Το τέλος της διακυβέρνησης του Άσαντ θα αναδιαμορφώσει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχής

Η πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ (Bashar al-Assad) ήταν σχεδόν αδιανόητη μόλις πριν από μια εβδομάδα, όταν οι αντάρτες ξεκίνησαν την εκπληκτική τους εκστρατεία κατά του καθεστώτος από τη βάση τους στο Ιντλίμπ (Idlib), στη βορειοδυτική Συρία.

Αυτό είναι ένα σημείο καμπής για τη Συρία. Ο Άσαντ ήρθε στην εξουσία το 2000 μετά τον θάνατο του πατέρα του Χαφέζ (Hafez al-Assad), ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα για 29 χρόνια.

Ο Assad junior κληρονόμησε μια αυστηρά ελεγχόμενη και κατασταλτική πολιτική δομή, όπου η αντιπολίτευση δεν ήταν ανεκτή.

Στην αρχή, υπήρχαν ελπίδες ότι θα μπορούσε να είναι διαφορετικός – πιο ανοιχτός, λιγότερο βάναυσος. Αλλά αυτά ήταν βραχύβιo.

Ο Άσαντ θυμόμαστε ότι ήταν ο άνθρωπος που κατέστειλε βίαια τις ειρηνικές διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος του το 2011, που οδήγησαν σε εμφύλιο πόλεμο, από το οποίο σκοτώθηκαν πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι, άλλα έξι εκατομμύρια έγιναν πρόσφυγες.

Με τη βοήθεια της Ρωσίας και του Ιράν, συνέτριψε τους αντάρτες και επέζησε. Η Ρωσία χρησιμοποίησε την τρομερή αεροπορική δύναμή της, ενώ το Ιράν έστειλε στρατιωτικούς συμβούλους στη Συρία και η Χεζμπολάχ, η πολιτοφυλακή που υποστηρίζει στον γειτονικό Λίβανο, ανέπτυξε τα καλά εκπαιδευμένα μαχητικά του.

Αυτό δεν συνέβη αυτή τη φορά. Οι σύμμαχοί του, απασχολημένοι με τις δικές τους υποθέσεις, ουσιαστικά τον εγκατέλειψαν. Χωρίς τη βοήθειά τους, τα στρατεύματά του δεν μπόρεσαν -και, σε ορισμένα μέρη, προφανώς απρόθυμα- να σταματήσουν τους αντάρτες, με επικεφαλής την ισλαμιστική μαχητική ομάδα Χαγιατ  Ταχρίρ Αλ Σλάμ (Hayat Tahrir al-Sham – HTS).

Πρώτα, κατέλαβαν το Χαλέπι (Aleppo), τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, την περασμένη εβδομάδα, σχεδόν χωρίς αντίσταση. Στη συνέχεια, η Χάμα (Hama), και μέρες αργότερα, ο βασικός κόμβος της Χομς (Homs). Με τους αντάρτες να προελαύνουν επίσης από τα ανατολικά και τα νότια, η επίθεση απομόνωσε τη Δαμασκό. Μέσα σε λίγες ώρες, μαχητές μπήκαν στην πρωτεύουσα, την έδρα της εξουσίας του Άσαντ.

Το τέλος της πενταετούς διακυβέρνησης της οικογένειας Άσαντ θα αναδιαμορφώσει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.

Το Ιράν βλέπει την επιρροή του να υφίσταται σημαντικό πλήγμα. Η Συρία υπό τον Άσαντ ήταν μέρος της σύνδεσης μεταξύ των Ιρανών και της Χεζμπολάχ, και ήταν το κλειδί για τη μεταφορά όπλων και πυρομαχικών στην ομάδα.

Η ίδια η Χεζμπολάχ έχει αποδυναμωθεί σοβαρά μετά τον ετήσιο πόλεμο με το Ισραήλ και το μέλλον της είναι αβέβαιο.

Μια άλλη φατρία που υποστηρίζεται από το Ιράν, οι Χούθι στην Υεμένη, έχουν γίνει επανειλημμένα στόχος αεροπορικών επιδρομών. Όλες αυτές οι φατρίες, συν πολιτοφυλακές στο Ιράκ και η Χαμάς στη Γάζα, αποτελούν αυτό που η Τεχεράνη περιγράφει ως τον Άξονα της Αντίστασης, που τώρα έχει υποστεί σοβαρές ζημιές.

Αυτή η νέα εικόνα θα γιορταστεί στο Ισραήλ όπου το Ιράν θεωρείται ως υπαρξιακή απειλή.

Πολλοί πιστεύουν ότι αυτή η επίθεση δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς την ευλογία της Τουρκίας. Η Τουρκία, η οποία υποστηρίζει ορισμένους από τους αντάρτες στη Συρία, αρνήθηκε ότι υποστηρίζει το HTS.

Για αρκετό καιρό, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (Recep Tayyip Erdogan) πίεζε τον Άσαντ να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης στη σύγκρουση που θα μπορούσε να επιτρέψει την επιστροφή των Σύριων προσφύγων.

Τουλάχιστον τρία εκατομμύρια από αυτά βρίσκονται στην Τουρκία, και αυτό είναι ένα ευαίσθητο θέμα σε τοπικό επίπεδο.

Όμως ο Άσαντ είχε αρνηθεί να το κάνει.

Πολλοί άνθρωποι χαίρονται που βλέπουν τον Άσαντ να φεύγει.

Τι γίνεται όμως μετά; Οι HTS έχουν τις ρίζες τους στην Αλ Κάιντα (al-Qaeda) και ένα βίαιο παρελθόν.

Πέρασαν τα τελευταία χρόνια προσπαθώντας να επαναπροσδιοριστούν ως εθνικιστική δύναμη και τα πρόσφατα μηνύματά τους έχουν διπλωματικό και συμβιβαστικό τόνο.

Αλλά πολλοί δεν είναι πεπεισμένοι και ανησυχούν για το ότι μπορεί να σχεδιάζουν να κάνουν μετά την ανατροπή του καθεστώτος.

Ταυτόχρονα, οι δραματικές αλλαγές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα επικίνδυνο κενό εξουσίας και τελικά να οδηγήσουν σε χάος και ακόμη περισσότερη βία.

• Διαβάστε από το πρωτότυπο το άρθρο του ανταποκριτή του BBC στη Μέση Ανατολή Hugo Bachega, με τίτλο « End of Assad rule will reshape region‘s balance of power », πατώντας ΕΔΩ