Χάρης  Δούκας*: Αλλάζοντας τις πόλεις, αλλάζουμε την ποιότητα της ζωής

Δέκα μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων μας, στην Αθήνα έχει δρομολογηθεί και αναπτύσσεται ένα διαφορετικό παράδειγμα ανάπτυξης, που εστιάζει στη βιωσιμότητα και κινητοποιεί το ανθρώπινο  κεφάλαιο της πόλης. 

Το σχέδιο του μετασχηματισμού της Αθήνας, περιλαμβάνει δυο αλληλοσυμπληρούμενες διαστάσεις. Αφενός τη θωράκιση της πόλης απέναντι στους κινδύνους εκτάκτων αναγκών-ακραίων φαινομένων και αφετέρου την υιοθέτηση ενός μοντέλου δημοκρατικής-συμμετοχικής διακυβέρνησης.

Η πρώτη διάσταση του προγράμματός μας έχει να κάνει με την  αλλαγή στις συνθήκες ζωής. Λόγω των σύγχρονων προκλήσεων (ψηφιακός μετασχηματισμός, κλιματική κρίση, ενεργειακή μετάβαση, όξυνση κοινωνικών αντιθέσεων πλούτου-ανέχειας κ.α.) επιβάλλεται ο επανασχεδιασμός βασικών πολιτικών. Στόχος είναι η θωράκιση της πόλης με υποδομές και εργαλεία, που μειώνουν τους κινδύνους όπως: αντιπλημμυρικά έργα, συστήματα αποχέτευσης, καθαρισμού, διάνοιξης αποφραγμένων ροών υδάτων, φραγμοί πράσινης επένδυσης με δενδροφυτεύσεις παντού, προφύλαξη και απόδοση του δημόσιου χώρου στους πολίτες, ενίσχυση των δομών κοινωνικής υποστήριξης για τους έχοντες ανάγκη.

Η δεύτερη διάσταση αφορά την αναγκαία θωράκιση των θεσμών της λειτουργίας της αυτοδιοίκησης, με αύξηση της ενεργής εμπλοκής των πολιτών στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων. Η συλλογικότητα, η δημοκρατική συμμετοχή, η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στις τοπικές κοινότητες, είναι η βάση του μοντέλου. Είναι μια αντίληψη που στηρίζεται στο κοινωνικό κεφάλαιο των πόλεων και βασίζεται στην εμπιστοσύνη, στην αλληλεγγύη, στην κοινωνική δικαιοσύνη, στις νέες ιδέες και στη δημιουργία συλλογικής γνώσης.

Το βασικό επιχείρημα εδώ είναι ότι οι «ιεραρχίες» δεν εξασφαλίζουν από μόνες τους την κινητοποίηση πηγών καινοτομίας και οικονομικής-κοινωνικής προόδου. Ο πλούτος των πόλεων είναι οι άνθρωποι. Γι’ αυτό το λόγο, η συνεχής και οργανωμένη διαβούλευση, ο διάλογος, οι συναινέσεις είναι ανεκτίμητοι συντελεστές της αστικής δυναμικής. Σε μία εποχή, μάλιστα, που οι νέες τεχνολογίες, εάν χρησιμοποιηθούν σωστά μεγιστοποιούν τις δυνατότητες της συμμετοχικής δημοκρατίας, προς όφελος των πολλών.

Μία τέτοια προσέγγιση διακυβέρνησης δεν αποβλέπει μόνο στην εξασφάλιση της κοινωνικής υποστήριξης στη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Επιδιώκει, επίσης, να εντάξει τους πολίτες ως ενεργούς συμμέτοχους στην αναζήτηση κοινών λύσεων για τα προβλήματα της πόλης. Οι κάτοικοι μίας περιοχής, λόγω των ενσωματωμένων εμπειριών και γνώσεων που έχουν αποκτήσει στα τοπικά περιβάλλοντα, είναι  απαραίτητοι συνομιλητές σε μια συνέργεια επιστημονικής εξειδίκευσης-δημόσιας κατανόησης.

Εκεί αποσκοπούν οι δράσεις που εξελίσσονται στον Δήμο, όπως η 1η Συνέλευση Ευρωπαίων Πολιτών, το 1ο κλιματικό Φόρουμ της Αθήνας, η 1η κλιματική συνέλευση νέων, τα Συμβούλια Ενεργειακής Δημοκρατίας, οι συνεργασίες με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Οι πόλεις με ανθρώπινο πρόσωπο, είναι ένα βασικό ζητούμενο της εποχής μας.

Στις πόλεις μετριέται η ποιότητα της πολιτικής, η ποιότητα της δημοκρατικής διακυβέρνησης.  

Αλλάζοντας τις πόλεις, αλλάζουμε την ποιότητα της ζωής.

* Ο Χάρης Δούκας είναι ο Δήμαρχος Αθηναίων και το άρθρο του πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή της Κυριακής»