Νίκος Τσούλιας*: Επιθυμώ πάντα τα βιβλία

Κοινός τόπος, θαρρώ, ότι η επιθυμία είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες για την πρόοδο στη ζωή μας, αφού συνδέεται με τις φιλοδοξίες μας και με τα όνειρά μας. Και όχι μόνο αυτό, η επιθυμία είναι μία ψυχική διάθεση διαρκής και αστείρευτη, που τροφοδοτεί τον συναισθηματικό μας κόσμο, που ξεσηκώνει τον εαυτό μας συνολικά, που χαλυβδώνει την αποφασιστικότητα μας, που μας ανοίγει ατέλειωτους ορίζοντες για όλο και πιο νέες κατακτήσεις.

Χωρίς επιθυμίες δεν μπορεί να υπάρξει ζωή. Δεν μπορεί να υπάρξει άνθρωπος. Γεννιόμαστε με αυτές και με αυτές πορευόμαστε σε όλη τη διάρκεια του βίου μας. Υπάρχουν, βέβαια, επιθυμίες και επιθυμίες, επιθυμίες που προάγουν την προσωπικότητά μας, τον πολιτισμό μας, την πνευματική μας καλλιέργεια, που βελτιώνουν τη ζωή μας. Υπάρχουν και επιθυμίες αγκιστρωμένες στον πανίσχυρο για τις εποχές μας καταναλωτισμό, που τροφοδοτούν μία φαινομενική ευημερία.

Και τότε, υποταγμένοι στην καταναλωτική μανία / επιθυμία καταστρέφουμε τελικά και την ίδια την επιθυμία, γιατί γίνεται και αυτή καταναλώσιμη. Προσκολλημένοι στα υλικά αγαθά, σε ένα γαϊτανάκι που δεν έχει τελειωμό, χάνουμε και τη χαρά της ικανοποίησης της επιθυμίας. Η διαρκής επιθυμία της επιθυμίας είναι νόσος. Η επιθυμία ως ψυχική ανάγκη είναι πηγή ομορφιάς και αισιοδοξίας, προσπάθειας και αγώνα.

Επιθυμώ – για να εστιάσω στο ειδικό θέμα μου – πάντα τα βιβλία! Είναι από τα ελάχιστα υλικά αγαθά, που είναι περισσότερο πνευματικά παρά υλικά. Δεν καταναλώνονται – τα πιο καλά ούτε καν παλιώνουν. Σου δίνουν τόπους δημιουργικότητας. Αναταράσσουν τη φαινομενική ηρεμία των πραγμάτων. Μας διαμορφώνουν εστίες αυτοπραγμάτωσης και ελευθερίας.

Ας στοχαστούμε επί αυτού του σημείου. Όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα, όλων των εποχών έχουν στο μέγιστο βαθμό τα βιβλία ως βάση τους. Εδώ είναι το κεφαλόβρυσο της κοινωνικής προόδου και της πολιτιστικής ανέλιξης. Ποιος / ποια μπορεί να φανταστεί ένα εκπαιδευτικό σύστημα, ένα σχολείο χωρίς τα βιβλία;

Και τίθεται αυτονόητα ένα ερώτημα. Αν τα σχολικά βιβλία έχουν επιτελέσει και επιτελούν ένα τόσο καθοριστικό έργο μέσα από τη θεσμική τους λειτουργία στην εκπαίδευση, διεθνώς και διαχρονικώς, γιατί δεν συνεχίζουν να είναι υπόθεση ζωής; Αν τα θέτουμε ως βασικούς και αναντικατάστατους μορφωτικούς θεσμούς, γιατί τα αφαιρούμε από στη μετασχολική πορεία μας, γιατί δεν είναι δια βίου η σχέση μας μαζί τους;

Πάντα επιθυμούσα τα βιβλία. Είναι το μόνο αγαθό που επιθυμούσα από την παιδική μου ηλικία. Και πάντα μου έλειπε αλλά και πάντα σχεδίαζα πως, όταν μεγαλώσω και θα έχω λεφτά, θα γεμίζω το σπίτι μου και τους τοίχους όλους με βιβλιοθήκες. Και παρέμενε αυτή η επιθυμία ως ένα από τα πιο σταθερά νήματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μου.

Και τώρα, που έχω γεμίσει με βιβλία το σπίτι μου – και όχι μόνο – και παρόλο που έχουν μείνει βιβλία αδιάβαστα, γιατί δεν τα προλαβαίνω, πάντα επιθυμώ την αγορά ή την απόκτηση νέων βιβλίωνˑ είτε γιατί συνδέονται με νέα ιδεολογικά και κοσμοθεωρητικά ρεύματα και με νέες κατακτήσεις της επιστήμης της φιλοσοφίας και της τέχνης είτε γιατί η ίδια η αίσθηση του να παίρνεις ένα καινούργιο βιβλίο είναι μια καινούργια γνωριμία, μια καινούργια σχέση…

Γιατί, πέραν της γενικής αίσθησης των βιβλίων, κάθε βιβλίο έχει τη δική του σχέση μαζί μου και όλες αυτές οι τόσο πολλές και τόσο ξεχωριστές σχέσεις δημιουργούν έναν όμορφο κόσμο, έναν βιβλιόκηπο γεμάτο με ιδέες και θεωρίες, με γνώσεις και στοχασμούς, με διαρκές κάλεσμα διαλόγου και αναζήτησης…

* Ο Νίκος Τσούλιας, είναι Δρ. Ειδικής Αγωγής ΕΚΠΑ, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 300 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια