρανίας, δήλωσε στο Reuters μία από τις πηγές που γνωρίζουν τις διεργασίες στο Κρεμλίνο.
Ο Ρώσος πρόεδρος αναγνωρίζει επίσης την πίεση που ασκεί ο πόλεμος στην οικονομία, ανέφερε η ίδια πηγή, επικαλούμενη «πραγματικά μεγάλα προβλήματα», όπως ο αντίκτυπος των υψηλών επιτοκίων στις μη στρατιωτικές επιχειρήσεις και τη βιομηχανία.
Η Ρωσία αύξησε τις αμυντικές δαπάνες στο μετασοβιετικό υψηλό του 6,3% του ΑΕΠ φέτος, αντιπροσωπεύοντας το ένα τρίτο των δαπανών του προϋπολογισμού. Οι δαπάνες αυτές τροφοδοτούν τον πληθωρισμό, ενώ μαζί με τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού εν μέσω του πολέμου, οι μισθοί έχουν σκαρφαλώσει.
Επιπλέον, η κυβέρνηση επιδιώκει να συγκεντρώσει υψηλότερα φορολογικά έσοδα για να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα.
Ο Βιούγκιν, ο πρώην αναπληρωτής κυβερνήτης, είπε ότι η διατήρηση των υψηλών επιτοκίων θα ασκήσει πίεση στους ισολογισμούς των επιχειρήσεων και των τραπεζών.
Η ανησυχία του Πούτιν
Η απογοήτευση του Πούτιν ήταν εμφανής σε μια συνάντηση στο Κρεμλίνο με επιχειρηματικούς ηγέτες το βράδυ της 16ης Δεκεμβρίου, όπου επέπληξε κορυφαίους οικονομικούς αξιωματούχους, σύμφωνα με δύο από τις πηγές, που έχουν γνώση των συζητήσεων για την οικονομία.
Μία από τις πηγές, η οποία ενημερώθηκε μετά τη συνάντηση, είπε ότι ο Πούτιν ήταν εμφανώς δυσαρεστημένος όταν άκουσε ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις μειώνονται λόγω του κόστους του δανεισμού.
Το Κρεμλίνο έδωσε στη δημοσιότητα τα εισαγωγικά σχόλια του Πούτιν χωρίς όμως να δημοσιοποιήσει τα ονόματα των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στη συνάντηση. Το Reuters επιβεβαίωσε με μία πηγή ότι η επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της χώρας, Ελβίρα Ναμπιουλίνα (Elvira Nabiullina) δεν ήταν στη συνάντηση.
Χθες ο Πούτιν, ανακοίνωσε ότι συζήτησε πρόσφατα με επιχειρηματίες τους κινδύνους από τη συρρίκνωση της πιστωτικής επέκτασης στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Μερικοί από τους πιο ισχυρούς επιχειρηματίες της Ρωσίας, όπως ο διευθύνων σύμβουλος της Rosneft, Igor Sechin, ο διευθύνων σύμβουλος της Rostec, Sergei Chemezov, ο μεγιστάνας του αλουμινίου Oleg Deripaska και ο Alexei Mordashov, ο μεγαλύτερος μέτοχος της χαλυβουργίας Severstal, έχουν ασκήσει δημόσια κριτική στα υψηλά επιτόκια.
Η Ναμπιουλίνα πιέζεται να μην αυξήσει περαιτέρω τα επιτόκια της κεντρικής τράπεζας από δύο από τους πιο ισχυρούς τραπεζίτες της Ρωσίας -το πρώην αφεντικό της, τον CEO της Sberbank, German Gref και τον CEO της VTB, Andrei Kostin – ο οποίος ανησυχεί ότι η Ρωσία οδεύει για στασιμοπληθωρισμό, αναφέρει στο Reuters μια πηγή με γνώση των συζητήσεων.
Στις δηλώσεις του στις 19 Δεκεμβρίου, ο Πούτιν ζήτησε μια «ισορροπημένη απόφαση για τα επιτόκια». Την επόμενη μέρα, στην τελευταία συνεδρίαση της νομισματικής πολιτικής του έτους, η κεντρική τράπεζα διατήρησε το επιτόκιο στο 21% παρά τις εκτιμήσεις της αγοράς για αύξηση κατά 200 μονάδες βάσης.
Σε ομιλία της μετά την απόφαση η Ναμπιουλίνα αρνήθηκε ότι η κεντρική τράπεζα υποχώρησε στην πίεση να μην αυξήσει τα επιτόκια της.
Σύμφωνα με δύο πηγές, βουλευτές έχουν ζητήσει την αντικατάσταση της Ναμπιουλίνα αν και αυτό δεν φαίνεται πιθανό. «Κανείς δεν θα αλλάξει την επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας», αναφέρει μια πηγή. «Η εξουσία της είναι αδιαμφισβήτητη, ο πρόεδρος την εμπιστεύεται».
- Διαβάστε την αποκάλυψη των δημοσιογράφων Darya Korsunskaya, Guy Faulconbridge και Gleb Stolyarov του πρακτορείου ειδήσεων Reuters με τίτλο « Exclusive: Putin growing concerned by Russia’s economy, as Trump pushes for Ukraine deal», πατώντας ΕΔΩ