Ευθύμιος Λέκκας: Όλο και συχνότερα θα βλέπουμε ακραία φαινόμενα με επιπτώσεις που ούτε φανταζόμαστε

Τον κώδωνα του κινδύνου για τις τεράστιες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην οικονομία, την κοινωνία και την Υγεία είναι ήδη ορατές κρούουν οι επιστήμονες, τονίζοντας ότι θα έρθει πιο γρήγορα απ’ ότι αναμενόταν καθώς ήδη από το 2017 βιώνουμε τα σημάδια της.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απειλή για την υγεία που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και εκτιμά ότι θα προκαλέσει 250.000 επιπλέον θανάτους τον χρόνο από υποσιτισμό, διάρροια, ελονοσία και θερμοπληξία κατά το διάστημα 2030-2050. Κάτι που θεωρείται ως μια «συντηρητική εκτίμηση» του πραγματικού απολογισμού.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου άλλωστε επηρεάζει την υγεία με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, από τους άμεσους κινδύνους αύξησης της θερμοκρασίας και εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων, μέχρι τις μακροπρόθεσμες ελλείψεις τροφίμων και πόσιμου νερού, την ατμοσφαιρική μόλυνση και τις ασθένειες.

Ανησυχητικά σημάδια
Φαινόμενα όπως υψηλές θερμοκρασίες, ξηρασία, πλημμύρες, πυρκαγιές θα τα βλέπουμε και θα τα βιώνουμε όλο και πιο συχνά και σε «κάθε καταστροφή θα βλέπουμε επιπτώσεις που ούτε καν φανταζόμαστε», ανέφερε ο καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας, Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών ΕΚΠΑ, μιλώντας στο Συνέδριο που διοργάνωσε, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, με θέμα «Σύγχρονες προκλήσεις του επαγγελματία ιατρού», στο πλαίσιο των εορτασμών, για τα 100 χρόνια λειτουργίας του.
Στην ενότητα κλιματική κρίση και Υγεία ο κ. Λέκκας ανέφερε ότι αρχικά η επιστημονική κοινότητα είχε εκτιμήσει ότι η κλιματική κρίση θα ερχόταν το 2050-2060. Το 2015 όμως οι επιστήμονες αναθεώρησαν αυτή την άποψη και εξέφρασαν την άποψη ότι θα έρθει πιο γρήγορα, περίπου το 2040-2045, ωστόσο από το 2017 βιώνουμε τα σημάδια αυτής της κρίσης.
«Και αυτά τα σημάδια είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, όχι μόνο γιατί θα έχουν τεράστιες επιπτώσεις στην οικονομία, κοινωνία περιβάλλον αλλά και στην υγεία», ανέφερε ο Καθηγητής.

Φαινόμενα χιλιετίας τα είδαμε δύο φορές σε 3 χρόνια
Αναφερόμενος στα ακραία φαινόμενα στην Ελλάδα , είπε ότι η κλιματική κρίση ουσιαστικά τεκμηριώνεται απόλυτα από τα δύο φαινόμενα που εκδηλώθηκαν στη Θεσσαλία με τον Ιανό και τον Daniel.
«Ο Ιανός αρχικά ήταν μια πλημμύρα των 1.000 ετών και θεωρούσαμε ότι είμαστε οι άτυχοι της χιλιετίας και στη συνέχεια μέσα σε 3 χρόνια ήρθε ο Daniel που είχαμε επίσης μια πλημμύρα περιόδου πάνω από 1.000 χρόνια».
Έχουμε δηλαδή, πρόσθεσε ο Καθηγητής, μέσα σε 3 χρόνια δύο γεγονότα των 1.000 ετών και αυτό είναι η απόλυτη τεκμηρίωση της κλιματικής κρίσης η οποία δρομολογεί φαινόμενα που είναι πολύ σημαντικά και για το χώρο της υγείας.
Ο κ. Λέκκας εξήγησε ότι το πρώτο στοιχείο είναι οι αυξημένες θερμοκρασίες και η ξηρασία, που δρομολογούν δασικές πυρκαγιές με τραγικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ατμόσφαιρα.
Οι δασικές πυρκαγιές, συνέχισε, δρομολογούν πλημμυρικά φαινόμενα που συνοδεύονται από κατολισθήσεις και όλα αυτά συνθέτουν ένα κύκλο, ο οποίος αρχίζει και περιστρέφεται με μεγαλύτερη ταχύτητα και αυτά τα γεγονότα επαναλαμβάνονται το ένα μετά το άλλο.

«Ούτε καν τις φανταζόμαστε»
Συνεπώς είναι φαινόμενα που έχουν επιπτώσεις σε πολλούς τομείς αλλά κυρίαρχα έχουν επιπτώσεις και στον άνθρωπο με τεράστιες απώλειες, αλλά και στην υγεία.
Προς υποστήριξη των παραπάνω ο κ. Λέκκας αναφέρθηκε στον μεγάλο σεισμό στην Τουρκία πριν ενάμιση χρόνο με χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες. Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ήταν τεράστιο γιατί συγκεντρώθηκαν τεράστιοι όγκοι οι οποίοι αποτέθηκαν όπως σε περιοχές που δεν έπρεπε και αυτές είναι πραγματικά «περιβαλλοντικές βόμβες».
Κατέληξε, όπως αναφέρει το ΑΠΕ- ΜΠΕ, στο ανησυχητικό συμπέρασμα: «Αυτό που βλέπουμε πλέον είναι ότι σε κάθε καταστροφή έχουμε να κάνουμε με καινούργιες επιπτώσεις τις οποίες ούτε καν φανταζόμαστε».
Το πεδίο της Ιατρικής στην προελαύνουσα και εξελισσόμενη κλιματική κρίση είναι πάρα πολύ σημαντικό και πάρα πολύ ενδιαφέρον, είπε ο κ. Λέκκας.

Επιπτώσεις στην υγεία
Στη συνέχεια το λόγο πήραν ο Καθηγητής Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Στέλιος Λουκίδης, η Βασιλική Νικολάου, Επίκουρη Καθηγήτρια Δερματολογίας ΕΚΠΑ, η Μαρία Πευκιανάκη Οφθαλμίατρος με εξειδίκευση στην Οφθαλμική Ογκολογία και ο Δημήτρης Τούσουλης Ομότιμος Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ.
Μίλησαν για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο αναπνευστικό σύστημα, στο δέρμα, στα μάτια και στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Κοινή διαπίστωση ήταν ότι η περιβαλλοντική αλλαγή έχει πολλές και σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορα συστήματα που οργανισμού μας και ήδη οι επιπτώσεις της είναι εμφανείς.
Η θνητότητα και νοσηρότητα στη διάρκεια αυξημένων θερμοκρασιών είναι πολύ πιο αυξημένη. Οι πυρκαγιές έχουν επιπτώσεις στο αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα.
Το δέρμα ως ο «πρώτος φράχτης» που έρχεται σε επαφή με το περιβάλλον, επηρεάζεται άμεσα. «Όταν έχουμε μεταβολή περιβαλλοντικών παραγόντων θα έχουμε επιπτώσεις στο δέρμα και το πρώτο νόσημα είναι ο καρκίνος του δέρματος και παγκοσμίως έχουμε μεγάλη αύξηση», ανέφερε η κ. Νικολάου.

Οι πυρκαγιές έχουν επιπτώσεις στο αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα
Ο κ. Λουκίδης αναφέρθηκε, όπως αναφέρει η ίδια πηγή, στο παράδειγμα της Μελβούρνης, για να δείξει το μέγεθος της επίδρασης στην υγεία των περιβαλλοντικών αλλαγών. Όταν υπήρχε αυξημένη βροχόπτωση και πλημμύρες στην Μελβούρνη, το 2018 και το 2021, καταγράφηκε μεγάλη αύξηση των ανθρώπων με ιογενείς λοιμώξεις που επισκέφθηκαν δομές υγείας.
Σημείωσε ότι η κλιματική κρίση μας επηρεάζει όλους, αλλά οι κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστεροι πλήττονται περισσότερο, καθώς εκτίθεντο πιο πολύ σε αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης επηρεάζουν κυρίως τους πληθυσμούς με χρόνια νοσήματα, αλλά και πληθυσμούς που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, είπε ο Καθηγητής, γι αυτό κατέληξε οι παρεμβάσεις δεν πρέπει να είναι μόνο ιατρικές αλλά και κοινωνικές.

Το Ελ Νίνιο
Το κλιματικό φαινόμενο El Niño εντείνει την παγκόσμια κλιματική κρίση, οδηγώντας σε συχνότερες και έντονες ξηρασίες, πλημμύρες και τροπικούς κυκλώνες. Η τρέχουσα εκδήλωση El Niño είναι μεταξύ των πέντε ισχυρότερων που έχουν καταγραφεί, προκαλώντας σημαντικές διαταραχές του καιρού παγκοσμίως.
To El Niño είναι πιθανό να υπερφορτώσει την παγκόσμια θέρμανση και να παραδώσει θερμοκρασίες ρεκόρ από τον Αμαζόνιο στην Αλάσκα το 2024, σύμφωνα με αναλύσεις επιστημόνων που ειδικεύονται στο θέμα.
Οι παράκτιες περιοχές της Ινδίας στον Κόλπο της Βεγγάλης και στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, καθώς και στις Φιλιππίνες και την Καραϊβική, είναι επίσης πιθανό να βιώσουν άνευ προηγουμένου ζέστη την περίοδο έως τον Ιούνιο, είπαν οι επιστήμονες, μετά την οποία το El Niño μπορεί να εξασθενήσει.
Το φυσικό φαινόμενο, στο οποίο απελευθερώνεται θερμότητα από τον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, είναι γνωστό ότι αυξάνει τις παγκόσμιες επιφανειακές θερμοκρασίες και βοήθησε το 2023 να καταρρίψει το ρεκόρ της πιο ζεστής χρονιάς – με μεγάλη διαφορά.
Η υπερβολική ζέστη το προηγούμενο εξάμηνο, οπότε και ξεκίνησε το El Niño, είχε σοβαρές επιπτώσεις στους ανθρώπους που ζουν στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Κίνα, τη Νότια Αμερική και τη Μαδαγασκάρη καθώς εντάθηκε η κλιματική κρίση.

Αντιθέσεις
«Κάθε επιπλέον βαθμός αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας συνοδεύεται από «ακραία κλιματικά συμβάντα, που γίνονται ολοένα πιο σφοδρά και πιο πιθανά», θυμίζει ο Ζιλιέν Νικολά, κλιματολόγος της ευρωπαϊκής υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής Κοπέρνικος (C3S), στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Γι αυτό και βλέπουμε κύματα ακραίας ζέστης στην Ασία, στην Ινδία και στο Βιετνάμ, ενώ η νότια Βραζιλία και άλλες περιοχές επλήγησαν από εξαιρετικά φονικές πλημμύρες.

Πηγή: in.gr