Το ΠΑΣΟΚ δεν κέρδισε απλώς την ψήφο των πολιτών αλλά πρωτίστως την ψυχή τους. Γέννησε στους Έλληνες αισθήματα πρωτόγνωρα στα όρια της συγκίνησης και της ευφορίας.
Η 3η Σεπτέμβρη έχει παραμείνει στην μνήμη των πολιτών ως ιστορική αφετηρία. Είναι η μόνη ημερομηνία ίδρυσης κόμματος που είναι τόσο ευρέως γνωστή και τόσο πολυαναφερόμενη. Δικαιολογημένα γιατί στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 δεν ιδρύθηκε απλώς ένα πολιτικό κίνημα, αλλά θεμελιώθηκε μια νέα προοπτική για την Ελλάδα.
Το πολιτικό ένστικτο και η ευφυής επιλογή του Ανδρέα Παπανδρέου να κάνει τομή στην πολιτική ιστορία αντί να διαχειρισθεί τη συνέχεια της προδικτατορικά ισχυρής Ένωσης Κέντρου δεν αφορούσε πρόσωπα αλλά κυρίως δύο νέους παράγοντες: αφενός την ανάγκη ενσωμάτωσης του μεγάλου τμήματος της ελληνικής κοινωνίας που ανήκε στην Αριστερά και ήταν περιθωριοποιημένο και υπό την κατηγορία εθνικής μειοδοσίας και αφετέρου το μονόδρομο της εγκαθίδρυσης καινοφανών θεσμών και πρακτικών που στο όνομα της σοσιαλιστικής προοπτικής προωθούσε τη δημοκρατική ρήξη με το παρελθόν. Αυτός ήταν και ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος ώστε το ΠΑΣΟΚ προσανατολίζοντας τη χώρα και τους πολίτες στο μέλλον να εδραιωθεί στη συνείδησή τους ως ο αυθεντικός εκφραστής και εγγυητής για τις προσδοκίες τους. Άλλωστε, η τότε πρόσφατη δικτατορία αποτελούσε τον αψευδή μάρτυρα για την χρεοκοπία του συστήματος της προηγούμενης ιστορικής περιόδου.
Το ΠΑΣΟΚ δεν κέρδισε απλώς την ψήφο των πολιτών αλλά πρωτίστως την ψυχή τους. Γέννησε στους Έλληνες αισθήματα πρωτόγνωρα στα όρια της συγκίνησης και της ευφορίας. Αυτό δεν προέκυψε από κάποια σαγήνη συνθημάτων αλλά από το γεγονός ότι ο πολιτικός λόγος αντιστοιχήθηκε με ανάλογες πράξεις που άνοιγαν νέους ορίζοντες για τη χώρα και τους πολίτες. Το σύγχρονο θετικό κεκτημένο της χώρας εν πολλοίς είναι έργο του ΠΑΣΟΚ. Με κριτήριο την ΑΛΛΑΓΗ που έγινε στην κοινωνία και τη χώρα όσον αφορά:
- Τους δημοκρατικούς θεσμούς και τα δικαιώματα των πολιτών
- Την κοινωνικά ισόρροπη ανάπτυξη αλλά και την περιφερειακή ανάπτυξη και τη δικαιότερη κατανομή του εθνικού πλούτου
- Την κοινωνική πολιτική αλληλεγγύης και συνοχής και την αναβάθμιση των δημόσιων αγαθών
- Τη θεαματική ανάπτυξη των υποδομών κάθε κατηγορίας σε όλη την επικράτεια
Και πάνω απ΄ όλα, την εξωτερική πολιτική όπου η φράση «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» πήρε βιωματική διάσταση. Το ΠΑΣΟΚ πρωταγωνίστησε στα πολιτικά πράγματα για μια περίοδο που υπήρξε η καλύτερη από συστάσεως του ελληνικού κράτους για την Ελλάδα και τους Έλληνες.
Η τρέχουσα πολιτική επιρροή του ΠΑΣΟΚ δεν συνάδει με την ιστορία και την προσφορά του. Η άτυπη «σύμπραξη» ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ -που συντελέστηκε αφήνοντας από τη μια στο απυρόβλητο της κριτικής την τραγική διακυβέρνηση 2004-2009 της ΝΔ και από την άλλη εξασφαλίζοντας το δεξιό δεκανίκι των ΑΝ.ΕΛ για τον σχηματισμό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ– με κοινό γνώμονα να νεμηθούν την εκλογική βάση του ΠΑΣΟΚ, στόχευσε στην ενοχοποίηση και φθορά του. Πριν από αυτό, όμως, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε αστοχίες και λάθη αλλά και ιδίως την αποδοκιμαστέα στάση επίορκων στελεχών του που αμαύρωσαν την εικόνα και κατέταξαν το ΠΑΣΟΚ στον αντίποδα της παραδοσιακής πλειοψηφικής φυσιογνωμίας του.
Το ΠΑΣΟΚ σήμερα ξαναορίζει το βηματισμό του στα χνάρια της ιστορίας του και της ιδρυτικής διακήρυξής του, αλλά κυρίως απέναντι στις προκλήσεις στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, της βιοτεχνολογίας, της εγκληματικής διαχείρισης της κλιματικής κρίσης, της δημογραφικής κατάρρευσης, των εντεινόμενων μεταναστευτικών ροών και, βεβαίως, των εντεινόμενων κοινωνικών ανισοτήτων και της διευρυνόμενης θεσμικής αστάθειας.
Οι εσωκομματικές εκλογές της 6ης Οκτωβρίου για την ανάδειξη ηγεσίας αποτελούν, υπό προϋποθέσεις και πρόκριμα για τη δυνατότητα του ΠΑΣΟΚ να επανέλθει σε τροχιά κυβερνητικής εξουσίας. Τα πρόσωπα πέρα από την εικόνα τους είναι κυρίως περιεχόμενο ιδεολογικό, προγραμματικό αλλά και ηθικό . Με οδηγό τις προαναφερθείσες προκλήσεις απαιτούνται σαφείς απαντήσεις στα κρίσιμα διλήμματα που τίθενται για τη χώρα, την κοινωνία και τους πολίτες. Αλλά και για το κίνημά μας, την ταυτότητά του, τις αξιακές και κοινωνικές αναφορές του και τις πολιτικές οριοθετήσεις του έναντι των άλλων κομμάτων και ασφαλώς τη δημοκρατική, συλλογική λειτουργία του.
Το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε για την Ελλάδα και τους Έλληνες, όχι για τον εαυτό του και τις φιλοδοξίες των στελεχών του. Η συγκυρία καλεί το ΠΑΣΟΚ να υπερβεί τα κομματικά χαρακώματα και να ατενίσει τους εθνικούς στόχους ως το σύνορο της παρουσίας του στη δημόσια ζωή.
* Ο Δημήτρης Ρέππας είναι πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ και το άρθρο του πρωτοδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα dnews.gr
