Η μεγάλη δίκη για το ύψος των κτιρίων στην Ολομέλεια του ΣτΕ – Τι διακυβεύεται και ποιες είναι οι αντιμαχόμενες πλευρές

Mια από τις σημαντικότερες δίκες που αφορούν σε θέματα προστασίας του αστικού περιβάλλοντος τα οποία στην πραγματικότητα ενδιαφέρουν χιλιάδες πολίτες κυρίως δήμων του λεκανοπεδίου, διεξήχθη στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την υποδειγματική διεύθυνση του Προέδρου του Δικαστηρίου Μιχάλη Πικραμένου.
Η δίκη αφορούσε σε διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, που έχει προκαλέσει αντιδράσεις σε πολλούς δήμους, καθώς επιτρέπει την αύξηση στο ύψος των υφιστάμενων κτιρίων, με προϋποθέσεις είτε την ενεργειακή τους αναβάθμιση, είτε την μικρότερη κάλυψη της επιφάνειας του οικοπέδου.
Η εν λόγω δίκη αποτελεί συνέχεια του αγώνα που ξεκίνησε από το Δήμο Αλίμου, ο οποίος έχει μπλοκάρει από το 2022 έως και σήμερα τουλάχιστον 30 οικοδομικές άδειες για νέα υπό κατασκευή ακίνητα που κάνουν χρήση των ευεργετικών διατάξεων του ΝΟΚ.
Στο πλευρό του και ακολουθώντας την ίδια τακτική βρίσκονται οι Δήμοι Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Αμαρουσίου, Κηφισιάς, Αθηνών και Βριλησσίων, ενώ και η ίδια η Κεντρική Ένωση Δήμων (ΚΕΔΕ) έχει κάνει παρέμβαση υπέρ του Δήμου Αλίμου.

Οι επίμαχες διατάξεις
Ειδικότερα, το αντικείμενο της δίκης για τον ΝΟΚ που διεξήχθη την περασμένη Παρασκευή, 11 Οκτωβρίου είναι να διερευνήσει και να αποφασίσει εάν είναι σύμφωνες με το Σύνταγμα οι διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), με τις οποίες δίνονται κίνητρα για την αύξηση της δόμησης και την προσαύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους (έτσι όπως αυτό καθορίζεται σε ειδικές ανά περιοχή διατάξεις), προκειμένου να κατασκευαστούν φιλικά για το περιβάλλον κτίρια και να δημιουργηθούν χώροι πρασίνου.
Ειδικότερα, η Ολομέλεια θα κρίνει αν είναι συνταγματικές οι παρακάτω διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού που επιτρέπουν:

1. την αύξηση του συντελεστή δόμησης (κατά 10%, 15% και 20%), εάν ο κατασκευαστής μειώσει το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου (κατά 10%, 15% και 20% αντίστοιχα),
2. την αύξηση του συντελεστή δόμησης (κατά 5% ή 10%), εάν αναβαθμιστεί ενεργειακά το κτίριο,
3. την αύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους κάθε κτιρίου κατά 1 μ. εάν χρησιμοποιηθεί το ισόγειο και η pilotis ως χώρος στάθμευσης οχημάτων ή εάν κατασκευαστεί φυτεμένο δώμα με κτίσμα ή εάν μειωθεί το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου κατά 5%,
4. την κατασκευή φυτεμένου δώματος (το οποίο περιλαμβάνει κτίσμα μέγιστης επιφάνειας 35 τ.μ. και μέγιστου ύψους 3,40 μ.) χωρίς να προσμετράται στο μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κάθε κτιρίου,
5. να μην προσμετρώνται στον οριζόμενο συντελεστή δόμησης ορισμένες κατασκευές, όπως πατάρια, σοφίτες, έρκερ, φυτεμένα δώματα και κλιμακοστάσια.
6. εάν πριν από τη θέσπιση των διατάξεων αυτών του ΝΟΚ έπρεπε να προηγηθεί εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεών τους, όπως επιβάλλει η ευρωπαϊκή Οδηγία 2001/42/ΕΚ για τα σχέδια ή προγράμματα που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Η απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου λόγω της μεγάλης σοβαρότητας του όλου θέματος θα εκδοθεί σύντομα.

Τι διακυβεύεται σε αυτή τη μεγάλη δίκη
Το βασικό διακύβευμα της δίκης που έχει ήδη ξεκινήσει είναι η συνταγματικότητα του νόμου. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Δήμος Αλίμου έχει ήδη δικαιωθεί από το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ, γεγονός και το οποίο έχει οδηγήσει στο μπαράζ ακύρωσης οικοδομικών αδειών μέσω του εντέλλεσθε σε πλήθος δήμων.
Η κατάσταση αυτή και η “ανησυχία” των εργολάβων και των μεσιτών για τις επενδύσεις τους, είχε ως αποτέλεσμα να παρέμβει το ΤΕΕ με εξώδικο για την αναστολή έκδοσης αδειών. Ζητούσε, δηλαδή, να αναιρεθεί το εντέλλεσθε των Δήμων κάτι το οποίο δέχθηκε η αποκεντρωμένη διοίκηση, όμως προσέκρουσε στο ΣτΕ και δεν τέθηκε ποτέ σε εφαρμογή.
Πάντως η δικαίωση του Δήμου Αλίμου είναι σημαντικά πιθανή καθώς το ΣτΕ έχει αναγνωρίσει το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας του ΝΟΚ με πλήθος συνθέσεών του.
Ωστόσο μέχρι να βγει η απόφαση και να γνωρίζουμε πλήρως το σκεπτικό της θα πρέπει να περιμένουμε έως τον Απρίλιο του 2025. Αυτό σημαίνει ότι οι τολμηροί εργολάβοι θα μπορούν να κτίζουν έως τότε, αλλά θα πρέπει να γνωρίζουν ότι εάν το κάνουν διακινδυνεύουν με κάτι πολύ χειρότερο από το πάγωμα των οικοδομικών αδειών. Δηλαδή, την κατεδάφιση ορόφων.