Guardian: Η πτώση της Δαμασκού παραγκωνίζει τη Ρωσία και φέρνει την Τουρκία στο προσκήνιο

Καθώς ακούγονταν πανηγυρικοί πυροβολισμοί στην απελευθερωμένη Συρία, τα διπλωματικά όπλα του Ιράν και της Ρωσίας, που ήταν στη Ντόχα για να παρακολουθήσουν ένα μεγάλο φόρουμ διαλόγου, σιώπησαν γιατί κατέστησαν ανίσχυρα και άσχετα από τα γεγονότα στη Δαμασκό.

Μόλις 12 ώρες νωρίτερα, οι βασικές εξωτερικές δυνάμεις –Ρωσία, Ιράν και Τουρκία – είχαν συνάντηση με πέντε αραβικά κράτη στο περιθώριο του φόρουμ για να προχωρήσουν σε κοινή δήλωση, κάνοντας έκκληση για τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων, διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και διαβουλεύσεις για πολιτική λύση μεταξύ του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ (Bashar al-Assad) και της αντιπολίτευσης. Αυτή ήταν μια τελευταία προσπάθεια να διατηρήσουν ένα φαινομενικό έλεγχο επί των γεγονότων, αλλά οι διπλωμάτες συζήτησαν επίσης με αγωνία τη μοίρα του Σύρου προέδρου στη συνάντηση και αν θα υπάρξουν μάχες στους δρόμους της Δαμασκού σύντομα .

Ρώσοι εκπρόσωποι ανέφεραν στη συνάντηση ότι ο Άσαντ ήταν άκαμπτος, αρνούμενος να αποδεχθεί την πραγματικότητα ή την αναγκαιότητα διαλόγου με την Τουρκία , τη χώρα που χορηγεί τις στρατιωτικές δυνάμεις στους αντάρτες, που απειλούν την πρωτεύουσα.

Έξι ώρες αργότερα οι κουρασμένοι διπλωμάτες ξύπνησαν με την είδηση ότι ο Άσαντ έπεσε. Σπάνια τόσοι πολλοί διπλωμάτες έχουν καταστεί τόσο άσχετοι τόσο γρήγορα.

Νωρίτερα στη σύνοδο κορυφής του Σαββάτου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ (Sergei Lavrov), είχε ερωτηθεί για το μέλλον της Συρίας και το ρόλο της Ρωσίας στη Συρία την τελευταία δεκαετία και κάποια στιγμή αναγκάστηκε από τον Τζέιμς Μπέις (James Bays) από το Αλ Τζαζίρα, να ξεστομίσει: «Αν θέλετε να πω: «ναι, χάσαμε στη Συρία , είμαστε τόσο απελπισμένοι», αν αυτό χρειάζεστε, ας συνεχίσουμε».

Εκνευρισμένος, προσπάθησε να αλλάξει τη συζήτηση και να την παέι στην Ουκρανία, γνώριμο έδαφος, στο οποίο θα μπορούσε να επιβεβαιώσει τη ρωσική στρατιωτική δύναμη και την αμερικανική υποκρισία.

Ωστόσο, συνέχισε να επιμένει στη γραμμή ότι οι τζιχαντιστικές ομάδες δεν μπορούσαν να κρατήσουν στη Συρία και ο Άσαντ ήταν το προπύργιο για να το αποτρέψει αυτό. «Είναι απαράδεκτο να επιτρέπουμε στις τρομοκρατικές ομάδες να πάρουν τον έλεγχο των εδαφών κατά παράβαση των υφιστάμενων συμφωνιών», είπε, αναφερόμενος στην αντάρτικη ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (Hayat Tahrir al-Sham -HTS).

Ερωτηθείς γιατί ο Άσαντ δεν βοήθησε στη μετάβαση της εξουσίας, ο Λαβρόφ είπε: «Κανείς δεν είναι τέλειος». Δεν έκανε καμία αναφορά στις 17 φορές που η Ρωσία είχε ασκήσει βέτο σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για να προστατεύσει τον Άσαντ.

Καθώς συνεχιζόταν η συνέντευξη, ο Λαβρόφ έδειξε ανήσυχος, όταν ρωτήθηκε για το μέλλον της ναυτικής βάσης της Ρωσίας στην Ταρτούς (Tartus) και της αεροπορικής βάσης στη Χμέιμιμ (meimim), λέγοντας ότι «δεν ήταν δουλειά να μαντέψει τι θα συμβεί». Το μόνο που ήξερε ήταν ότι η Μόσχα έκανε ό,τι μπορούσε για να αποτρέψει την επικράτηση των «τρομοκρατών», προσθέτοντας ότι λυπόταν για τον συριακό λαό αν ακολουθήσουν τη μοίρα της Λιβύης και του Ιράκ, δύο χωρών που υπέστησαν παρατεταμένους εμφύλιους πολέμους.

Ερωτηθείς εάν πίστευε πραγματικά ότι ο Άσαντ θα κέρδιζε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές που ζητήθηκαν στο ψήφισμα 2254, ο Λαβρόφ άλλαξε το θέμα κασι απάντησε για την παρουσία των ΗΠΑ στην ανατολική Συρία «υποστήριξη Κούρδων αυτονομιστών, συμπεριλαμβανομένων των εδαφών που ανήκαν ιστορικά σε αραβικές φυλές, εκμεταλλευόμενοι πόρους πετρελαίου και τροφίμων, πουλώντας τα στην παγκόσμια αγορά και χρηματοδοτώντας το οιονεί κράτος που χτίζουν εκεί».

Ο Λαβρόφ είναι ίσως ο πιο έμπειρος διπλωμάτης στον κόσμο, αλλά ποτέ μέχρι τώρα δεν είχε ταπεινωθεί τόσο πολύ σε συνέντευξη.

Να τονιστεί ότι τις προηγούμενες ημέρες κάθε προσπάθεια να πειστεί το Ιράκ, το τελευταίο προπύργιο της Τεχεράνης στον αραβικό κόσμο, να έρθει στη διάσωση του Άσαντ είχε αποτύχει. Η 12ετής εμπλοκή του Ιράν στη Συρία πλησίαζε στο τέλος της, σηματοδοτώντας το κλείσιμο του χερσαίου διαδρόμου του προς τον Λίβανο και τη Χεζμπολάχ. Ολόκληρη η στρατηγική ασφαλείας του Ιράν όσον αφορά την μπροστινή άμυνα είχε καταρρεύσει και τώρα η κυβέρνηση ίσως χρειαστεί να ξανασκεφτεί πώς επιβιώνει.

Αντίθετα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν (Hakan Fidan), επίσης πρώην επικεφαλής της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών, περικυκλωμένος από ένα τεράστιο περιβάλλον, είπε ελάχιστα δημόσια, θεωρώντας ότι η χώρα του μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος εξωτερικός ωφελούμενος από την πτώση του Άσαντ. Η Τουρκία έχει στη διάθεσή της την ομάδα-ομπρέλα των συριακών πολιτοφυλακών που ονομάζεται Συριακός Εθνικός Στρατός και μια σχέση με το HTS. Αλλά με τη δύναμη έρχεται η ευθύνη. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην περιοχή, έχει τη δύναμη να βοηθήσει τους Σύρους να σχηματίσουν την ανεξάρτητη κυβέρνηση συναίνεσης που αξίζει ο μακροχρόνιος αγώνας τους για απελευθέρωση.

• Διαβάστε από το πρωτότυπο το άρθρο του δημοσιογράφουPatrick Wintourin από τη Doha, της βρετανικής εφημερίδαςGuardian με τίτλο «Fall of Damascus sidelines Russia and brings Turkey to the fore» και υπότιτλο «As Moscow’s top diplomat reeled in Doha, his Turkish counterpart appeared to know he had the upper hand», πατώντας ΕΔΩ