Σοφία Πουλοπούλου*: Το Σύστημα Εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δε θα βελτιωθεί με Νομοθετήματα Bypass

Για τον προϋπολογισμό του έτους 2025 μίλησε στην Ολομέλεια της Βουλής, ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, ενόψει της ψήφισης του κρατικού προϋπολογισμού.

Ο κ. Πιερρακάκης έκανε, ανάμεσα σε άλλα, λόγο για την εισαγωγή του International Baccalaureate (Διεθνούς Απολυτηρίου) ως μηχανισμού μείωσης των ανισοτήτων. 

Τι είναι όμως το International Baccalaureate – IB; 

Θα μπορούσε να βρει εφαρμογή ρεαλιστική στο υπάρχον ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα με τον υπάρχοντα προϋπολογισμό και τα κονδύλια που διατίθενται σήμερα για τη δημόσια εκπαίδευση; 

Θα μειώσει τις κοινωνικές ανισότητες και θα συμβάλει αποτελεσματικά στην ισότιμη, συμπεριληπτική και καθολική πρόσβαση των μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση; 

Πάμε να τα δούμε ένα ένα. 

Το International Baccalaureate – IB, είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με διεθνή αναγνώριση, το οποίο δίνει έμφαση στην κριτική σκέψη, τη διεπιστημονική μάθηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων. 

Παρά τα σημαντικά πλεονεκτήματά του, η εφαρμογή του ως βασικό σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει ορισμένες προοπτικές, αλλά και σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων.

Πλεονεκτήματα του IB για τη μείωση των ανισοτήτων: 

1. Πολυδιάστατη αξιολόγηση: Το IB δεν βασίζεται αποκλειστικά σε εξετάσεις, αλλά περιλαμβάνει εργασίες, πρότζεκτ, διαρκή αξιολόγηση και εξετάσεις. Αυτό μειώνει την πίεση που προκαλούν οι «εξετάσεις μιας στιγμής» όπως οι Πανελλαδικές και επιτρέπει μια πιο δίκαιη εκτίμηση των ικανοτήτων των μαθητών.
2. Εστίαση σε δεξιότητες ζωής: Προάγει δεξιότητες όπως η κριτική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων και η συνεργασία, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ακαδημαϊκή και επαγγελματική πορεία των μαθητών, ανεξαρτήτως κοινωνικής καταγωγής.
3. Πρόσβαση σε διεθνή πανεπιστήμια: Το IB αναγνωρίζεται παγκοσμίως, διευρύνοντας τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές ευκαιρίες των μαθητών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από λιγότερο ευνοημένα περιβάλλοντα.
4. Διαφορετικές διαδρομές επιτυχίας: Το IB περιλαμβάνει μαθήματα σε διαφορετικά επίπεδα (standard και higher level), επιτρέποντας στους μαθητές να προσαρμόζουν τις επιλογές τους στις δικές τους ικανότητες και ενδιαφέροντα.

Ποιες είναι όμως οι προκλήσεις και οι δυσκολίες για την εφαρμογή του IB στην Ελλάδα; 

1. Υψηλό κόστος εφαρμογής: Το IB είναι ένα πρόγραμμα που προσφέρεται κυρίως σε ιδιωτικά σχολεία στην Ελλάδα, λόγω του υψηλού κόστους τόσο για τους μαθητές όσο και για τις δομές του. Η καθολική εφαρμογή του θα απαιτούσε μεγάλες επενδύσεις, κάτι που θα ήταν δύσκολο να υλοποιηθεί χωρίς επιβάρυνση των δημόσιων πόρων.
   Τι ποσό επί του προϋπολογισμού θα διατεθεί για τη στήριξη της δημόσιας παιδείας και την εισαγωγή του ΙΒ στην εκπαίδευση;
2. Ανεπαρκής υποδομή στο δημόσιο σχολείο: Το δημόσιο σχολείο είναι υποστελεχωμένο και φτωχό τόσο σε κτηριακές υποδομές και εγκαταστάσεις όσο και σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό.  Για να ενσωματωθεί το IB στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, θα χρειάζονταν σημαντικές αλλαγές, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα για καθηγητές, νέες εγκαταστάσεις, και αλλαγές στη φιλοσοφία της διδασκαλίας. Αυτά δεν είναι εύκολο να εφαρμοστούν σε ένα ήδη επιβαρυμένο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα.
   Θα πρέπει συνεπώς να διατεθούν πρώτα τα κονδύλια επί του προϋπολογισμού για την αναβάθμιση της δημόσιας παρεχόμενης εκπαίδευσης και σε δεύτερο χρόνο να συζητήσουμε για την εφαρμογή του IB.
3. Κοινωνικές ανισότητες: Αν το IB παραμείνει προνόμιο των λίγων (όπως είναι σήμερα), τότε όχι μόνο δεν θα μειώσει τις ανισότητες, αλλά θα τις ενισχύσει, διευρύνοντας το χάσμα μεταξύ μαθητών ιδιωτικών και δημόσιων σχολείων.
4. Πολιτισμική και κοινωνική προσαρμογή: Το IB έχει σχεδιαστεί για ένα διεθνές περιβάλλον. Ενδέχεται να μην ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος ή να δημιουργήσει χάσμα με το πανεπιστημιακό πλαίσιο της χώρας.

Τι θα μπορούσε να γίνει συνεπώς επί της πρότασης του Υπ. Παιδείας για την εφαρμογή του ΙΒ στη δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα;

Αν και το IB δεν μπορεί από μόνο του να αποτελέσει την απόλυτη λύση για τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων, μπορεί να προσφέρει έμπνευση για τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού συστήματος.

Πώς; 

Με τις εξής συνδυαστικές λύσεις:

Με την υιοθέτηση ορισμένων πρακτικών του IB στο δημόσιο σχολείο, όπως

1. Διεπιστημονικές δραστηριότητες, ομαδικές εργασίες, και αξιολόγηση μέσω πρότζεκτ, οι οποίες μπορούν να ενσωματωθούν στο ελληνικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, χωρίς να απαιτείται πλήρης εφαρμογή του IB.
2. Με τη δωρεάν πρόσβαση σε προγράμματα IB, όπως δημιουργία δημόσιων σχολείων που προσφέρουν το IB, με επιδότηση για μαθητές από χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.
3. Με τη διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας. Το πρόγραμμα σπουδών να συνδυάσει δηλ στοιχεία του IB με βασικά μαθήματα της ελληνικής παράδοσης και γλώσσας, ώστε να ανταποκρίνεται στο εθνικό και διεθνές πλαίσιο.
4. Με την ευρύτερη μεταρρύθμιση του εξεταστικού συστήματος. Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις δηλ θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από ένα μικτό σύστημα αξιολόγησης, που να συνδυάζει συνεχείς αξιολογήσεις (όπως στο IB) και τελικές εξετάσεις.

Συνοψίζοντας, 

Το International Baccalaureate, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο ή σημείο αναφοράς για τη βελτίωση της ελληνικής εκπαίδευσης, αλλά δεν είναι ρεαλιστικό να εφαρμοστεί ευρέως ως έχει, δεδομένων των υφιστάμενων ανισοτήτων, αλλά και της συνεχούς υποχρηματοδότησης της εκπαίδευσης, που έχουν απαξιώσει το δημόσιο ποιοτικό σχολείο . 

Αυτό που θα μπορούσε να γίνει όμως, είναι η ενσωμάτωση ορισμένων πρακτικών του IB σε συνδυασμό με μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση του δημόσιου σχολείου και είναι πιο πιθανό να μειώσουν τις κοινωνικές ανισότητες και να βελτιώσουν την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Η αλλαγή αυτή όμως θα πρέπει να γίνει σε μια σωστή βάση. 

1. Μέσα από ενεργό συμμετοχικό διάλογο με τους μαθητές, την εκπαιδευτική κοινότητα, τους γονείς, τα συνδικαλιστικά σωματεία, τους εκπαιδευτικούς φορείς και την καταγραφή των αναγκών και των προτάσεών τους.
2. Με την καθοριστική συμβολή και την απαραίτητη συνεργασία με την ακαδημαϊκή κοινότητα, προκειμένου να προτείνει ένα παιδαγωγικά ορθό και ρεαλιστικό μοντέλο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μειώνοντας ουσιαστικά τις κοινωνικές ανισότητες, υπερπηδώντας τα εμπόδια της αποστήθισης, καθιστώντας το σχολείο ελκυστικό για τους μαθητές και αποτελεσματικό για την κοινωνία και το μέλλον της χώρας.

Το Σύστημα Εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δε θα βελτιωθεί με Νομοθετήματα Bypass.

Το ΠΑΣΟΚ έχει πάγια θέση και πρόταση για την αλλαγή του συστήματος εισαγωγής στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση και την άρση των κοινωνικών ανισοτήτων, με εφαρμογή του συστήματος του Εθνικού Απολυτηρίου.

* Η Σοφία Πουλοπούλου είναι εκπαιδευτικός στην Β’ ΔΠΕ Αθήνας, πρώην Υπ. Βουλευτής Α’ Αθήνας με το ΚΙΝΑΛ,  Μέλος Πανελλαδικού Συμβουλίου ΔΗ.ΣΥ. και υποψήφια Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πατήστε και δείτε τα 77 προηγούμενα άρθρα της Σοφίας Πουλοπούλου