Πέθανε ο Φετουλάχ Γκιουλέν (Fethullah Gülen), μεγάλος πολιτικός αντίπαλος του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Την ανακοίνωση του θανάτου του έκανε η ιστοσελίδα Herkul.org.
Ο Γκιουλέν αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, ενώ είχε υποστεί και ανακοπή. Νοσηλευόταν στο νοσοκομείο της Πενσιλβάνια των ΗΠΑ όπου ζούσε αυτοεξόριστος από το 1999.
Η ανάρτηση για τον θάνατο του Φετουλάχ Γκιουλέν:
— Herkul (@Herkul_Nagme) October 21, 2024
Ποιος ήταν ο Φετουλάχ Γκιουλέν
Ο Φετουλάχ Γκιουλέν είχε γεννηθεί στην Πασινλέρ στο Ερζουρούμ (Pasinler – Erzurum ) της Τουρκίας στις 27 Απριλίου του 1941 (αλλού υποστηρίζεται ότι γεννήθηκε στις 10 Νοεμβρίου του 1938, ωστόσο στα επίσημα έγγραφα αναφέρεται ότι γεννήθηκε το 1941).
Ξεκίνησε το 1959 ως ιμάμης, αλλά στην πορεία δημιούργησε ένα κίνημα που απέκτησε έναν εντυπωσιακό μηχανισμό και δίκτυο επιρροής. Η καινοτομία του ήταν πως συνδύαζε τον ισλαμισμό με δυτικές αντιλήψεις και πρακτικές.
Υποστήριζε την ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στον σύγχρονο κόσμο δίνοντας έμφαση στην επιτυχία τους, αλλά με τρόπο που να διατηρείται έντονα ο συντηρητικός τρόπος ζωής στην ιδιωτική σφαίρα.
To 1999 διέρρευσε μια ομιλία του σε στενό κύκλο και έφερε στην επιφάνεια μια άγνωστη πλευρά του κινήματος: «Πρέπει να κινηθείτε στις αρτηρίες του συστήματος, χωρίς κανείς να καταλάβει την παρουσία σας μέχρις ότου φθάσετε σε όλα τα κέντρα εξουσίας… Μέχρι τότε, οποιοδήποτε βήμα θα είναι πρόωρο, σαν να σπάσεις ένα αυγό αντί να περιμένεις να εκκολαφθεί», είχε πει. Ο ίδιος επέμεινε αργότερα πως όσα είχε πει είχαν αποκοπεί και παρερμηνευθεί.
Όμως τα λόγια του εκείνα, αλλά κυρίως η δύναμη που είχε αποκτήσει, είχαν ως αποτέλεσμα να βρεθεί κατηγορούμενος από τους κεμαλιστές πως αναμειγνύεται στην πολιτική και υπονομεύει το κοσμικό καθεστώς. Αυτός ήταν και ο λόγος που την ίδια χρονιά, και έπειτα από παρότρυνση του τότε πρωθυπουργού Ετσεβίτ –με τον οποίο διατηρούσε καλές σχέσεις–, αποφάσισε, ύστερα από ένα ταξίδι στην Αμερική για ιατρικούς λόγους, να παραμείνει εκεί. Παρότι στο δικαστήριο εκείνο τελικά αθωώθηκε, αποφάσισε να μην επιστρέψει στην πατρίδα του.
Από την Αμερική πλέον, παρακολουθούσε τις εξελίξεις και, παρότι συχνά ισχυριζόταν το αντίθετο, είναι σαφές πως η στήριξή του ήταν αυτή που δυνάμωσε τον Ερντογάν μετά την εκλογική του νίκη το 2002. Χιλιάδες άνθρωποι του κινήματος διείσδυσαν στον στρατό, στα σώματα ασφαλείας και σε θέσεις εξουσίας.
Σύμφωνα με τους επικριτές τους, εκμεταλλεύθηκαν την εξουσία αυτή πολλές φορές εις βάρος άλλων μειονοτήτων –κυρίως Κούρδων– αλλά και κεμαλιστών.
Οι ίδιοι το αρνούνται κατηγορηματικά. Επιμένουν πως η ρήξη με τον Ερντογάν ήρθε το 2013, όταν αποκάλυψαν την εμπλοκή του σε μια σειρά από οικονομικά σκάνδαλα. Τότε ξεκίνησαν οι πρώτες διώξεις γκιουλενιστών, οι οποίες πήραν ανεξέλεγκτες διαστάσεις μετά το πραξικόπημα. Μετά το 2016 πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι κατηγορήθηκαν ως τρομοκράτες και διαλύθηκαν οι ζωές τους.
Έκτοτε υπήρχε συνεχής πίεση προς την Αμερική για να εκδοθεί ο ιμάμης στην Τουρκία. Ο Τούρκος πρόεδρος είχε χρησιμοποιήσει τα πάντα. Από «διπλωματία της ομηρίας» (όπου για δύο χρόνια κρατούσε φυλακισμένο στην Τουρκία τον Αμερικανό πάστορα Μπράνσον και διαπραγματευόταν την αποφυλάκισή του με αντάλλαγμα τον Γκιουλέν) μέχρι σκοτεινές επαφές με υψηλόβαθμα στελέχη της προηγούμενης κυβέρνησης. (Σύμφωνα με καταθέσεις στη Δικαιοσύνη, ο Μάικλ Φλιν, πρώην σύμβουλος του Τραμπ σε θέματα εθνικής ασφάλειας, θα λάμβανε 15 εκατ. δολάρια για να βοηθήσει στην απαγωγή του.)
Οι άνθρωποί του δεν ανησύχησαν ποτέ πως θα μπορούσε η Αμερική να τον εκδώσει, αλλά όταν ένα ελικόπτερο έκανε επίμονους κύκλους πάνω από την έκταση που ζούσε στην Πενσιλβάνια, κάλεσαν το FBI.
Ο χοτζαεφέντης (όπως αποκαλούσαν τον Γκιουλέν) σπάνια έβγαινε από αυτό το κτίριο. Μόνο για επισκέψεις στο νοσοκομείο, ενώ κατόπιν πίεσης των γιατρών έκανε πότε πότε μια μικρή βόλτα στον κήπο.
Ο Ερντογάν τον είχε κατηγορήσει για το πραξικόπημα του 2016
Η κυβέρνηση Ερντογάν θεωρούσε τον Γκιουλέν ως τον εγκέφαλο πίσω από το πραξικόπημα του 2016 στην Τουρκία.
Μέχρι το 2013 Ερντογάν και Γκιουλέν ήταν σύμμαχοι, ωστόσο ο Τούρκος πρόεδρος κατηγόρησε τον Γκιουλέν ότι κρύβεται πίσω από τις έρευνες για τη διαφθορά, στο στόχαστρο των οποίων βρέθηκαν το κυβερνών κόμμα της γειτονικής χώρας και πολλά κυβερνητικά στελέχη.
Στην Τουρκία θεωρούνταν «τρομοκράτης», όπως και η οργάνωση που είχε ιδρύσει, το κίνημα Γκιουλέν (Hizmet hareketi στα τουρκικά).
Τουρκικό δικαστήριο είχε εκδώσει ένταλμα σύλληψής του το 2016.
Η Άγκυρα είχε ζητήσει από τις ΗΠΑ την έκδοσή του, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί.
Οι τουρκικές αρχές από τότε και μετά έχουν πραγματοποιήσει συχνά εκστρατείες συλλήψεων μελών του κινήματος του Γκιουλέν, ενώ έκλεισαν τα ΜΜΕ που τον υποστήριζαν, καθώς και εταιρείες που είχαν σχέση με τον ίδιο.
Ο Ερντογάν τον κατηγορούσε ότι είχε δημιουργήσει παράλληλους θεσμούς μέσα στο τουρκικό κράτος, υπονομεύοντάς το.
Η πρώτη αντίδραση της Άγκυρας για τον θάνατό του
Μέσω του Τούρκου ΥΠΕΞ ήρθε η πρώτη αντίδραση της Άγκυρας για τον θάνατο του Φετουλάχ Γκιουλέν.
Ο Χακάν Φιντάν επιβεβαίωσε σήμερα τον θάνατο του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα, ο οποίος ήταν ορκισμένος εχθρός του Τούρκου προέδρου Ερντογάν και τον οποίο η Άγκυρα θεωρούσε υπεύθυνο για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
«Η αποφασιστικότητα του έθνους μας στη μάχη κατά της τρομοκρατίας θα συνεχιστεί και η είδηση του θανάτου του δεν θα μας οδηγήσει ποτέ σε εφησυχασμό», είπε ο Φιντάν σε συνέντευξη Τύπου.
