Ως δήμαρχος της Αθήνας, τους τελευταίους μήνες είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με δημάρχους πολλών ευρωπαϊκών πόλεων, ανάμεσα τους και βαλκανικών, στο πλαίσιο του Δικτύου Βαλκανικών πόλεων Β40. Στο Δίκτυο, έχουμε υιοθετήσει ένα σύνθημα: «Καλύτερη Συνεργασία, Καλύτερο Μέλλον», και δίνουμε προτεραιότητα στην ισότιμη και αποτελεσματική συνεργασία, στην ανταλλαγή εμπειριών και σε καινοτόμες λύσεις με κοινό ευρωπαϊκό όραμα.
Σήμερα, είναι ανάγκη, όλοι, να εκπέμψουμε ένα ισχυρό μήνυμα υπέρ της ειρήνης και κατά του εθνικισμού, ένα μήνυμα που θα αποτρέψει την γειτονιά μας, τα Βαλκάνια να μπει σε ένα νέο γύρο περιπετειών.
Το σημειώνω αυτό καθώς το τοπίο φαίνεται να αλλάζει προς χειρότερες εκδοχές. Οι εκλογές στην Βόρεια Μακεδονία, και η επικράτηση του εθνικιστικού κόμματος, δείχνει να πυροδοτεί νέο γύρο εξελίξεων στα Βαλκάνια. Η επιστροφή του VMRO στην εξουσία, φέρνει και πάλι στον προσκήνιο τον εν δυνάμει κίνδυνο επιδείνωσης των σχέσεων με την χώρα μας.
Το τοπίο όμως δεν άλλαξε ξαφνικά. Τα Βαλκάνια που για δεκαετίες θεωρούνταν «η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης», φαινόταν τα τελευταία χρόνια να κινούνται σε ήρεμα νερά. Όμως στην πραγματικότητα κάποιοι σπαταλούσαν μόνο πολύτιμο χρόνο. Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα δυτικά Βαλκάνια έχει βαλτώσει, διακρατικές μειονοτικές έριδες στέρησαν το προενταξιακό καθεστώς από βαλκανικές χώρες, και στην Ελλάδα – έξι χρόνια μετά την Συμφωνία των Πρεσπών – ο χρόνος τώρα δείχνει να γυρίζει πίσω και η ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας, να αποποιείται – τουλάχιστον φραστικά – βασικούς άξονες της συμφωνίας.
Με την ελπίδα ότι ακόμη και τώρα δεν είναι αργά, η Συμφωνία των Πρεσπών πρέπει να εφαρμοστεί.
Διαφορετικά, οι ολιγωρίες και οι όποιες ελλείψεις στην εφαρμογή της συμφωνίας γίνονται πεδίο δράσης για πολιτικές δυνάμεις που κινούνται στον χώρο τους εθνικισμού, του λαϊκισμού και της μισαλλοδοξίας.
Αν παλιότερα ο βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε περιγράψει την κατάσταση αυτή με τη φράση, «τα Βαλκάνια παράγουν περισσότερη ιστορία από όση μπορούν να καταναλώσουν», πάλι η ιστορία μας διδάσκει ότι σήμερα και μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο πρέπει να δημιουργήσουμε χώρους ελπίδας για «Καλύτερη Συνεργασία, Καλύτερο Μέλλον».
* Ο Χάρης Δούκας είναι δήμαρχος Αθηναίων
