Η πτώση του Άσαντ είναι ένα πλήγμα στο κύρος της Ρωσίας

Για σχεδόν μια δεκαετία ήταν η ρωσική δύναμη πυρός που κράτησε τον Μπασάρ αλ Άσαντ (Bashar al-Assad) στην εξουσία.

Μέχρι τα έκτακτα γεγονότα των τελευταίων 24 ωρών.

Η Δαμασκός έπεσε, ο πρόεδρος της Συρίας ανατράπηκε και πέταξε για τη Μόσχα.

Πηγή στο Κρεμλίνο, επικαλούμενη ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων καθώς και η κρατική τηλεόραση ανέφεραν ότι η Ρωσία χορήγησε άσυλο στον Άσαντ και την οικογένειά του «για ανθρωπιστικούς λόγους».

Μέσα σε λίγες μέρες, το σχέδιο του Κρεμλίνου για τη Συρία ξετυλίχθηκε στις πιο δραματικές συνθήκες, με τη Μόσχα αδύναμη να το αποτρέψει.

Σε ανακοίνωσή του το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι η Μόσχα «παρακολουθεί τα δραματικά γεγονότα στη Συρία με εξαιρετική ανησυχία».

Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ αποτελεί πλήγμα για το κύρος της Ρωσίας.

Με την αποστολή χιλιάδων στρατευμάτων το 2015 για να στηρίξουν τον Πρόεδρο Άσαντ, ένας από τους βασικούς στόχους της Ρωσίας ήταν να επιβληθεί ως παγκόσμια δύναμη.

Ήταν η πρώτη μεγάλη πρόκληση του Βλαντιμίρ Πούτιν (Vladimir Putin) για την εξουσία και την κυριαρχία της Δύσης, μακριά από τον πρώην σοβιετικό χώρο.

Και φαινόταν επιτυχημένη. Το 2017 ο Πρόεδρος Πούτιν επισκέφθηκε τη ρωσική αεροπορική βάση Χμέιμιμ (Hmeimim) στη Συρία και δήλωσε ότι η αποστολή είχε ολοκληρωθεί.

Παρά τις τακτικές αναφορές ότι οι ρωσικές αεροπορικές επιδρομές προκαλούσαν απώλειες αμάχων, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ένιωσε αρκετή αυτοπεποίθηση για να μεταφέρει διεθνή μέσα ενημέρωσης στη Συρία για να παρακολουθήσουν τη ρωσική στρατιωτική επιχείρηση.

Σε ένα τέτοιο ταξίδι θυμάμαι έναν αξιωματικό να μου λέει ότι η Ρωσία ήταν στη Συρία «για μεγάλο χρονικό διάστημα».

Αλλά αυτό δεν αφορούσε απλώς το κύρος.

Σε αντάλλαγμα για στρατιωτική βοήθεια, οι συριακές αρχές χορήγησαν στη Ρωσία 49ετή μίσθωση για την αεροπορική βάση στο Χμέιμιμ και τη ναυτική βάση στο Ταρτούς (Tartous).

Η Ρωσία είχε εξασφαλίσει μια σημαντική βάση στην ανατολική Μεσόγειο. Οι βάσεις έγιναν σημαντικοί κόμβοι για τη μεταφορά στρατιωτικών υλικών εντός και εκτός Αφρικής.

Ένα βασικό ερώτημα για τη Μόσχα: τι θα γίνει με αυτές τις ρωσικές βάσεις τώρα;

Η ανακοίνωση που αναγγέλλει την άφιξη του Άσαντ στη Μόσχα ανέφερε επίσης ότι Ρώσοι αξιωματούχοι ήταν σε επαφή με εκπροσώπους «της συριακής ένοπλης αντιπολίτευσης».

Ο παρουσιαστής της κρατικής τηλεόρασης είπε ότι οι ηγέτες της αντιπολίτευσης είχαν εγγυηθεί την ασφάλεια των ρωσικών στρατιωτικών βάσεων και των διπλωματικών αποστολών στο έδαφος της Συρίας.

Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει ότι οι βάσεις στη Συρία έχουν τεθεί «σε κατάσταση υψηλού συναγερμού», αλλά ισχυρίζεται ότι «δεν υπάρχει σοβαρή απειλή για αυτές αυτή τη στιγμή».

Ο Μπασάρ αλ Άσαντ ήταν ο πιο σταθερός σύμμαχος της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή. Το Κρεμλίνο είχε επενδύσει πολλά σε αυτόν. Οι ρωσικές αρχές θα αγωνιστούν να παρουσιάσουν την ανατροπή του ως κάθε άλλο παρά οπισθοδρόμηση για τη Μόσχα.

Ωστόσο, προσπαθούν… και ψάχνουν για αποδιοπομπαίους τράγους.

Το βράδυ της Κυριακής, η ναυαρχίδα ενημέρωσης, η εβδομαδιαία ειδησεογραφική εκπομπή της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης στόχευσε τον συριακό στρατό, κατηγορώντας τον προφανώς ότι δεν αντέδρασε εναντίον των ανταρτών.

«Όλοι έβλεπαν ότι η κατάσταση γινόταν όλο και πιο δραματική για τις συριακές αρχές», είπε ο παρουσιαστής Γεβγκένι Κισέλεφ (Yevgeny Kiselev).

«Αλλά στο Χαλέπι, για παράδειγμα, οι θέσεις παραδόθηκαν ουσιαστικά χωρίς μάχη. Οι οχυρωμένες περιοχές παραδόθηκαν η μία μετά την άλλη και στη συνέχεια ανατινάχτηκαν, παρά το γεγονός ότι [τα κυβερνητικά στρατεύματα] ήταν καλύτερα εξοπλισμένα και υπερτερούσαν πολλαπλάσια της επιτιθέμενης πλευράς. Είναι μυστήριο!»

Και υποστήριξε ότι η Ρωσία «πάντα ήλπιζε στη συμφιλίωση [μεταξύ διαφορετικών πλευρών] στη Συρία».

Στη συνέχεια, το τελευταίο του σημείο:

«Φυσικά δεν είμαστε αδιάφοροι για το τι συμβαίνει στη Συρία. Αλλά προτεραιότητά μας είναι η ίδια η ασφάλεια της Ρωσίας – αυτό που συμβαίνει στη ζώνη της Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης [ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία]», όπου αυτό είναι ένα σαφές μήνυμα για το ρωσικό κοινό.

Παρά τα εννέα χρόνια που η Ρωσία διοχέτευε πόρους για να κρατήσει τον Μπασάρ αλ Άσαντ στην εξουσία, οι Ρώσοι λένε ότι έχουν πιο σημαντικά πράγματα να ανησυχούν.

• Διαβάστε από το πρωτότυπο το άρθρο του ανταποκριτή του BBC στη Μόσχα Steve Rosenberg, με τίτλο « Steve Rosenberg: Fall of Assad is a blow to Russia’s prestige», πατώντας ΕΔΩ