Bloomberg: Πώς το Παρίσι καθάρισε τον Σηκουάνα και πού να κολυμπήσετε

Ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα των γαλλικών αρχών ήταν ο καθαρισμός του Σηκουάνα, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων 2024 στο Παρίσι.
Οκτώ χρόνια αφότου οι δημοτικοί υπάλληλοι του Παρισιού αποφάσισαν να καθαρίσουν τον Σηκουάνα μια για πάντα, η πόλη κήρυξε τη νίκη επί του E. coli, των εντερόκοκκων και άλλων μικροοργανισμών που επί αιώνες χτυπούσαν τους άτυχους λουόμενους, αναφέρει το Bloomberg.
Από τις 30 Ιουλίου τα νέα παρθένα νερά του ποταμού θα φιλοξενήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες ανοικτής κολύμβησης – εκτός αν οι βροχοπτώσεις υπερφορτώσουν το νέο σύστημα επεξεργασίας λυμάτων και εξωθήσουν τους αγώνες σε κλειστούς χώρους. Κανένας οικοδεσπότης δεν έχει διοργανώσει Ολυμπιακούς Αγώνες κολύμβησης σε αστικό ποτάμι από την αναβίωση των Αγώνων το 1896, και το διακύβευμα είναι υψηλό.
Ο Σηκουάνας έχει από καιρό μια βρώμικη φήμη και η κολύμβηση στον ποταμό έχει απαγορευτεί -επίσημα τουλάχιστον- από το 1923. Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι αναμένεται να παρακολουθήσουν τους Αγώνες και κανείς δεν θα ήθελε να δει έναν αθλητή να αρρωσταίνει on camera κολυμπώντας στον ποταμό.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, ωστόσο, υποτίθεται ότι είναι μόνο η αρχή. Μέχρι το επόμενο καλοκαίρι θα πρέπει να είναι δυνατό και για το ευρύ κοινό να κάνει τη βουτιά του σε επιλεγμένα σημεία. Το θέαμα των ανθρώπων που θα πλατσουρίζουν σε καθαρά νερά με θέα τον Πύργο του Άιφελ ή την Παναγία των Παρισίων να δεσπόζει από πάνω τους θα σηματοδοτούσε μια νίκη για τη Σοσιαλίστρια δήμαρχο Αν Ινταλγκό (Anne Hidalgo) και τη μαχητική φιλοπεριβαλλοντική της ατζέντα.
Όμως, το κόστος του καθαρισμού είναι υψηλό, δεν έχει ακόμη αποδειχθεί αν οι τροποποιήσεις θα καταστήσουν τον Σηκουάνα ασφαλή για κολύμβηση σε μόνιμη βάση, και οι επικριτές αναρωτιούνται ήδη αν άξιζε πραγματικά όλο αυτό το κόστος.

Τι έχει γίνει για να καθαριστεί ο Σηκουάνας;
Ο Σηκουάνας ήταν συχνά δύσοσμος, ιδίως κατά τη διάρκεια περιόδων με έντονες βροχοπτώσεις, καθώς το βρώμικο νερό διοχετευόταν στον ποταμό όταν το σύστημα ήταν υπερφορτωμένο. Για να σταματήσει αυτό να συμβαίνει, το Παρίσι εισήγαγε:

• Μια λεκάνη απορροής σε μέγεθος καθεδρικού ναού κάτω από τον σιδηροδρομικό σταθμό Gare D’Austerlitz, η οποία είναι ικανή να συγκρατεί έως και 50.000 κυβικά μέτρα νερού υπερχείλισης από βροχοπτώσεις, τα οποία μπορούν να διοχετευθούν πίσω στους υπονόμους μόλις υποχωρήσει η στάθμη των υδάτων.
• Αναθεώρηση της επεξεργασίας των λυμάτων σε ολόκληρη την περιοχή, ώστε να διασφαλιστεί ότι το νερό φτάνει στο Παρίσι σε καθαρότερη κατάσταση εξαρχής. Το κυριότερο από αυτά είναι ένα υπερ-αποχετευτικό δίκτυο μήκους 8,8 χιλιομέτρων που κατασκευάστηκε νότια της πρωτεύουσας.
• Οικονομικά κίνητρα και μια διαφημιστική εκστρατεία για να ενθαρρυνθούν τουλάχιστον 10.000 αγροτικά νοικοκυριά και ιδιοκτήτες οικιών πέριξ του Παρισιού να σταματήσουν να απορρίπτουν τα απόβλητα της τουαλέτας απευθείας στον ποταμό, εκτρέποντάς τα αντ’ αυτού στο αποχετευτικό σύστημα.

Πόσο κοστίζει όλο αυτό;
1,4 δισ. ευρώ κόστισαν όλα αυτά επισημαίνει το Bloomberg. Ο καθαρισμός ενός συστήματος ύδρευσης που διατρέχει την πολυπληθέστερη μητροπολιτική περιοχή της Ευρώπης αποδείχθηκε πολύ ακριβός, με το νότιο υπερ-αγωγό αποχέτευσης μόνο να απαιτεί δαπάνες ύψους 300 εκατ. ευρώ.

Είναι μια νέα ιδέα ο καθαρισμός του Σηκουάνα;
Το Παρίσι συζητούσε σοβαρά την ιδέα να καταστήσει τον Σηκουάνα κολυμβήσιμο ήδη από το 1988, όταν ο τότε δήμαρχος Ζακ Σιράκ (Jacques Chirac) υποσχέθηκε για πρώτη φορά να καθαρίσει τον ποταμό. Το σχέδιο αυτό έμεινε στο ράφι για δεκαετίες. Ο πλήρης καθαρισμός του Σηκουάνα προτάθηκε στο πλαίσιο της υποψηφιότητας του Παρισιού για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, ως ένας τρόπος για να δείξουν οι ηγέτες της πόλης ότι η διοργάνωση των αγώνων θα «εξασφάλιζε ότι η υποψηφιότητά μας θα ήταν χρήσιμη για τους Παριζιάνους».
Οι ίδιες οι εργασίες ξεκίνησαν το 2016. Το 2017 το Παρίσι εγκαινίασε σημεία κολύμβησης ανοιχτού νερού κατά μήκος της πρόσφατα καθαρισμένης ανατολικής αλυσίδας καναλιών της πόλης, τα οποία εκβάλλουν στον Σηκουάνα.
Εν τω μεταξύ, το Παρίσι προσπαθεί σκληρά να ανακτήσει την όχθη του ποταμού, γνωστή ως «les quais», ως ένα είδος υπαίθριου θέρετρου για την πόλη. Από το 2007 απλώνει άμμο και ξαπλώστρες κάθε καλοκαίρι για να δημιουργήσει μια αυτοσχέδια «παραλία» σε επιλεγμένα σημεία. Το 2016 μεταμόρφωσε την κάτω προκυμαία του ποταμού -μια σημαντική διαδρομή κυκλοφορίας κατά μήκος της Δεξιάς Όχθης από τη δεκαετία του 1960- σε έναν περίπατο χωρίς μηχανοκίνητα οχήματα. Η παροχή δυνατότητας στους λουόμενους να βγαίνουν από τον παραλιακό πεζόδρομο για μια δροσερή βουτιά ήταν, αναμφισβήτητα, ένα λογικό επόμενο βήμα.

Ο καθαρισμός είναι αποτελεσματικός
Το Παρίσι έχει ήδη την εμπειρία του παρελθόντος για το πόσο δύσκολο είναι να διατηρήσει κανείς τα ανοιχτά ύδατα καθαρά: Τα νέα σημεία κολύμβησης στο κανάλι χρειάστηκε να κλείσουν προσωρινά αρκετές φορές λόγω βακτηρίων στο νερό, αν και ως επί το πλείστον παρέμειναν ανοιχτά. Όσον αφορά τον κύριο όγκο του ποταμού, η προολυμπιακή ποιότητα του νερού ήταν λίγο κακή λόγω των πρόσφατων ισχυρών βροχοπτώσεων, και η νέα υποδομή δεν ήταν αρκετή για να αποτρέψει τον εντοπισμό ανεπιθύμητων βακτηρίων μόλις στις αρχές Ιουλίου. Έκτοτε, οι ξηρότερες συνθήκες βελτίωσαν τα πράγματα και το νερό αναμενόταν να παραμείνει καθαρό για τους Αγώνες.

Τι θα συμβεί αν τα πράγματα πάνε στραβά;
Η πολύ δυνατή βροχή μπορεί να προκαλέσει την επιστροφή κάποιων λυμάτων στον ποταμό, κάτι που σημαίνει ότι οι κολυμβητές μπορεί να εκτεθούν σε βακτήρια που προκαλούν ναυτία και διάρροια – με τα πιο σοβαρά συμπτώματα να απαιτούν ενδεχομένως επίσκεψη στο νοσοκομείο. Ωστόσο, ο τακτικός έλεγχος του νερού θα πρέπει να προειδοποιεί τους κολυμβητές εγκαίρως. Εάν το νερό δεν είναι αρκετά καθαρό, ο μαραθώνιος κολύμβησης θα μεταφερθεί στο προαστιακό υδάτινο στάδιο στο Vaires-sur-Marne, το οποίο πρόκειται ήδη να φιλοξενήσει την ολυμπιακή κωπηλασία και το κανό-καγιάκ. Το τρίαθλο θα αναβληθεί κατά μερικές ημέρες με την ελπίδα ότι οι συνθήκες θα βελτιωθούν, αν ο καιρός επιδεινωθεί.

Άξιζε τον κόπο ο καθαρισμός;
Το κολύμπι σε ένα από τα πιο όμορφα αστικά ποτάμια του κόσμου θα είναι μια απολαυστική εμπειρία, αλλά το κόστος της οποίας θα φαινόταν αστρονομικό αν αυτός ήταν ο μοναδικός στόχος της πόλης. Από μια άλλη άποψη, το έργο ήταν ένας έξυπνος ελιγμός – χρησιμοποιώντας την προσοχή που συνοδεύει τους Ολυμπιακούς Αγώνες για να τροφοδοτήσει μια σημαντική αναβάθμιση κάποιων βαρετών αλλά ζωτικών υποδομών που διαφορετικά θα μπορούσαν να είχαν παραμεριστεί υπέρ άλλων προτεραιοτήτων δαπανών.
Ο καθαρισμός του Σηκουάνα συμβάλλει, επίσης, στην ανάδειξη του Παρισιού ως νέας πρωτεύουσας της βιωσιμότητας -ενός τόπου όπου τα αυτοκίνητα και η άσφαλτος παραχωρούν χώρο στα ποδήλατα, στους πεζούς και στα δέντρα- τη στιγμή που όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα πάνω του. Μπορεί να μην είναι το μόνο μέρος στην Ευρώπη που προσφέρει κολύμπι στο κέντρο της πόλης: Η Ζυρίχη, η Κοπεγχάγη, η Στοκχόλμη και το Όσλο διαθέτουν ήδη κάποιες εγκαταστάσεις. Αλλά το Παρίσι είναι μέχρι στιγμής το μόνο μέρος που το έχει δοκιμάσει σε ένα σχετικά στενό ποτάμι (και όχι σε λιμάνι ή λίμνη) που διασχίζει μια πυκνοκατοικημένη μητρόπολη.

Ποια ολυμπιακά αγωνίσματα θα διεξαχθούν στον Σηκουάνα;
Το πιο σημαντικό γεγονός που θα φιλοξενήσει ο ποταμός είναι η τελετή έναρξης σήμερα, 26 Ιουλίου, η οποία θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά σε βάρκες και φορτηγίδες που θα πλέουν στην πόλη. Ο Σηκουάνας έχει προγραμματιστεί να φιλοξενήσει το κολυμβητικό σκέλος του τριάθλου στις 30 Ιουλίου, 31 Ιουλίου και 5 Αυγούστου, καθώς και το μαραθώνιο κολύμβησης στις 8 και 9 Αυγούστου. Και οι δύο αγώνες θα ξεκινήσουν από τη γέφυρα Αλέξανδρος ΙΙΙ, η οποία αποτελεί σημείο διέλευσης μεταξύ του Hôtel des Invalides και των κήπων στη βάση των Ηλυσίων Πεδίων.

Πού θα μπορείτε να κολυμπήσετε στον Σηκουάνα;
Η πόλη, στη συνέχεια, ετοιμάζει τρία σημεία κολύμβησης για το 2025, για το ευρύ κοινό, τα οποία θα είναι οριοθετημένα με σημαδούρες και θα επιτηρούνται από ναυαγοσώστες. Θα είναι κατά μήκος της βόρειας πλευράς της Île Saint-Louis (κοντά στους σταθμούς του μετρό Pont Marie και Sully-Morland), ακριβώς νότια του Πύργου του Άιφελ κατά μήκος του βραχίονα Grenelle του ποταμού (μετρό Bir-Hakeim) και μεταξύ των γεφυρών Bercy και Tolbiac στα νοτιοανατολικά της πόλης (μετρό Bercy ή Quai de la Gare).

• Διαβάστε του άρθρο του Feargus O’Sullivan, δημοσιογράφου του CityLab, που δημιουργήθηκε από την The Atlantic που τώρα ανήκει στο Bloomberg Media με τίτλο «How Paris Cleaned Up the Seine, and Where to Swim», πατώντας ΕΔΩ