Στέφανος Παραστατίδης*: Και το ΑΣΕΠ στο στόχαστρο του κ. Μητσοτάκη – Παράκαμψη αντί ενίσχυσής του.

Φαίνεται πως ο κ. Μητσοτάκης αναζητά ως απάντηση στην αποδοκιμασία του στις ευρωεκλογές, όχι την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων των πολιτών αλλά πως θα ικανοποιήσει με αποτελεσματικότερο τρόπο τα ρουσφέτια διορισμών της εκλογικής του πελατείας.

Δεν είναι τυχαίο ότι δύο μόλις μέρες μετά, σε συνέντευξή του στον κ. Σρόιτερ, ο πρωθυπουργός έβαλε στο στόχαστρο το ΑΣΕΠ. Επέλεξε να αναφερθεί σε αυτό ως παράδειγμα της κακής λειτουργίας του κράτους, λέγοντας, μεταξύ άλλων, «Δεν λειτουργεί το ΑΣΕΠ. Οι ρυθμοί του είναι απογοητευτικοί». Η εκ προ μελέτης στοχοποίηση του ΑΣΕΠ από τον Πρωθυπουργό – εκ προ μελέτης μιας και δεν ρωτήθηκε σχετικά από τον δημοσιογράφο, αλλά επέλεξε ο ίδιος να το απαξιώσει – κάθε άλλο παρά αθώα είναι.

Η μέθοδος είναι γνωστή: για να επιφέρεις πλήγμα και να δικαιολογήσεις πιθανές παρεμβάσεις σε μια ανεξάρτητη αρχή, πρέπει πρώτα να την απαξιώσεις. Αυτή την εκστρατεία φθοράς και απαξίωσης του ΑΣΕΠ έχει ξεκινήσει η κυβέρνηση εδώ και λίγο καιρό, με απανωτές αναφορές και εκφρασμένη δυσαρέσκεια για τον τρόπο που η αρχή επιτελεί τον ρόλο της.

Την συνέχισε, άλλωστε, την επόμενη μέρα, η κ. Μπακογιάννη, η οποία όχι μόνο χαρακτήρισε «απερίγραπτη» την κατάσταση στο ΑΣΕΠ, αλλά πήγε κι ένα βήμα παραπέρα, φανερώνοντας τον πραγματικό σκοπό της απρόκλητης επίθεσης εναντίον του ΑΣΕΠ: Είπε ότι για να προσλάβει το Δημόσιο ειδικευμένο προσωπικό, χρειάζεται ευελιξία.

Αυτή η “ευελιξία” – που μεταφράζεται σε απλά ελληνικά σε παράκαμψη των κανόνων αξιοκρατίας που έχτισαν το καλό brand name του ΑΣΕΠ από το 1994 που το ίδρυσε το ΠΑΣΟΚ και ο Αναστάσης Πεπονής – είναι το πραγματικό ζητούμενο για την ΝΔ. Το ΑΣΕΠ, ήταν η τελευταία ανεξάρτητη αρχή που δεν είχε δεχθεί το χτύπημα της κυβέρνησης.

Έχει προηγηθεί η στοχοποίηση της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών, οι προσωπικές επιθέσεις εναντίον του προέδρου της κ. Ράμμου και η πραξικοπηματική παρέμβαση με συνεργό των κ. Βελόπουλο στην σύνθεση της, η απαξίωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού προς όφελος των καρτέλ, η επίθεση στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων με αφορμή το κυβερνητικό σκάνδαλο διαρροής προσωπικών στοιχείων εκλογέων εξωτερικού.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, μέχρι τώρα, αντί να ενισχύσει το ΑΣΕΠ, επιλέγει να το χρησιμοποιήσει επικοινωνιακά, άλλοτε θετικά κι άλλοτε αρνητικά, ανάλογα με την περίσταση:

• Χρησιμοποιεί το καλό όνομα του ΑΣΕΠ όταν θέλει να ντύσει με φύλο συκής δήθεν αξιοκρατίας, την μειοψηφική συμμετοχή του, σε διαδικασίες επιλογής στελεχών που κάθε άλλο παρά αξιοκρατικές είναι, και
• Χρησιμοποιεί το ΑΣΕΠ ως αποδιοπομπαίο τράγο κατηγορούμενο για γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, για να δικαιολογήσει την δική της αδυναμία να προσφέρει στους Έλληνες πολίτες υψηλής ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες.

Η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζει η κυβέρνηση το ΑΣΕΠ, φαίνεται και από το γεγονός ότι ο νόμος 4765/2021, τον οποίο εισήγαγε πανηγυρικά η ΝΔ ως τον νέο «νόμο Πεπονή» το 2021, έχει αλλάξει 30 φορές μέσα στα 3 χρόνια που παρήλθαν από την ψήφισή του. Αλλαγές που αποδεικνύουν την προχειρότητα με την οποία η κυβέρνηση χειρίζεται ένα τόσο σοβαρό θέμα όπως αυτό των προσλήψεων. Προχειρότητα η οποία είναι, άλλωστε, εμφανής και από το γεγονός της παραμονής μερικών χιλιάδων επιτυχόντων του γραπτού διαγωνισμού, στην δεξαμενή επιτυχόντων χωρίς ορατότητα επικείμενου διορισμού.

Τα δήθεν διλήμματα «αποτελεσματικότητα ή αξιοκρατία» είναι προφάσεις εν αμαρτίαις που υποκρύπτουν την πραγματική επιδίωξη της κυβέρνησης, να χειραγωγήσει την ανεξάρτητη αρχή για κομματικούς λόγους.
Η απάντηση σε αυτά είναι μία και μόνο μία: Ενίσχυση του ΑΣΕΠ. Δεν μπορεί να το φορτώνει η κυβέρνηση διαρκώς με νέες λειτουργίες χωρίς να φροντίζει για την εύρυθμη λειτουργία του.

Σήμερα το ΑΣΕΠ συμμετέχει σε περισσότερα από 20 συλλογικά όργανα (με αυξητική τάση) επιλογής στελεχών στη Διοίκηση. Συμμετέχει, δηλαδή στην επιλογή περισσότερων από 15.000 διευθυντών, τμηματαρχών, διοικητών φορέων, και λοιπών ανώτερων στελεχών του Δημοσίου. Γι’ αυτό δεν πρέπει να γίνεται καμία νέα προσθήκη στις αρμοδιότητες ή αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του ΑΣΕΠ, χωρίς διαστασιολόγηση και μελέτη για τον αριθμό των εργατοωρών που απαιτούνται για την εφαρμογή των εκάστοτε αλλαγών.

Έχουμε κατ’ επανάληψη διατυπώσει προτάσεις για την ενίσχυση του ΑΣΕΠ, καθώς και καλές πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί διεθνώς, αλλά η κυβέρνηση κωφεύει. Οι παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν είναι :

• Οργανωτικές, για την απλούστευση και το λειτουργικό εξορθολογισμό της εμπλοκής του Α.Σ.Ε.Π. στις διαδικασίες κρίσης.
• Θεσμικές, για τη διασφάλιση του κεντρικού θεσμικού ρόλου της Αρχής.
• Επιχειρησιακές, με δράσεις απλούστευσης και ψηφιοποίησης των εσωτερικών του λειτουργιών.

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να υποστηριχτεί η δημιουργία ενός ψηφιακού κόμβου που θα κάνει κεντρική συλλογή και επεξεργασία των αιτημάτων των υπηρεσιών, θα αντιστοιχεί τα περιγράμματα των αιτούμενων θέσεων με τα προσόντα των επιτυχόντων στον γραπτό διαγωνισμό και θα ανοίγει άμεσα κάθε θέση για την οποία δεν γίνεται δεκτός ο διορισμός από τον εκάστοτε επιτυχόντα, στον επόμενο.

Η προτυποποίηση των προκηρύξεων και των προσόντων για κάθε θέση, επίσης θα μειώσει αρκετά τον χρόνο που δαπανάται σε επικοινωνίες μεταξύ φορέων του Δημοσίου και ΑΣΕΠ για το τι ακριβώς θα ζητά κάθε προκήρυξη.

Σκοπός είναι μέσω τέτοιων παρεμβάσεων, όχι μόνο η ενίσχυση αλλά και η αναβάθμιση του ΑΣΕΠ, ώστε να μπορέσει σε δεύτερο στάδιο να γίνει η εποπτεύουσα αρχή για κάθε πρόσληψη στο Δημόσιο (πχ προσλήψεις μέσω διαγωνισμών για την Εθνική Σχολή Δικαστών, την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, τις εξετάσεις για το διπλωματικό σώμα κ.λπ).

Το ΑΣΕΠ έχει όχι μόνο το καλό όνομα, αλλά και τη δυνατότητα να κάνει τους Έλληνες να ξαναπιστέψουν στο κράτος: ένα κράτος που λειτουργεί με διαφάνεια, αξιοκρατία και αποτελεσματικότητα. Μακριά από τις πελατειακές λογικές με τις οποίες το αντιμετωπίζει η κυβέρνηση. Για αυτό και θα βρει απέναντι της ένα ισχυρό κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο για την ενίσχυση και όχι την παράκαμψής του.

* Ο Στέφανος Παραστατίδης είναι πρώην Γραμματέας Οργανωτικού. Βουλευτής Κιλκίς και Υπεύθυνος του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής